Г. Г. Сайдуллаева ядролық реакциялар

жүктеу/скачать 268,81 Kb.

бет	15/15
Дата	23.05.2022
өлшемі	268,81 Kb.
	#144726

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Байланысты:
dokumen.pub 9786010402768

Есептер шығару үлгісі:

а) Х бөлшекті идентификациялау жəне келесі жағдайлардағы реак-ция энергиясын Q табындар:

1.	³⁵ Cl X ³² S;		4.		²³ Na p ²⁰	Ne X ;
2.	¹⁰ B X ⁷	Li ;		5.	²³ Na d ²⁴ Mg X ;
3.	⁷ Li X ⁷	Be n ;		6.	²³ Na d ²⁴	Na X ;

Шығарылуы: X бөлшегін идентификациялау үшін, зарядтың жə-не нуклон санының сақталу заңын қолдану керек.

1.	³⁵ Cl X ³²								S	Q=-29.013+7.289-(-26.016+2.424)=1.87МэВ
Z	17	1		16		2				Экзотермиялық реакция
A	35	1		32		4
	X=p

2.	¹⁰ B X ⁷ Li									Q=12.05+8.071-(14.907+2.424)=2.79МэВ
Z	5	0		3		2				Экзотермиялық реакция
A 10 1					7		4
	X=n

3.	⁷ Li X ⁷					Be n				Q=14.907+7.29-(15.768+8.07)=-1.643МэВ
Z	3	1		4		0				Эндотермиялық реакция
										(T_пор= 1.643(1+1/7)=1.88МэВ
A	7	1		7		1
	X=p

4.	²³ Na p ²⁰ Ne X									Q=-9.532+7.289-(-7.041+2.424)=2.38МэВ
Z	11		1	10				1		Экзотермиялық реакция

A	23	1 20							4
	X=α

5.	²³ Na d ²⁴								Mg X	Q=-9.532+13.136-(-13.933+8.071)=9.47МэВ
Z	11	1		12					0	Экзотермиялық реакция

A	23	2		24					1
	X=n

6 .	²³ Na d ²⁴ Na X									Q=-9.532+13.136-(8.42+7.289)=4.74МэВ
Z	11		1	11				1		Экзотермиолық реакция
A	23		2	24				1 X=p

										61

б) ¹⁰B ядросында серпімсіз шашырап, E_қозд=1.75МэВ энергиялы қозу күйін тудыратын дейтронның Т_min кинетикалық энергиясы қандай болуы керек?

Шығарылуы. Серпімсіз шашырау кезінде реакция энергиясы Q=-E_қозд, ал дейтронның минимал энергиясы реакция табалдырығына тең болады: T_min=T_таб. Реакция табалдырығын анықтайық:

T_min E_возб (1 ^m¹) 1.175 (1 ² ) 2.1МэВ ,

m₂ 10
в) екі жағдайдағы ¹⁴N+α→¹⁷O+p реакциясының табалдырығын есеп-теу, егер ұшып келе жатқан бөлшек: 1) α-бөлшек, 2) ¹⁴N ядросы болса. Реакцияның энергиясы Q=1.18Мэв. Жауабын түсіндіріңіз.

Шығарылуы. Реакция табалдырығын есептейміз:
1) Т_таб=1,18(1+4/14)=1,52Мэв.
2) Т_таб= 1,18(1+14/4)=5,31Мэв,
Бірінші жағдайда инерцияның орталық қозғалысын қарастыру
əурешілік (4/14) ׀Q ал екіншісінде (14/4) ׀Q׀,сонымен реакцияның табалдырығы екінші жағдайда 3,5 есе көп.

Есептер:

Реакцияның резонанстық энергиясы. Брейт-Вигнер формуласы. Резонанстық шашырау.
Энергетикалық бетінің сырттағы толқындық функциясы. Энер-гетикалық емес 2 бөлшектің амплитудасы.

Құрама ядроның энергетикалық спектрі.
Резонанстық ядролық құбылыстар. Резонастың туындау шарты. Серпімді шашыраудағы резонанс.

Қоздырылған күйдің резонанстық шашырауы жəне резонанстық реакция.

Нейтронның əсерінен болатын ядролық реакция.
Орташаланған қима жəне қима флуктуациясы.
Құрама ядроның ыдырауы.
Оптикалық модель. Оптикалық потенциал. Орташаланған қима-сын анықтау.
He⁴ ядроның γ-квант жұту нəтижесінде орбиталдық моменті l_n=2 болатын нейтрон ұшып шығады. Егер ядро негізгі күйінде пайда болатын болса, онда γ-кванттың мультипольдігін анықтаңыз.

