Фармакология пәні бойынша «Жалпы медицина» факультетінің 3 курс студенттерінің емтихан сұРАҚтары

1. 
   Тапсырмада инсулинотерапияның қандай асқынуы сипатталған?
   
2. 
   Бұл жағдайды жою үшін қандай препарат көрсеткіш болып табылады?
   

54.Қабынуға қарсы терапияның ұзақ курсынан кейін науқаста Иценко-Кушинг синдромы дамыды, тітіркену, эпигастрий аймағында ауырсыну пайда болды. Препаратты қабылдау тоқтатылды, бірақ көп ұзамай науқастың жағдайы күрт нашарлады: АҚҚ төмендеді, жүрек қызметінің әлсіреуі байқалды..

1. 
   Науқас қандай препарат қабылдағанын анықтаңыз.
   
2. 
   Препараттың қабынуға қарсы әсер ету механизмін түсіндіріңіз.
   
3. 
   Препараттың жанама әсерлерінің даму механизмін түсіндіріңіз.
   
4. 
   Препаратты тоқтатқаннан кейін науқастың жағдайының нашарлауының себебі неде?
   
5. 
   Қандай көмек шараларын қолдану керек?
   

55.НауқасМ., 40 жаста, эндокринологтың тексеруі кезінде қалқаншабезініңұлғаюыанықталды. Тексеруденкейін «Диффузды зоб» диагнозы қойылды. Дәрігертәулігіне 1 таблеткаданМерказолилпрепаратынтағайындады.

1. 
   Мерказолил препаратының фармакологиялық тобын көрсетіңіз.
   
2. 
   Мерказолил препаратының әсер ету механизмін түсіндіріңіз.
   
3. 
   Мерказолил препараты қандай жанама әсерлер тудырады?
   

56. Жүрек жиырылу жиілігі мен күшін төмендетеді, жүрек автоматизмін тежейді. Қолданып бастағанда қан-тамырлар тонусын күшейтеді, ұзақ қолданғанда төмендетеді. Стенокардияда, жүректік тахиаритмияда және экстрасистолияда, гипертониялық ауруларда қолданады. Жағымсыз әсерлері: перифериялық тамырлардың спазмы, бронхтың тегіс салалы бұлшықет тонусының жоғарылауы. Брадикардия. Атриовентрикулярлы өткізгіштің тежелуі, жүрек жиырылуының қатты төмендеуі (жүрек жетіспеушілігінің күшеюі).

57. ОЖЖ-дегі және адренергиялық жүйке талшығының ұштарындағы норадреналин қорын азайтады. Үйреніп кетушілік дамымайды. Гипертониялық ауруларды жүйелі емдегенде қолданады. Жағымсыз әсерлері: брадикардия, мұрынның бітелуі, асқазан бездерінің гиперсекрециясы, іш өту, седативті әсер, психикалық депрессия.

58. Хирургиялық операция кезінде қаңқа бұлшықеттерін босату үшін қолданады. Жүйке-бұлшықет берілуін тежейді. Әсер ету ұзақтығы 30-60 минут. Жағымсыз әсерлері: АҚҚ төмендеуі, бронхоспазм. Антогонисті – антихолинэстеразалық препарттар.

59. Хирургиялық операция кезінде қаңқа бұлшықеттерін босаңсыту үшін қолданады. Әсер ету ұзақтығы 5-10 минут. Антихолинэстеразалық препараттар оның әсерін күшейтеді. Жағымсыз әсерлері: операциядан кейінгі бұлшықеттегі ауырсыну, жүректік аритмия. АҚҚ көтерілуі, көзішілік қысымның көтерілуі.

60. Көз қарашығын кеңейтеді, аккомадацияның салдануын шақырады, ішкі органдардың біріңғай салалы бұлшықет тонусын төмендетеді, без секрециясын төмендетеді. ОЖЖ-не тежегіш әсер көрсетеді. Наркоз алдындағы премедикацияда, теңіз және әуе ауруларының алдын алуда қолданады.

62. Төртіншілік аммоний қосылысы. Әр түрлі М-холинорецепторларды таңдамасыз тежейді. Бронхтың біріңғай салалы бұлшықет тонусын төмендету үшін ингаляция түрінде қолданады. Резорбтивті әсеріне байланысты жағымсыз әсерлері аз.

63. Жүрекке айқын стимуляциялық әсер көрсетеді. Бронхтың біріңғай салалы бұлшықет және қан тамырлар тонусын төмендетеді. Ингаляция түрінде және тіл астына енгізеді. Бронхиалды астмада, атриовентрикулярлы блокадада қолданады. Жағымсыз әсерлері: тахикардия, жүректік аритмия, АҚҚ төмендеуі.

