19 дәріс. Сызықты емес объекттерді идентификациялау Дәрістің мазмұны: - сызықты емес объекттерді идентификациялаудың ерекшеліктері; сызықты емес объекттерді идентификациялаудың есептерін шешу әдістері.
Дәрістің мақсаты: - сызықты емес объекттерді идентификациялаудың әдістерін оқу.
19.1 Сызықты емес динамикалық объекттерді идентификациялаудың ерекшеліктері Статикалық та, динамикалық та процестердің міндетті түрде есепке алынатын сызықты емес сипаттамалары болуы мүмкін. Алдында қарастырғаннан сызықты болатын динамикалық объекттерді идентификациялау өте күрделі есеп екеніне көзіміз жетті. Ал, сызықты емес динамикалық объекттерді идентификациялағанда қиыншылықтар одан да зор болады.
Қиыншылықтарының негізгісі келесіде болады: сызықты емес объекттің өтпелі процесі кірістегі сигналдың тек қана түрінен емес, сонымен бірге амплитудасынан да тәуелді; активті идентификацияны өткізгенде бұл жағдай сынап көруге арналған сигналды таңдауға күрделі және қайшылық талаптарын орнатады.
Екінші кедергі – объекттерді бейнелейтін сызықты емес операторларының түрлерінің шексіздік саны.
Қазіргі кезде ұсынған сызықты емес динамикалық объекттерді идентификациялау әдістері осы және тағы да басқа жағдайлар себебінен әзірше практикалық қолданудан алыс болады.
19.2 Объекттердің сипаттамаларын сызықтандыруда негізделген әдістер Сызықты емес объекттерді идентификациялау әдістері ішінде сызықтандыру әдістері ең дамыған әдістер болып табылады. Осы курста біз бірнеше рет осындай есептермен кездестік. Әдістің идеясын еске салайық: сызықты емес тәуелділіктер сызықты тәуелділіктермен алмасады.
Объект теңдеуі жалпы кезде келесі түрде болады:
L[y(t)] =f[x(t)], мұнда L – сызықты дифференциалдық оператор.
f(x) функциясын x0 жұмыс нүкте аймағында дәрежелік қатарға жіктейміз
f(x) = a0 + a1(x - x0) + a2 (x - x0)2 + … Айнымалылардың өсімшелерін және y0=f(х0) деп белгілеп (1) операторын өсімшелер арқылы келесідей аламыз
сонымен бірге сызықтандыру коэффициентіK=a1.
Қарапайымдылық және кейбір кезде жеткілікті дәлдік осындай әдістердің дамуына себеп болды. Бірақ көбінесе объектті сызықты жуықтау жеткілікті болмауы мүмкін.