Be⁸ ядросы γ-квантты жұтып, ненің нəтижесінде орбиталдық моменті l=1 болатын протон ұшып шығады. Егер ядро негізгі күйінде пайда болатын болса, онда γ-кванттың мультипольдігін анықтаңыз.
Егер нейтронның орбиталдық моменті l_n=0 болса, онда

62
N¹⁵(n,d)C¹⁴ алынған реакцияда дейтронның орбиталдық моменті – l_d анықтаңыз.

Ca⁴⁰ ядросы Е₁-квантын жұтады. Қандай бірдей жиілікті ауысулар болуы мүмкін?

Дейтронның серпімсіз шашырау реакциясында B¹⁰ ядросында қозған күйінің мынадай сипаттамасы J^p=2⁺, I=1 болуы мүмкін бе?

Сұрақтар:

Серпімді жəне серпімсіз ядролық реакцияның айырмашылығы.
Ядролық реакцияның шығыс, кіріс каналдарының толқын функциясы
Шығыс каналдағы толқын функциясының асимптотты күйі.
Кіріс каналының толқын функциясы.
Шарлық функциясының қасиеттері.
Ядролық реакцияның қимасының физикалық түсініктемесі.
Ядролық реакцияның кинематикасы.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе 3

Ядролық реакциялардың жалпы сипатамалары

1.1. Ядролық реакциялардың сақталу заңдары 7

1.2. Ядролық реакцияның кинематикасы 15

Ядролық реакциялар динамикасы, ядролық реакциялар механизмі

2.1. Ядролық реакциялар қимасы 21

2.2.Центрден тепкіш жəне кулондық тосқауылдар 23

ҚҰРАМА ЯДРО ТҮЗІЛЕТІН РЕАКЦИЯ

3.1. Құрама ядро 27

4. ТУРА ЯДРОЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАР

4.1. (d,p) жəне (d,n) жұлып алу реакциялары 40

Оқу басылымы

Минал Динейхан

Жауғашева Сəуле Аманбайқызы Сайдуллаева Гозял Гайнидиновна

ЯДРОЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАР

ТЕОРИЯСЫ

Оқу құралы

Редакторы Гүлжан Рүстембекова

Компьютерде беттеген Тұраш Сапарова Мұқабасын көркемдеген Ринат Скаков

ИБ № 6865

Басуға 18.11.2013 жылы қол қойылды. Пішімі 60х84 1/16. Көлемі 4,062 б.т.

Офсетті қағаз. Сандық басылыс. Тапсырыс № 1743. Таралымы 150 дана. Бағасы келісімді.
Əл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің «Қазақ университеті» баспасы.
050040, Алматы қаласы, əл-Фараби даңғылы, 71.

«Қазақ университеті» баспаханасында басылды.

65
«ԒȼɃȼԒ ɏɉɄȾɁɌɍɄɎɁɎȳ» ȽȼɍɋȼɍɗɉɗԔ ɂȼԔȼ ɆȳɎȼɋɎȼɌɗ

ɑԝɦʁɨɪɞɜ Ɏ. ȼԓɫɜɬɜɮɮɷԓ ɮɡɱɩɪɧɪɟɤɻɧɜɬɠɷ ɪԓɷɮɯɠɷԕ ɧɪɟɤɦɜɧɷԓ ɝɜԑɠɜɬɧɜɨɜɧɜɯ ɩɡɟʁɣɠɡɬʁ: ɪԓɯ ԓԙɬɜɧɷ. – 2013. – 102 ɝɡɮ.
ISBN 978-601-04-0205-8
Ɋԓɯ-ԝɠʁɭɮɡɨɡɧʁɦ ԓԙɬɜɧ ɭɮɯɠɡɩɮɮɡɬɠʁԕ ɢɜԕɜ ɮɡɱɩɪɧɪɟɤɻɩɷ ɫɜɥɠɜɧɜɩɜ ɪɮɷɬɷɫ, ԓɜɣʁɬɟʁ ɦɡɣɠɡɟʁ əɁɈ-ɠɡ ɢɪԑɜɬԑɷ ɠɡԕɟɡɥɠɡ ɮԝɢʁɬɤɝɡ ɜɧɷɫ, ɢԙɨɷɭ ʁɭɮɡɯ ԓɜɝʁɧɡɮʁɩ ɜɬɮɮɷɬɯ ɨԗɨɦʁɩɠʁɟʁɩ ɮɯɠɷɬɜɠɷ ɢԝɩɡ ɨԝɧʁɨɡɮɮɡɬɠʁ ԟԕɠɡɯɠʁԕ ɮԗɥʁɩɠʁ ɨԝɭɡɧɡɧɡɬʁɩ ԟɣɠʁɟʁɩɡɩ ɴɡɴɯɟɡ ɦԟɨɡɦɮɡɭɡɠʁ. Ɋԓɯ ԓԙɬɜɧɷɩɠɜ ɢɜɭɜɩɠɷ ɤɩɮɡɧɧɡɦɮʁɩʁԕ ɩɡɟʁɣɟʁ ԙԑɷɨɠɜɬɷ ɨɡɩ ɠɜɨɯ ɮɡɩɠɡɩɲɤɻɧɜɬɷ,Visual Prolog ɠɡɦɧɜɬɜɮɤɞɮʁ ɫɬɪɟɬɜɨɨɜɧɜɯ ɮʁɧʁɩʁԕ ɣɡɬɮɱɜɩɜɧɷԓ ɢԙɨɷɭɮɜɬɷ ԓɜɬɜɭɮɷɬɷɧԑɜɩ.