64. Қан тамырлар тонусын күшейтуі де төмендетуі де мүмкін. Ішке енгізгенде тиімді емес. Парентералды қолданады. Қысқа уақыт әсер етеді (15-30минут). Анафилактикалық шок кезінде қолданылатын препарат (ең тиімді препарат). Бронхиалды астма ұстамасын тоқтатуда, АҚҚ көтерілгенде, жоғары сезімталдықтың баяу түрінде, ашық бұрышты глаукомада, гипогликемиялық комада, жүрек тоқтағанда, атриовентрикулялы блокадада қолданады. Жағымсыз әсерлері: тахикардия, жүректік аритмия.

65. Қан тамырларды тарылтады және АҚҚ жоғарылатады. Бронхтың біріңғай салалы бұлшықет тонусына әсер етпейді. Ішке енгізгенде тиімді емес. Көктамырға енгізеді. Қысқа уақыт әсер етеді (бірнеше минут). Негізгі қолданатын көрсеткіші – АҚҚ-ның күрт төмендеуі. Жүрек тоқтауы кезінде интракардиалды қолдануға болады.

66. Төмен дәрежеде жүрек жиырылу жиілігіне, атриовентрикулярлы өткізгіштікке, жүрек автоматизміне әсер ете отырып жүректің жиырылу күшін күшейтеді. Бронх бұлшықеттерінің және қан тамырларының тонусын өзгертпейді. Тек көктамырға енгізгенде тиімді. Қысқа уақыт әсер етеді (бірнеше минут). Жүрек жеткіліксіздігінде кардиотоник ретінде қолданады.

67. Қан тамыр тонусына аз әсер ете отырып несеп жолы мен қуықасты безінің простатикалық бөлігінің тегіс салалы бұлшықет тонусын төмендетеді. Қуықасты безінің қатерсіз гиперплазиясы кезінде қолданылады.

68. Несеп жолы мен қуықасты безінің простатикалық бөлігінің қан тамырларының біріңғай салалы бұлшықет тонусын төмендетеді. Гипертониялық ауруды жүйелі емдеуде, қан тамырлардың спазмында, қуықасты безінің қатерсіз аденомасында қолданылады.

69. Көз қарашығын кеңейтеді, көзішілік қысымды төмендетеді, аккомодация спазмын шақырады. Жоғары уытты. Тек глаукомада жергілікті қолданылады. Осы препартпен уланғанда М-холиноблокаторларды және холинэстераза реактиваторларын қолданады.

70. Наркозға арналған препарат. NMDA-рецепторларының бәсекелес емес антогонисті. Айқын ауырсыну сезімін басатын қасиетке ие. «Диссоциативті анестезия» жағдайын шақырады. Жағымсыз әсерлеріне галлюцинация жатады.

71. Барбитур қышқылының туындысы. Көктамырға бір рет енгізгенде ұзақтығы 20-30 минут наркоз тудырады. Қысқа уақыт әсер етуі заттың организмде қайта бөлінуі – май тіндеріне жинақталуына байланысты. Наркоз кезінде анальгезия әлсіз.

72. Ұйықтататын препарат. Ұйқы құрылымына аз әсер етеді. Бензодиазепин рецепторларының агонисті, химиялық құрылысы бойынша бензодиазепин туындысы болып табылмайды.

73. Тригеминальды невралгияда таңдау препараты, нейрондар мебраналарының натрий каналдарының блокаторы. Эпилепсияда да қолданылады.

74. Опиодты мю-рецепторлардың агонисті. Айқын ауырсыну сезімін басатын қасиетке ие, тынысты тежейді. Тері астына немесе бұлшықетке енгізгенде әсер ету ұзақтығы 4-5 сағат. Жүйелі түрде қолданғанда дәріге тәуелділік тудыруы мүмкін.

75. Анальгетикалық белсенділігі бойынша морфиннен 100-400 есе жоғары, қысқа уақыт әсер етеді (≥30 минут, көктамырға енгізгенде). Нейролептоанальгезия үшін таңдау препараты.

76. Ауырсыну басу әсерін морфинмен салыстыруға болады. Морфинге қарағанда тынысты және ішек перистальтикасын аз тежейді. Наркогендік потенциалы аз. Опиодты мю-рецепторлардың жартылай агонисті.

77. Препарт Паркинсон ауруын және паркинсонизм синдромын емдеуге арналған. NMDA-рецепторларының бәсекелес емес антогонисті.

