КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: Қазақстан Республикасының «Білім туралы Заңында» білім беру мен оқытудың үздіксіз үрдісі, 23 –бабының «Мектепке дейінгі ұйымдар отбасымен қатар бір жастан алты (жеті) жасқа дейінгі мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытуды бес (алты) жастағы балаларды мектепке барар алдында даярлау міндетті және ол отбасында, мектепке дейінгі ұйымда немесе мектепте жалпы білім беру [1].
Мектепке дейінгі балалардың жан жақты дамуы үшін ойынның рөлі ерекше. Ойын-жалпы адамзат мәдениетінің бірегей феномені, оның қайнар көзі мен шыңы.
Мәдениет феномені ретінде ойын оқытады, күлдіреді, дамытады, тәрбиелейді, әлеуметтендіреді, көңіл көтереді, дем алдырады. Ұлы педагог В. Сухомлинский “Ойынсыз, музыкасыз,ертегісіз,шығармашылықсыз,қиялсыз толық мәніндегі ақыл-ой тәрбиесі болмайды” дейді, демек балалармен ойынның әр түрін ұйымдастыра отырып, бір біріне деген қайырымдылық, мейірімділік, жанашырлық, достық, жолдастық сезімдерді тәрбиелеуге болады.
Дұрыс сөйлеуді қалыптастыру мектепке дейінгі білім берудің негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. Мектепке дейінгі жас-бұл баланың сөздік қорының қалыптасып, сөйлеу тілін белсенді меңгеру, сөйлеудің барлық жақтарын қалыптастыру және дамыту кезеңі. Мектепке дейінгі жаста сөйлеудің тиісті дамуын алмаған балалар жалпы дамуда айтарлықтай артта қалады, өйткені сөйлеу жетістіктердің көрсеткіші болып табылады.
Ана тілінің мектеп жасына дейінгі баланың жеке басының қалыптасуындағы ерекше рөлімен анықталады. Адам қарым-қатынасының, шындықты білудің маңызды құралы бола отырып, тіл рухани мәдениеттің құндылықтарымен ұрпақтан-ұрпаққа танысудың негізгі арнасы, сонымен қатар тәрбие мен оқытудың қажетті шарты болып табылады.
Ойын-тәрбиешілердің балаға әсер етуінің бір түрі. Сонымен қатар, ойын-бұл балалардың негізгі қызметі. Осылайша, ойын оқу және ойын мақсаттарын жүзеге асырады. Бұл екі мақсаттың бір-бірін толықтыруы және бағдарламалық материалды игеруді қамтамасыз етуі өте маңызды. Ойын балалардың сөйлеуін дамытады: сөздікті толықтырады және белсендіреді, дыбысты дұрыс айтуды қалыптастырады, үйлесімді сөйлеуді, өз ойларын дұрыс жеткізе білуді дамытады. Ойын тілді дамытады, ал тіл ойынды ұйымдастырады. Ойындардың негізгі мақсаты-баланың дамуы, оған енгізілген және көрінетін нәрсені түзету, баланы шығармашылық, эксперименттік мінез-құлыққа шығару. Сөздік қорды дамыту ісін ұйымдастыру жұмысында ойын сабағы ең негізгі орын алады.
Тәрбиеші бақылау, заттарды қарау, сурет қарау, жұмбақ шешу және құрастыру, саяхат, ойын-сабақтарын ұйымдастыру барысында балалардың сөздік қорларын дамытады. Арнайы ойын-сабақ және сабақ мазмұнына қарай танымдық, дамытушы ойындарды, тапсырмаларды қолдану, балаларды заттарды бір-бірімен салыстыруға, оларды қасиетіне қарай ажыратуға және оны танып білуге үйретеді. Сөйтіп бала топтағы жасына сәйкес бағдарламалық міндетті меңгереді.
Ойын ұйымдастыруда тәрбиеші өзі жетекші бола отырып, балаларды ойнай білуге, ойын ережесін сақтауға, әрі оларды ойната отырып, ойлануға бағыттайды, заттың атын немесе қасиетін есінде сақтап қалуға жол ашады, ойынға қызықтыра отырып зейінін, қиялын дамытады. Сонымен қатар ойын барысында бала үлкендермен, өз құрбыларымен қарым-қатынас жасайды.
Балабақшадағы тәрбиелеу-оқыту жұмысында балалардың тілін дамыту, сөздік қорларын дамыту, ауызша сөйлеуге үйрете отырып, үйренген сөздерін күнделікті өмірде еркін қолдану, әрі оны күнделікті іс-әрекет кезіндегі тілдік қарым-қатынаста қолдана білуге жаттықтыру ісіне ерекше мән берілген. Мектеп жасына дейінгі кезеңдегі балалармен сөздік жұмысын жүргізу ісі- тіл дамытудың негізгі бір міндеттері болып есептелінеді.
Біз балалармен сөздік жұмысын жүргізе отырып, оларды айналасындағы заттармен таныстырып, атын атай білуге, қасиеті мен сапасын, түр-түсі және пішінін ажырата білуге, өмірдегі, қоршаған ортадағы түрлі құбылыстар жайындағы ұғым, түсініктерін дамыта отырып, белсенді түрде тілдік қарым-қатынас жасай білуге үйретеміз.
Мектеп жасына дейінгі балалардың сөздік қорларын дамыту ісінде тәрбиешінің: - балалардың сөздік қорларын дамыту; - жаңа сөздерді меңгерту, үйренген сөздерін тиянақтап, анықтап, әрі байытып отыруға ойынды пайдаланудың рөлі мол, нәтижесінде зерттеу тақырыбымызды «Ойын арқылы балалардың сөздік қорын дамыту» деп алуымызға негіз болды.
Достарыңызбен бөлісу: |