ɀԗɥɭɡɝɡɦɪɞɜ Ɇ.C. ȼԓɫɜɬɜɮɮɷԓ ԓɜɯʁɫɭʁɣɠʁɦ ɢԝɩɡ ɜԓɫɜɬɜɮɮɜɬɠɷ ԓɪɬԑɜɯ: ɪԓɯ ԓԙɬɜɧɷ. –

2013. – 156 ɝ.

ISBN 978–601–247– 811–2

Ɋԓɯ ԓԙɬɜɧɷɩɠɜ ɦɪɨɫɸɺɮɡɬɧʁɦ ɢԗɥɡɧɡɬɠɡɟʁ ɜԓɫɜɬɜɮɮɜɬɠɷ ԓɪɬԑɜɯ ԝɠɡɭɮɡɬʁ, ɪɝɶɡɦɮʁɧɡɬʁ, ɜԓɫɜɬɜɮɮɷԓ ԓɜɯʁɫɭʁɣʁɠɦɮʁԕ ɨɜɮɡɨɜɮɤɦɜɧɷԓ ɩɡɟʁɣɠɡɬʁ, ɢɡɧʁ ԓɜɯʁɫɭʁɣɠʁɟʁɩʁԕ ɫɬɪɝɧɡɨɜɧɜɬɷ ԓɜɬɜɭɮɷɬɷɧԑɜɩ. Ԝɭʁɬɡɭɡ, ɜԓɫɜɬɜɮɮɷԓ ԓɜɯʁɫɭʁɣɠʁɦɮʁ ԓɜɨɮɜɨɜɭɷɣ ɡɮɡɮʁɩ ԝɠʁɭɮɡɬɠʁԕ ɜɧɟɪɬɤɮɨɠɡɬʁɩ ɣɡɬɮɮɡɫ, ɫɬɪɟɬɜɨɨɜɧɜɯԑɜ, ɪɧ ԗɴʁɩ ɡɭɡɫɮɡɯ ɢԗɥɡɧɡɬʁɩʁԕ ɜɬɱɤɮɡɦɮɯɬɜɭɷɩ ɮɤʁɨɠʁ ɫɜɥɠɜɧɜɩɯԑɜ ɦԟԕʁɧ ɝԟɧʁɩɟɡɩ.

Ƚԟɬʁɝɜɡɞ Ƚ., ɔɪɬɨɜԓɪɞɜ Ԝ. Ʉɩɰɪɬɨɜɮɤɦɜ ɮɡɬɨɤɩɠɡɬʁɩʁԕ ɮԗɭʁɩɠʁɬɨɡɧʁɦ ɭԟɣɠʁɟʁ: ɪԓɯ-ԝɠʁɭɮɡɨɡɧʁɦ ԓԙɬɜɧɷ. – 2013. – 181 ɝɡɮ.
ISBN 978-601-247-829-7
Ɋԓɯ-ԝɠʁɭɮɡɨɡɧʁɦ ԓԙɬɜɧɷɩɠɜ ɢɜԕɜɠɜɩ ɴɷԑɷɫ ɢɜɮԓɜɩ ɜԓɫɜɬɜɮɮɷԓ ɮɡɱɩɪɧɪɟɤɻԑɜ ɝɜɥɧɜɩɷɭɮɷ ɮɡɬɨɤɩɠɡɬɟɡ ɮԗɭʁɩʁɦɮɡɨɡ ɮԗɬʁɩɠɡ ɜɩɷԓɮɜɨɜɧɜɬ ɝɡɬʁɧɟɡɩ. Ɂԕɝɡɦ ɢɪԑɜɬԑɷ ɪԓɯ ɪɬɷɩɠɜɬɷɩɠɜԑɷ ɮɡɱɩɤɦɜɧɷԓ ɝɜԑɷɮɮɜ ɝʁɧʁɨ ɜɧɷɫ ɢɜɮԓɜɩ ɭɮɯɠɡɩɮɮɡɬɟɡ, ɭɪɩɠɜɥ-ɜԓ ɤɩɰɪɬɨɜɮɤɦɜ ɢԝɩɡ ɜԓɫɜɬɜɮ ԟԕɠɡɯ ɭɜɧɜɭɷɩ ɤɟɡɬʁɫ ɢԗɬɟɡɩ ɪԓɷɬɨɜɩɠɜɬԑɜ ɜɬɩɜɧԑɜɩ.

