Ғылыми медицина мен философияны тұтасқарастырған философ
жүктеу/скачать 1,7 Mb.
|
| Аристипп
Диоген Синопский Антисфен Протагор
Сократ Тал түсте қолына фонарь ұстап базар алаңында «халық көп, адам аз екен»,- деген сөздi айтқан философ Аристипп Диоген Синопский Эпикур Сократ
Антисфен «Данышпандарға әдептiлiк қағидаларды сақтаудың қажетi жоқ, мысалы данышпан өзiн Отаныүшiн құрбандыққа шалмайды, себебi оның Отаны - бүкiл әлем» - деген Аристипп Диоген Синопский Аристипп iзбасарлары Сократ
Антисфен Афин мектебінің өкілі, философияда идеалистік бағытты дамытқан ойшыл Сократ Аристипп
Эпикур Аристотель Платон
Зенон
Парменид екеуi де емес Гераклит
Пифагор
Зенон Протагор
Гераклит «Мен өзiмнiң түк бiлмейтiнiмдi бiлемiн», - деген қағиданы өз философиясының негiзгi қағидаларының бiрi етiп басшылыққа алған философ Платон Аристотель Анаксагор Сократ
Протагор «Мақсаттылық - нақты игiлiк. Ол мүмкiндiктi жүзеге асырады және алғашқы бастаманың бiрi»,- деп түсiнген ойшыл Аристотель Фалес
Демокрит Платон
Сократ Жаратылыстану саласын өркендеткен, дүниенің бірлігін материалдық заттардан іздеп атом ұғымын енгізген Сократ Платон
Лукреций Карр Эпикур
Демокрит Дүниенің біртұтастығын апейрон деп белгілеген ойшыл Платон Сократ
Прокл Саккс
Анаксимандр Философия - ол дұрыс жауап жоқ теориялық ойлаудың қалыптастыру мектебі шындықты іздейтін пікір-ойлар даму туралы ілім дүниетанудың құралы
мифологиялық теологиялық мистикалық діни
уранишадтар брахмандар ведалық сипаттағы басқару гимндер жинағы
Будда
Лао-Цзы Махавира Вардханама Конфуций
Вайшешика Локаята Санкхья
Ньяя Қытай білімдарлығының классикалық кітабына кірмейтінін көрсет «Дао дэ цзин» кітабы «Тәртіп кітабы» «Көктем» және «Күз» кітаптары «Өзгерістер» кітабы «Өлендер кітабы»
атаулар мектебі буддизм моистер мектебі инь және янь мектебі Конфуция және оның шәкірттерінін ой-пікірлері жазылған кітап Тәртіптер кітабы Өлеңдер кітабы «Өзгеріс кітабы» Тарих кітабы «Әңгімелер және пайымдар»
Чжуан-цзы Лао-цзы Конфуций
Мэн-цзы Қай философияда «Сяо» ұғымы әзірленді Буддизм Қытай
Экзистенциализм Антикалық Жаңа заман
Конфуцианшылдықта Христианшылдықта Буддизм
Даосизмде Конфуцийдің әлеуметтік этикасының іргетасы тәртіп сенім
білім парыз
«тұлға «өзіне емес», бірақ қоғам үшін» Конфуций ілімдеріндегі басты проблема қоғам адам
мораль космогония таным
Брахман
карма Пракрити
Хинаяна Конфуцийшылдықта қандай бастама басымдырақ этикалық логикалық эстетикалық мистикалық рационалдық
жэнь
ян инь
дао Мемлекеттік идеология дәрежесін алған мектеп Лионизм Эклектика Легизм даосизм
Конфуцийшылдық Ислам дінінің орталығы Мекке болса, ғылыми орталығы болған қала Бағдат Отырар
Каир Соғда
Түркістан «Материядан тыс бірде-бір нәрсе ғайыптан пайда болмайды, заттың пайда болу алдында әуелі материя пайда болады»,- деген ойшыл Гераклит Сократ
Ибн Сина Фараби
Демокрит «Бақытқа жету жолында барлық халық бір-біріне көмектесетін болса, жер беті түгелімен берекеге толады»,- деген ойшыл Қорқыт Ибн Сина
Демокрит Фалес
Фараби «Адамның мінез-құлқына байланысты адамнан жаман немесе жақсы қылық шығады»,- деген ойшыл Абай Демокрит
Фараби Анаксимен Қорқыт
Аристотель Сократ Фалес
Платон Ежелгі Грециядағы алғашқы философиялық мектепті көрсет Софистер Милет
Пифагор Киниктер
Перипатетиктер Дуалист болған және табиғат заңдылық бойынша дамитын деп ескерген 20 томдық философиялық шығармасы («Саулық сақтау кітабы») бар ойшыл Фалес Фараби
Сократ Бируни
Ибн Сина Патристика философиясы қоғам өмірінде атқаратын қызметіне орай апологетикалық тылсымдық гуманистік тәрбиелік принципте тотемизмдік