78. Паркинсонизм кезінде базальды ядролардағы медиатор санын арттыру арқылы дофаминергиялық берілуді жақсартады. Жиі жүрек қан-тамыр жүйесі және ас қорыту мүшелері тарапынан бұзылыстар шақырады.

79. Эпилептикалық статусты тоқтату үшін қолданылады. ОЖЖ-да ГАМҚ-рецепторлардың медиаторларға сезімталдығының артуына байланысты ГАМҚ-ергиялық процестерді күшейтеді.

80. Орталық әсерлі ауырсынуды басатын препарат. Қызуды төмендететін белсенділігі бар, қабынуға қарсы әсері жоқ. Асқазанның шырышты қабатына және бүйрек функциясына аз әсер етеді. Артық дозаланғанда бауыр зақымдануы мүмкін.

81. ОЖЖ-де дофаминдік рецепторларды тежейді, психоздың өнімдік симптоматикасын азайтады (сандырақтау, галлюцинация), седативті әсер етеді. АҚҚ төмендетуі мүмкін. Жағымсыз әсерлері М-холинорецепторлардың тежелуіне байланысты. Экстрапирамидалық бұзылыстар шақырады.

82. Айқын психозға қарсы әсері бар, бірақ аминазиннен (хлорпромазин) төмен, вегетативтік функцияларға әсер етеді (адероно-холиноблокаторлық әсері айқын емес). Аминазинге қарағанда жиі экстрапирамидалық бұзылыстар шақырады.

83. Ингаляциялық наркозға арналған препарат. Наркоздық белсенділігі аз, бірақ айқын ауырсынуды басатын қасиетке ие. Паренхиматозды ағзалар қызметіне аз әсер етеді, тітіркендіргіш қасиеті жоқ.

84. Паркинсон ауруы және паркинсонизм кезінде базальды ядолардағы дофаминергиялық процестерді күшейтеді. МАО-В -ны таңдамалы тежейді. Әдетте паркинсонға қарсы тиімділігі жоғары препараттармен бірге қолданылады.

85. МАО-ны таңдамалы және қайтымды тежеу арқылы антидепрессивті әсер көрсетеді.

86. Препарат ГАМҚ-ның циклдік туындысы болып табылады. Ақыл-ой дамуы артта қалған балалардың оқу процесін жақсартады. Интоксикация, ми жарақаты, инсульт нәтижесінде зардап шеккен жоғары жүйке қыметін жақсартады. Емдік әсері жәй дамиды.

87. Эпилепсияға қарсы дәрі, эпилепсияның кіші ұстамаларын жүйелі емдеуге арналған таңдау препараты. ОЖЖ-де кальций каналдарының блокаторы.

88. Психостимуляторлық қасиетке ие. Сопақша мидың өмірлік маңызды орталықтарын белсендіреді, кардиостимуляциялық әсері бар. Пиринергиялық (аденозинді) рецепторларының антагонисті.

89. Антидепрессант, норадреналин мен серотониннің нейрональді ұсталуын тежегіші. Айқын седативті қасиетке ие. Жанама әсерлері холино - және адренорецепторлардың тежелуімен байланысты.

90. Антипсихотикалық препарат, дофамин рецепторларының блокаторы, әсері салыстырмалы қысқа мерзімді, нейролептанальгезия кезінде таңдаулы препарат.

91. Жүрек жиырылуының күшін арттырады. Фосфодиэстераза ферментін тежеу есебінен кардиомиоциттердегі цАМФ мөлшерін арттырады. Терапияның басқа түрлеріне жатпайтын жүрек жеткіліксіздігі кезінде қолданылады.

92. Препарат аритмияға қарсы әсер етеді, сондай-ақ жергілікті анестезиялаушы белсенді. Негізінен қарыншаға әсер етеді, іс жүзінде өткізгіштікке әсер етпейді. Миокардтыжиырылтадыжәне артериялық қысымды.Қысқа мерзімде әсер етеді, миокард инфаркты фонында пайда болған қарыншалық аритмиялар кезінде"таңдау препараты" болып табылады.

93. Препарат антиангинальді, аритмияға қарсы және гипотензиялық әсер етеді. Жүрек жұмысын азайтады. Жүйелі қолданғанда жалпы перифериялық тамыр кедергісінің төмендеуіне әкеледі. Бронхтардың тонусын арттыруы мүмкін.