ɂɜɯɮɤɦɝɜɡɞɜ ȼ.ȼ. ɤ ɠɬ. Learn to read newspapers: ɨɡɮɪɠɤɳɡɭɦɜɻ ɬɜɣɬɜɝɪɮɦɜ ɠɧɻ ɭɮɯɠɡɩɮɪɞ ɰɤɣɤɦɪ-ɮɡɱɩɤɳɡɭɦɪɟɪ ɰɜɦɯɧɸɮɡɮɜ ɫɪ ɭɫɡɲɤɜɧɸɩɪɭɮɤ «ɛɠɡɬɩɜɻ ɰɤɣɤɦɜ» - 2013. –

ISBN 978–601–04–0011–5

ɋɪɭɪɝɤɡ «Learn to read newspapers» ɭɪɭɮɪɤɮ ɤɣ 8 ɯɬɪɦɪɞ, ɞɦɧɺɳɜɺɵɤɱ ɧɡɦɭɤɦɯ ɯɬɪɦɜ, ɞɞɪɠɩɷɡ ɤ ɮɬɡɩɤɬɪɞɪɳɩɷɡ ɯɫɬɜɢɩɡɩɤɻ, ɮɡɦɭɮɷ. Ɋɱɞɜɮɷɞɜɡɮ ɫɡɬɡɞɪɠ ɟɜɣɡɮɩɷɱ ɮɡɦɭɮɪɞ, ɫɯɝɧɤɲɤɭɮɤɳɡɭɦɤɱ ɮɡɦɭɮɪɞ, ɞɷɭɮɯɫɧɡɩɤɥ ɤ ɣɜɻɞɧɡɩɤɥ (media texts) ɭ ɬɜɭɫɬɪɭɮɬɜɩɡɩɩɪɥ ɮɡɨɜɮɤɦɪɥ: ɫɪɧɤɮɤɳɡɭɦɤɡ ɭɤɭɮɡɨɷ, ɞɤɣɤɮɷ, ɞɭɮɬɡɳɤ, ɫɡɬɡɟɪɞɪɬɷ, ɠɪɟɪɞɪɬɷ (political-and-social texts), ɱɜɬɜɦɮɡɬɤɣɯɺɵɤɡɭɻ ɪɫɬɡɠɡɧɡɩɩɪɥ ɤɠɡɪɧɪɟɤɳɡɭɦɪɥ, ɫɬɪɫɜɟɜɩɠɤɭɮɭɦɪɥ ɤ ɤɩɰɪɬɨɜɲɤɪɩɩɪɥ ɩɜɫɬɜɞɧɡɩɩɪɭɮɸɺ.

Lecture notes on «Basiɭs of plasma electrodynamics»: educational-methodical tool / Yu. Arkhipov, A. Ashikbayeva, A. Askaruly, A. Davletov, and I. Tkachenko. – Almaty: Kazakh university, 2012. – 117 p.
ISBN 978-601-247-651-4
Handbook provides a brief lecture notes on a specialty course «Basics of plasma electrodynamics», where electrodynamics processes in a law-density and dense plasmas are considered. At the end of the work there are original notes in Russian to make it easier for understanding the material and learn the course in English language.

Ɇʁɮɜɫɮɜɬɠɷ ɭɜɮɷɫ ɜɧɯ ԗɴʁɩ «Ԓɜɣɜԓ ɯɩɤɞɡɬɭɤɮɡɮʁ» ɝɜɭɫɜɭɷɩɷԕ ɭɜɮɯ ɝԟɧʁɨʁɩɡ ɱɜɝɜɬɧɜɭɯ ɦɡɬɡɦ. Ƚɜɥɧɜɩɷɭ ɮɡɧ: 8(727) 328-59-51, 328-56-51, 377-34-11, 377-33-37, ԓɪɭɷɨɴɜ: 13-67. Ɉɪɝɤɧ.ɮɡɧ. 8-777-316-03-97, 8-707-611 - 23-39, 8-707-873-93-21. E-mail: baspa@kaznu.kz, cɜɥɮ: www.read.kz, www.magkaznu.com

жүктеу/скачать 268,81 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15