Эмпедокл
Аквинский Анаксимандр Гераклит
теологтарға номиналистерге платонистерге ешкіммен күрес жүргізбеді
Кант
Фихте Тертуллиан Аквинский
Платон
Аристотель Протагор
Пифагор «Академияны» құрған кім Пифагор Платон
Эпикур Пртоагор
Аристотель Схоластиканың алғашқы бастамасы ауа апейрон
жер құдай
су Августиннің философиялық көзқарасы қандай сипатта болды гуманистік антропоцентрлік космоцентрлік теоцентрлік жауап жоқ
болмыс пен рух идеализм мен материализм гностикалық-манихейлік реализм мен номинализм
физика
гелиоцентрлік саясат
геоцентрлік Қайта Өрлеу дәуірі қандай сипатта болды гуманистік патристикалық утопиялық схоластикалық космоцентрлік
қайсысы философияға енгізді Парменид Платон
Пифагор Сократ
Гераклит Материя категориясының диалектикалық-материалистік тұрғыдан түсіндіру ерекшелігін көрсет материя бөлінбейтін, белгісіз зат. материя заттардың жиынтығы. адамдардың арасындағы қоғамдық қатынастар да материалдылық материя категориясы көптүрлі формалардың құрылымын бір-бірінен бөліп ажырататын ұғым материя құбылыстардың белгілерін біріктірген ұғым
Энштейн
Маркс Аристотель Демокрит
Декарт
Ньютон Эйпикур
Гоббс Әлеуметтік кеңістік пен уақыттың ерекшелігінің дұрыс жауабын көрсет әлеуметтік кеңістік қоғамның географиялық көлемі, әлеуметтік уақыт қоғамның бір қалыпты бөлігі әлеуметтік кеңістік пен уақыт физикалық кеңістік пен уақыттың тікелей көрінісі қоғамда ерекше кеңістік пен уақыттың континуумы болмайды әлеуметтік кеңістік пен уақытқа биологиялық ырғақтар себепші әлеуметтік кеңістік - қоғамдық қатынастардың құрылымы, қоғамдық уақыт осы құрылымдардың ырғағы
кеңістік пен уақыттың арасында тығыз байланыс бар уақыт, кеңістік материаға тәуелсіз болып тұрады абсолютті кеңістік бос орын ретінде болады кеңістіктің шексіздігін бекерге шығару
объективтік заңдар материяның әлеуметтік түрінде бар материя қозғалысының биологиялық түрі бар материя қозғалысының физикалық түрі бар материя қозғалысының химиялық көрінісі
дiни
вульгарлық-матриалистiк диалектикалық-материалистiк идеалистiк
творчестволық бейне шығармашылықты көрсетедi белсендiлiктiң сипаты пассивтi болып табылады
иррационалдық аффектiлiк дiни
әлеуметтiк Фейербах вулгарлық материализмдi не себептен сынады сананың идеалдылығы үшiн сананың бейнелеу қасиетi бар деп тапқаны үшiн сананың материалдығы үшiн сананың дiнилiгi үшiн сананың субьективтiлiгi үшiн
Гегель
Шеллинг Лейбниц
Кантт Бейсаналық процестiң негiзгi түрiн айқында пайымдау интуиция
түсiнiк ашулану
түс көру Бейнелеудiң формасын айқында интуиция көру
түйсiк гипотеза
пайымдау Адамның iс-әрекетiнде сананың алатын орны қандай? Дұрыс пiкiрдi көрсет сана адамның идеалдылық жоспары сана - адамның қасиет идеясы ойлау қоғамдық тарихтың көрінісі сана ойлаумен қоса сөйлеу қызметi де атқарылады адамда рационалдық саналы бастамасы бар
сана қоғамдық-тарихи сипатты бiлдiредi сана обьективтiк дүниенi бейнелеу сана - болмыстан жоғары қойылатын рухани формасы сана бас миының қызметi
материя - ойлайды сана жоғары ұйымдасқан материяның қасиетi сана- бүкiл материяның қасиетi сана - субстанциян
бейнелеу
ақпарат сөз
мидың дамуы Көрсетiлген пiкiрдiң дұрысын белгіле адамның еңбегiнiң қоғамдық сипатын талдау - сананың мәнi түсініледі миды зерттеу арқылы сананы түсiнуге болады кибернетикалық сана ойлайды адамның психикасы миға тәуелсіз сана қоғамдық жағдайларға тәуелсiз
сана бас миының қызметi сана еңбектің нәтижесі сана болмыстан келген құбылыс сана шындықтың идеалдылық бейнесi
сана қоғамдық өмiрден тыс қалыптаспайды қоғамдық сана тәуелсіз қоғамдық сана алғашқы қоғамдық өмiрге себепшi
Добролюбов Герцен Ленин
Ломоносов Ыбырай Алтынсарин 1884 жылы Қазан қаласында қандай атақты кітабын шығарды Әліппе Кел балалар оқылық Ислам Шариаты Дала Ордасы Қазақ хрестоматиясы
материалдық және идеалық болмыстардың даму заңдылықтары жайындағы ілім табиғаттағы қозғалыс заңдылықтары жайындағы ілім логикалық қайшылықтар жайлы ілім дискуссия заңдылықтары жайындағы ілім
идеалистік диалектика К. Маркстің диалектикасы антикалық стихиялық диалектика жаңа заманның механикалық материализмінің диалектикасы
кеңістік
секіріс терістеу
сан Ұғымдардың ішінен диалектиканың терістеуді терістеу заңын белгіле инфукция сан
синтез анализ
сапа Диалектиканың қарама-қарсылықтың бірлігі мен күрес заңын белгіле шешу даму
эволюция мазмұн
сапа Ойшылдардың қайсысы алғаш рет диалектиканың заңдарын ашты Маркс Гегель
Шеллинг Гераклит
Платон Ойшылдардың қайсысы алғаш рет бүтіндей филосоиялық диалектика жөнінде тұжырым жасады Маркс Кант
Гераклит Аристотель Гегель
Гераклит
Шеллинг Бэкон
Гегель Философия тарихында алғаш рет «диалектикалық аңғал», «ұялшақ» түрін жасаған кім Гераклит Платон
Бэкон Юм Фалес Теоретикалық танымның ең басты диалектикалық әдісін айқында ойлау мен болмыстың ажырамайтындығы абстрактылықтан нақтылыққа өту тарихиялық пен логикалықтың бірлігі үшінші принципті терістеу немесе ішінші принциптің болмауы анализ бен синтездің бірлігі
нақтылық
қайшыласпау қайшылық
материяның алғашқы болуы Материалдық денелер қозғалыстың, өзара әрекетінің негізінде диалектикалық даму үстінде бір-бірімен байланыста, өзара әрекеттесуде, өзгерісте болып тұрады деген ой-пікір диалектиканың қай заңын көрсетеді қарама-қарсылықтың бірлігімен күрес заңы мән мен құбылыстың бірлігі сан өзгерістерінің сапа өзгерістеріне өту заңы терістеуді терістеу мазмұн мен форманың бірлігі
К.Маркс
Г.Ф.Гегель В.И.Ленин Гераклит
Фихте
Л.Фейербах Гегель
И.Кант Материалистік диалектика танымның жалпылық методы ретінде деп тұжырым жасаған К.Маркс Г.Гегель
Ф.Аквинский Аристотель В.И.Ленин
ортағасырлық философия кезеңінде тек ХХ ғасырда ғана ойлаудың метафизикалық тәсілі қалыптасты антикалық философия кезеңінде метафизика жаңа заман жағдайында қалыптасты
И.Фихте
Л.фейербах Г.Гоббс
Г.Гегель Материалистік диалектиканың дүниені танып білудің және өзгертудің жалпыға бірдей методы ретінде жасап берген К.Маркс В.И.Ленин Аристотель Г.Гегель
Ф.Аквинский Метафизикалық ойлаудың ең маңызды белгісін көрсетіңіз сыртқы күшті дамудың себебі деп табу дамудың ішкі себебін жоққа шығару дамудың секірмелі, циклдік сипатын жоққа шығару қандай да болса қозғалысты мойындамай жоққа шығару дамудың шексіздігін жоққа шығару
ғылым саласында мәңгі өшпейтін ақиқат бар абсолюттік ақиқат салыстырмалы ақиқаттан туады заттардың мәнін негізінде танып білу мүмкін емес ғылым саласында бәрі де салыстырмалы
жаңа ескіні алып тастайды, жаяды сызықтық дамудың тәсілі ескінің орнына жаңаның келуі шеңбер бойымен жүру тәсілі
жамандық-жақсылық себеп-салдар қозғалыс-тыныштық форма-мазмұн
авогадро заңы сан өзгерістерінің сапа өзгерістеріне өту заңы қарама-қарсылықтың бірлік және күрес заңы қосымша құн заңы
уақыт
кеңістік мазмұн
қозғалыс Нақтылықтың диалектикада қалайша анықталатынын көрсет жорамалдау шешімі дедукциия қорытындысы жүйе ұғымына енген синтез қорытындысы таным объектісі жинақталған қорытындының нәтижесі
заттардың мәнін негізінде танып білу мүмкін емес ғылым теорияларының бәрі де толық емес және дүниені абсолюттік дәл түрде бейнелемейді ғылым саласында бәрі де салыстырмалы ғылым саласында мәңгі өшпейтін ақиқаттар бар
сапа-заттың ішкі анықтылығы, болмысқа тепе-тең келеді сапа және зат-бірдей сапа- баға арқылы көрсетіледі сапа- заттардан тыс және өз бетімен тәуелсіз түрде болады
шама-мөлшер жағынан көрсетілген сапа шама-сапа мен мөлшердің бірлігі шама-заттарды, процесстерді өлшеу тәсілі шама-мән саласындағы қайшылықтың алғашқы түрі
қарама-қарсылықтар өздерінің бірлігінде екеуі де бірдей орын алады қарама-қарсылықтардың бірлігі шартты, уақытша, ал күрес-абсолюттік қайшылық дамудың себебі болмайды қайшылық тек қана ойлау саласында болады
антиномиялары тауып алу және оларды шешу-диалектикалық ойлаудың маңызды белгісі қайшылықтардан ешқандай мағына жоқ адамның өмірінің мақсаты-барлық қайшылықтарды шешу қайшылықтар- әрқашан да пайдалы
қарама-қарсылықтардың бірлігі шартты, ал күрес-абсолюттік сапа мен мөлшердің бірлігінде қайшылық бар заттардың мәні қайшылықтар арқылы көрінеді қайшылықтың болуы ойлау қабілетін бұзады
жаңа ескіні алып тасиайды, жояды сызықтық дамудың тәсілі ескінің орнына жаңаның келуі шеңбер бойымен жүру тәсілі
даму тек қана революциялық жолымен өтеді даму өзгерістің эволюциялық және революциялық жолдарының бірлігімен байланысты даму - ол эволюция әрекеттің нәтижесі танып білген материалдың көлеміне тәуелді
айналымның түрі терістеуді терістеу заңына ұқсас даму спираль түрлі жолымен өтеді айналдыру процесінде терістеуді терістеу заңының ықпалы сақталып тұр циклдік процестер дамумен байланысты
терістеу дегеніміз кейбір белгілерді ұстап қалу терістеу дегеніміз конструктивтік процесс терістеу дегеніміз жалған терістеу, жою терістеу дегеніміз тәртіптің белгісі
қолайлы жағдай міндетті түрде белгілі нәтижеге апарады квант механикасы микромирде, статистикалық заңдылықтардың бар екенін анықтайды дүниеде ешқандай кездейсоқ жоқ қажеттілік - құбылыстардың объективтік байланысы
себепшілік принципі, себеп пен салдардың диалектикасын шамалайды дүниеде кездейсоқ құбылыстар жоқ бостандық кездейсоқтық құбылыс себеп пен салдар тәртібінде байланыс жоқ
сылтау өзінен өзі салдарға себеп себеп-салдарлы байланыстар біржақтылы сипат қозғалып тұрғанның бәрі де басқа бір нәрсемен қозғалынады атомдар дүниесінде себептілікке жатпайтын заңдар болады
форма - мазмұнның болуының тәсілі заттардың мазмұны формаға қатысты ақ бола алады мазмұнсыз форма да болмайды мазмұн - себепші болып тұрған элементтердің жиынтығы
жүйелік принципі жалған болады заттардың жиынтығын жүйе деп сипаттауға болады жүйе ол бүтіндік жүйе элементтерден тұрады
күрделі құбылысты әрқашан да оның құрамындағы дара бөліктер арқылы түсінуге болады бүтін өзінің жетпей тұрған бөліктерін өзі жаратады бүтін мен бөлік өз бетімен бола береді, олар ешқалай да байланыспайды бүтін ол жиынтық
жекенің ғылым үшін ешқандай маңызы жоқ шын өмір сүретін тек қана жеке заттар, бұйымдар, ал жалпы дегеніміз оларды ойымызда жинақтап қорыту дүниеде дәлме-дәл бірдей заттар және құбылыстар бар диалектика саласында ерекше дегеніміз жеке мен жалпының арасындағы байланыстың ортақ түйіні
құбылыс әрқашан да мәннен гөрі мол, толық болып келеді мән заттың ішкі, көзге көрінбейтін, жасырынып тұрған жағы ешнәрсе арқылы өздерін білдіртпейтін мәндер болады мән құбылысты тудырады
таптық қатынасты зерттейтін ілім байлықты табудың амалы туралы ілім адамның көзқарасын зерттейтін ілім қоғамның әртүрлі формалары
жүктеу/скачать 1,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|