94. Препарат жүрек алдындағы және кейінгі жүктемені төмендету есебінен миокардтыңоттегіге қажеттілігін азайтады. Жүректің ірі коронарлық тамырларын кеңейтеді. Тез және қысқа әрекет етеді (30 минутқа дейін). Негізінен стенокардия ұстамаларын тоқтату үшін қолданылады.

95. Препарат серотонин 5-HT1D рецепторларының таңдаулы агонисті болып табылады. Бас сақинасы ұстамаларын тоқтату үшін ғана қолданылады. Тері астына, ішке және антраназальды енгізіледі.

96. Препарат қан қысымын арттырады, адренорецепторларды ынталандырады, тамырлардың айқын тарылуын тудырады. In vivo брадикардияны тудырады. Қысқа уақыт әсер етеді. Тек көктамырға енгізіледі.

97. Бүйрек каналдарының эпителийінің қызметін бұзады, натрий иондарының, хлор мен судың реабсорбциясын азайтады. Калий және магний иондарының шығарылуын азайтады. Әсері ағзадағы альдостерон деңгейіне байланысты емес.

98.Препарат артериялық қан қысымы, әсіресе рениннің мөлшері жоғарылағанда қолданылады. Жанама әсерлері: аллергиялық реакция (терінің бөртуі, қызба), тахикардия, дәм сезудің бұзылысы, құрғақ жөтел, тіл мен көмекейдің шырышты қабығының домбығуымен ангионевротикалық ісік шақыруы мүмкін.

99.L-типті калций каналының тежегіштеріне жатады. Бастысы тамырларға әсер етеді, іс жүзінде жүрекке әсер етпейді. Гипотензивті және антиангинальды әсерді шақырады:

100.Тиімділігі жоғары, жылдам және қысқа уақыт диуретикалық әсер шақырады. Бүйрек өзекшелерінің эпителийінің қызметін бұзады, натрий, хлор және су иондарының реобсорбциясын төмендетеді. Калий және магний иондарының шығарылуын жоғарылатады. Гипотензивті әсер көрсетеді:

101. Гидрокортизонның синтетикалық туындысы химиялық құрылымда 2 фтор атомы бар. А2 фофолипаза белсенділігінің тежелуі есебінен простагландиндер мен лейкотриендердің түзілуін бұзады; қабынуға қарсы және иммунодепрессивті қасиеттерге ие. Тек жергілікті (жағынды, крем) ретінде қолданылады.

102. Хлорлы сутек қышқылының бөлінуін азайтады, асқазанның секреторлық қызметіне гистаминнің ынталандыратын әсерін тежейді. Асқазанның ойық жарасында және он екі елі ішектің ауруларында қолданылады:

103. Асқазан ойық жарасы мен он екі ішектің ауруында қолданылады. Асқазан сөліндегі тұз қышқылын бейтараптандарыды. Адсорбциялық қасиетке ие. Іш қату мен гипофосфатемияны шақыруы мүмкін:

104.Дәрі алдындағы дәрі болып табылады. Секреторлық түтікшелер қышқылды ортада белсендіріледі. Ішекте сіңіріледі. Хлорлы сутек қышқылының қызметін төмендетеді. Протон насосының тежегіштеріне жатады:

105. Мес жасушалардан аллергия медиаторларын босатуға кедергі келтіреді; адреномиметикалық қасиеттерге ие емес; бронх демікпесінің ұстамаларының алдын алу үшін қолданады,бронх демікпесінің ұстамалары пайда болған кезде тиімсіз.

106. Мес жасушалардан аллергия медиаторларының бөлінуіне кедергі жасайды,адреномиметикалық қасиетке ие, артериялық қысымды жоғарылатады, бронхтарды кеңейтеді, қандағы глюкоза мөлшерін арттырады; анафилактикалық шок пен бронх демікпесінің ұстамаларын басу үшін қолданылады.

107.Тромб түзілуіне жол бермейді, протромбиннің тромбинге өтуін бұзады, антитромбин III белсендіреді, тромбинді тежейді. Ол жергілікті және көк тамырға, тері астына, бұлшық етке қолданылады. Артық дозаланғанда протромбин сульфаты қолданылады:

110. Стероидты қосылыс.Миометрияның қозғыштығын төмендетеді, овуляцияға кедергі жасайды, сүт бездерінің без тіндерінің өсуіне ықпал етеді. Сары дене қызметінің жетіспеушілігінде түсік тастаудың алдын алу үшін тағайындалады:

111.Гипокалиемиялық әсерге ие. Бигуанид туындысы болып табылады. Ішке қабылдаған кезде тиімді. 2-типті қант диабеті кезінде тағайындалады: