Г. К. Уазырханова А. А. Жақсылыкова

мұндағы Q
1
 – қыздырғыштан алынған жылу мөлшері;  Q
2
 – суытқышқа берілген 
жылу мөлшері.  
Екінші   жағынан   қайтымды   Карно   циклының   термиялық   ПӘК-і   мына 
формуламен анықталады:
                                                         
η
 = 
1
2
1
Т
Т
Т
−
.                                                  (3.34)
(3.33)  және  (3.34)  формулаларынан мынаны табамыз:
                                                
,
1
2
1
2
T
T
Q
Q
=
           Q
2 
= Q
1
1
2
T
T
                                                      
 (3.35)
Изотермиялық   ұлғаю   кезінде   газға   берілген   жылу   толығымен   жұмысқа 
түрленеді, сондықтан Q
1 
= А  және (3.35) формуласы мына түрге ие болады:
                                                 Q
2 
= А 
1
2
T
T
                                                                               
 (3.36)
(3.34)  және      (3.36)    формулалары   арқылы   ізделініп   отырған   шамаларды 
анықтаймыз:
                                             
η
 = 
%
40
%
100
500
300
500
=
−
      
                                  Q
2 
= 2
.
10
3 
=
500
300
1,2
. 
10
3 
Дж =1,2 кДж.
Жауабы: 
η
 = 40%;     Q
2 
= 1,2 кДж.
3.2.10  10 есеп. Массасы 100 г тең оттегі 5 л көлемнен 10 л көлемге дейін 
ұлғайған.   Осы   ұлғаю   кезіндегі   молекула   аралық   өзара   тартылыс   күштерінің 
жұмысын анықтаңыз.  а түзетуін 0,136 Н
. 
м
4
/моль
2 
тең деп алыңыз.  
Берілген:
μ=32
. 
10
-3 
кг/моль
m=100г=0,1кг 
V
1
= 5л = 5
. 
10
-3 
м
3
V
2 
= 10л = 10
-2 
м
3
a =0,136 Н
.  
м
4
/моль
2
A-?
Шешуі:  Нақты   газ   күйінің   теңдеуі  (Ван-дер-Ваальс 
теңдеуі) мына түрге:       
          
             ( p + ν
2
a / V
2
) ( V
 
– νb ) =  νRT,                        (3.37) 
мұндағы  ν = m / μ – массасы m кг оттегінің зат мөлшері; 
а және b –Ван-дер-Ваальс түзетулері. 
                  Молекула   аралық   өзара   тартылыс   күштері 
тудырған қысым  а  түзетуіне тәуелді және келесі өрнек 
арқылы анықталады:
69

                                              p´= ν
2
a / V
2
 = m
2
 а/ V
2
 μ
2                                                  
(3.38)
Жұмыстың   анықтамасына   сәйкес,   осы   күштер   атқаратын   жұмыс   мына 
формуламен анықталады:
                                    А = 
∫
∫
=
′
2
1
V
V
dV
р
 




−
=
⋅
2
1
2
2
2
2
2
1
1
V
V
a
m
V
dV
a
m
µ
µ
                  (3.39)
Алынған   шаманың  өлшем   бірлігі   жұмыстың   өлшем   бірлігіне   сәйкес   келеме, 
соны тексеріп көрейік:
                                   [ A ] = 
Дж
м
Н
м
кг
моль
моль
м
Н
кг
=
⋅
=
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
3
2
2
2
4
2
(3.39) формуласына сандық мәндерін қойып, есептеулер жүргіземіз:
                                А = 
(
)
Дж
133
10
1
10
5
1
10
32
136
,
0
1
,
0
2
3
2
3
2
=






−
⋅
⋅
⋅
⋅
−
−
−
Жауабы: А = 133 Дж.
3.2.11  11  есеп.  Массасы   88   г   көмірқышқыл   газы  (СО
2
)   290   К 
температурада 1000 см
3  
көлемді алып тұр.  Газдың ішкі энергиясын анықтаңыз, 
егер 1) идеал газ болса; 2) нақты газ болса.  а түзетуін 0,136 Н
. 
м
4
/моль
2 
тең деп 
алыңыз.
Берілгені:
μ=44
. 
10
-3 
кг/моль
m=88г=0,088кг 
V = 1000см
3
 =10
-3 
м
3
a =0,361 Н
.  
м
4
/моль
2
U
1
-?    U
2
-?
Шешуі:  Идеал   газдың   ішкі   энергиясы   мына   формула 
бойынша анықталады:
          
                                 U
1
 = 
µ
m
2
i
RT                                (3.40) 
мұндағы 
i–еркіндік
 
дәрежесінің
 
саны. 
Көмірқышқылының  (CO
2
)  молекуласы   үш   атомнан 
тұрғандықтан,   оның   еркіндік   дәрежесінің   саны   алтыға 
тең, яғни  i= 6. 
Нақты   газдың   ішкі   энергиясын   анықтау   үшін,   молекула   аралық   тартылыс 
энергиясын есепке алу қажет, сондықтан ішкі энергияны табу формуласы мына 
түрге ие:
                                      U
2
 = 
µ
m
 (С
V 
T - a / V
0
 ),                                                  (3.41)
70

мұндағы   С
V 
=
2
i
R   - газдың тұрақты көлемдегі  мольдік жылу сыйымдылығы; 
V
0 
 -газдың бір мольінің көлемі. 
V
0   
көлемін газдың барлық  m  массасының  V
 
көлемі арқылы өрнектейміз: 
V
0  
=  V
.
μ
 
/  m.   С
V  
және  V    шамаларын   (3.41)   формуласына   қойып,   мынаны 
табамыз:
                                       U
2
 = 
µ
m
 (
2
i
RТ -  
µ
m
.
V
а
  )                                              (3.42)
(3.40)  және  (3.42)  формулаларын теңестіре отырып, мынаны табамыз:
                                               U
2
  =  U
1 
 -  
V
a
m
⋅
2
2
µ
   
(3.43)
(3.42) формуласын қолдана отырып өлшем бірлігін тексереміз:
                            [U] = 
Дж
м
моль
м
Н
кг
моль
кг
К
моль
К
Дж
кг
моль
кг
=




⋅
⋅
⋅
⋅
−
⋅
⋅
⋅
3
2
4
.
  
(3.40)  және   (3.43)   формулаларына   сандық   мәндерін   қойып,   есептеулер 
жүргіземіз. Мұндағы универсал газ тұрақтысының  R=8,31Дж/(моль К)   және 
СО
2 
мольдік массасының  μ=44
. 
10
-3 
кг/моль мәнін 1 және 7 кестелерден аламыз. 
                                        U
1
 = 
.
5
,
14
10
5
,
14
2
10
44
290
31
,
8
6
10
88
3
3
3
кДж
Дж
=
⋅
=
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
−
−
 
                                        U
2
  = 14,5
.
 10
3  
-  
(
)
(
)
=
⋅
⋅
⋅
⋅
−
−
−
3
2
3
2
3
10
10
44
361
,
0
10
88
13,1 кДж
Жауабы:  U
1
 = 14,5 кДж;    U
2
  = 13,1 кДж.
3.2.12  12 есеп.  Қалыпты жағдайдағы  оттегінің  D  диффузия және  
η
  ішкі 
үйкеліс коэффициенттерін есептеңіздер. 
Берілгені:
ρ
=1,43 кг/м
3
µ
=32
⋅
10
-3
 кг/моль
t=0 
0
С, Т=273 К
Р=1,01
⋅
10
5
 Н/м
2
d=2,9
⋅
10
-10
 м
η
-? D-?
Шешуі:  Ішкі   үйкеліс  
η
    коэффициенті  газдың   молекула-
кинетикалық   теориясының   негізінде   анықталады.     Ол 
газдың  
ρ
  тығыздығы,   молекулалардың  
υ
  орташа 
арифметикалық   жылдамдығы   және   молекулалардың  <λ> 
еркін   жүру   жолының   орташа   ұзындығына   тәуелді.   Бұл 
тәуелділік мына түрге ие:
                      
                        
η
 = 
3
1
 <υ><λ>
ρ
.                                 (3.44)
71

Газдың   ішкі   үйкеліс   коэффициенті  D  диффузия   коффициенті   арқылы   да 
өрнектеледі  
                                                        
                                                        
η
 =D
ρ
,                                               (3.45)
мұндағы 
                                                        D =
3
1
<υ><λ>.                                             (3.46)
Орташа арифметикалық жылдамдық <υ> мына формула арқылы өрнектеледі 
                                                      <υ> = 
π µ
RT
8
.                                              (3.47)
Молекулалардың   еркін   жүру   жолының   орташа   ұзындығы  <λ>    4-есепте 
қарастырылған формула арқылы анықталады. 
                                            <λ>=
Р
d
kT
2
2
π
                                              (3.48)
мұндағы d – молекуланың эффективті диаметрі; Р – газ қысымы; k –Больцман 
тұрақтысы (k = 1,38
⋅
10
-23
 Дж/К); Т – термодинамикалық температура. 
Диффузия коэффициентін есептеудің соңғы формуласы мына түрге ие:
       D = 
3
1
π µ
RT
8
⋅
Р
d
kT
2
2
π
 = 
3
1
π µ
2
8RT
⋅
Р
d
kT
2
π
 = 
Р
d
kT
2
3
2
π
⋅
π µ
RT
.                      (3.49)
Өлшем бірлігін тексереміз:     
          
              [D]=
2
2
1
−
−
⋅
⋅
⋅
⋅
м
Н
м
К
К
Дж
⋅
2
1
1
1
1




⋅
⋅
⋅
⋅
−
−
−
моль
кг
К
К
моль
Дж
= 
2
1
2
2




⋅
⋅
⋅
−
кг
с
м
кг
Н
м
Н
= 
с
м
2
.
 
D есептеу үшін (3.49) формуласын қолданамыз:  
                       D = 
3
2
⋅
5
20
2
23
10
01
,
1
10
9
,
2
273
10
38
,
1
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
−
−
π
3
10
32
14
,
3
300
31
,
8
−
⋅
⋅
⋅
 = 1,42
⋅
10
-5
 м
2
⋅
с
-1
.
72

η
  ішкі үйкеліс коэффициентін  (3.45).  формуласы бойынша есептейміз. Алдын 
ала өлшем бірлігін тексереміз: 
                                                 [
η
 ]=  
3
2
м
с
кг
м
⋅
⋅
= 
с
м
кг
⋅
.
Есептеулер жүргіземіз: 
                                          
η
 = 1,42
⋅
10
-5
⋅
1,43 = 2,03
⋅
10
-5
 кг/(м
⋅
с).
Жауабы: D =1,42
⋅
10
-5
 м
2
/с,   
η
 = 2,03
⋅
10
-5
 кг/(м
⋅
с).
3.3  Молекулалық физика және термодинамика бөлімдері бойынша өз 
бетімен  жұмыс  істеуге  арналған  тестік тапсырмалар
3.3.1  Заттың тығыздығы дегеніміз:
       A) бірлік көлемнің салмағы;                                
B) бірлік көлемнің массасы; 
       C) бірлік ауданға түсірілген ауырлық күші;         
D) заттың бір мольінің массасы; 
       E) бірлік көлем ішіндегі молекулалар саны.
3.3.2 Моль  дегеніміз:
   А) молекула массасы;   B) молекулалар саны;   C)заттың массасының бірлігі;
     D) зат мөлшерінің бірлігі;     E) зат көлемінің өлшемі.
3.3.3 Газ идеал деп аталады, егер:
       А) молекулалардың өлшемі мен пішіні ескерілмесе;
       В) молекулалардың өзара әсерлесу күші үлкен болғанда;
       С) молекулалардың массасы мен пішіні ескерілмесе;
       D) молекулалардың массасы мен өзара әсерлесуі ескерілмесе;
       Е) молекуаларды материялық нүктелер деп есептеп, олардың қашықтықта 
өзара әсерлесуі ескерілмесе.
3.3.4     Н
2
  сутегінің   4   грамындағы     молекулалар   саны  (Авогадро  саны 
N
A
=6,02
⋅
10
23
 моль
-1
) нешеге тең? 
        А) 12,04
⋅
10
23
;   В) 4,816
⋅
10
24
;   C) 1,204
⋅
10
20
;    D) 1,204
⋅
10
27
;     Е) 4,816
⋅
10
21
. 
3.3.5  Массасы 4 г тең сутегідегі зат мөлшері:
       А) 2000 моль;     В) 8 моль;    C) 0,002 моль;    D) 2 моль;       Е) 0,008 моль.
73

3.3.6  Молекула-кинетикалық теориясының негізгі теңдеуі мына түрге ие:
       A) P=nRT;   B)  P=n
о
m
o
<
υ
2 
>/3;   C)  W
к
=3kT/2;   D)  PV=mRT/μ; 
       E)  ρ=Pμ/RT.
3.3.7  Идеал газ күйінің теңдеуі мына түрге ие:
                   
      A)
>
<
=
2
0
0
3
1
υ
n
m
P
; B) P=n
0
kT; C)
RT
M
m
PV
=
; D) 
>
<
=
w
n
P
0
3
1
;   Е) PV=const.
3.3.8  Массасы 2 кг тең Н
2 
сутегі  0 
°
С температура мен 10
5
 Па қысымда қандай 
көлемді алып тұрады?
      А) 22,68 м
3
;         В) 220 м
3 
;         С) 2,2 м
3
 ;     D) 0,22 м
3 
;
               
Е) 22
⋅
10
-3
 м
3
.
3.3.9    Газдың   қысымы  1   мПа,   оның   молекуларының   концентрациясы 
10
10
см
-3 
тең. Газдың температурасы:
     
   A) 7,25кК;         B) 3,24 кК;         C) 5,64 кК;      D) 6,18 кК;         E) 6,82 кК. 
3.3.10   87
0
С  температураға   қандай   термодинамикалық   температура   сәйкес 
келеді?
       А) 300 К;           В) 360 К;             С) 186 К;             D) 263 К;          Е) 164 К.
3.3.11 Массасы 5кг,  μ =   40
.
10
-3
  кг/моль   және 500К температурадағы газдың 
қысымы 150 кПа тең. Газ орналасқан ыдыстың көлемі қандай? 
       А) 48,5 м
3
;        В) 48,5 см
3
;
                
С) 34,6 л;          D) 48,5 л;            Е) 3,46 м
3
.
3.3.12 Қысымның өлшем бірлігі Паскаль- бұл:
        А) Н
⋅
м;                В) Н/м
2
;            C) Дж/с;            D) Дж/м
2
;              Е)  атм.
3.3.13 Изобаралық процесс мына теңдеумен өрнектеледі:
        А) P/T=const;     В) PV=const;    C) V=V
0
α
T;    D) P=P
0
α
T;     Е) PV
γ
 =const.
3.3.14 Изохоралық процесс мына теңдеумен өрнектеледі:
        А) V=V
0
α
T;      В) P=P
0
α
T;     C) PV=const;   D) PV
γ
 =const;     Е) V/Т =const.
3.3.15 Изотермиялық процесс дегеніміз:
       А) тұрақты темпертурада жүретін процесс;              
       В) жұмыс атқармай жүретін процесс;
       C) қоршаған ортамен жылу алмасуынсыз жүретін процесс;
       D) тұрақты қысымда жүретін процесс;
       Е) тұрақты көлемде жүретін процесс.
3.3.16  Қысымы  2
.
10
5  
Па  ыдыстағы   сутегінің   бір   молекуласының   орташа 
кинетикалық   энергиясы  0,4
.
 
10
-20
 
Дж  тең.   Осы   ыдыстағы   сутегі 
молекулалардың концентрациясы:
       А) 15
.
10
25
м
-3
;    В) 5
.
10
25
м
-3
;   С)7,5
.
10
25
м
-3
;    D) 3,3
 .
10
25
м
-3
;    Е) 7,5
 .
10
-25
м
3
.
74

3.3.17  Температурасы  27
0
С  және  2,76
⋅
10
5
  Па  қысымдағы   идеал   газ 
молекуаларының концентрациясы:  (k=1,38
⋅
10
-23
Дж/К)
       А) 2
⋅
10
26 
м
-3
;    В) 6,6
⋅
10
26
м
-3
;   C) 6,7
⋅
10
25
м
-3
;     D) 2,5
⋅
10
26
м
-3
;     Е) 5
⋅
10
25
м
-3
.
3.3.18 Тұрақты температура кезінде идеал газдың көлемі 2 есеге артқан. Оның 
қысымы:
       А) өзгермейді;            В) 2 есеге кемиді;              C) 2 есеге артады; 
       D) 4 есеге кемиді;  
    Е) 4 есеге артады. 
3.3.19 Температурасы 27
0
С және 100 кПа  қысымдағы сутегінің тығыздығы:  
        А)  1,02 кг/м
3
;  В) 6,62 кг/м
3
;  С) 0,08 кг/м
3
;  D)  0,003 кг/м
3
;  Е) 0,018 кг/м
3
.
3.3.20 Газ қысымын 3 есеге және температурасын 2 есеге кемітсек оның көлемі 
қалай өзгереді?  
       А) 1,5 есеге артады;            В) 1,5 есеге кемиді;           С) 6 есеге артады; 
D)  6 есеге кемиді;              E) өзгермейді.  
3.3.21 N
2
 азот молекулаларының 27
0
С температурадағы орташа арифметикалық 
жылдамдығы:
        A) 476 м/с;        B) 346 м/с;
  C) 402 м/с;
D) 612 м/с;       E) 756 м/с.
3.3.22 Сәйкестікті анықтаңыз: 
                Физикалық шама                                                    Формула
        А.  орташа арифметикалық жылдамдық                1.  
=
υ
µ
/
3RT
        В.  ең ықтимал жылдамдық                                    2.  
µ
υ
/
2RT
=
        С.  орташа квадраттық жылдамдық                       3.  
π µ
υ
/
8RT
=
 
3.3.23  Бөлшектердің   сыртқы   күштер   өрісіндегі   таралуы   немен   сипатталады?
   
        А) Максвелл таралуымен;       
        В)  молекула-кинетикалық теориясының негізгі теңдеуімен;  
        С)  Больцман таралуымен;    
        D) газ күйінің теңдеуімен;    
        Е) барометрлік формуламен.
3.3.24   100К  температурадағы    Н
2
О  су буының молекуласының бір еркіндік 
дәрежесіне сәйкес келетін энергиясы:  
 
А) 1,246кДж; В) 2,0775кДж; C) 415,5Дж;  D) 3,45
⋅
10
-21
Дж;  Е) 6,9
⋅
10
-22
Дж
 
.
3.3.25     100К  температурадағы    Не  гелий   молекуласының   бір   еркіндік 
дәрежесіне сәйкес келетін энергиясы:  
        А) 1,246кДж;  В) 2,0775кДж;  C) 415,5Дж;  D) 3,45
⋅
10
-21
Дж;   Е) 6,9
⋅
10
-22
Дж
 
.
3.3.26 Бір атомды газ молекуласының еркіндік дәрежесінің саны
75

        А) 1;             В) 2;           С) 3;            D) 5;             Е) 6.  
3.3.27  Көмірқышқыл газы (СО
2
) молекуласының еркіндік дәрежесінің саны:
       A) 3;                 B) 4;            C) 5;             D) 6;            E)  7.
3.3.28   27
0
С  температурдағы   бір   атомды   идеал   газдың   1   мольінің   ішкі 
энергиясы:        (k = 1,38
.
10
23 
Дж/К)
        А) 6,12 кДж;    В) 1,82 кДж;  С) 0,59 кДж;     D)2,16 кДж;      Е) 3,74 кДж.
3.3.29  200 К температурадағы 2 г О
2 
оттегінің ішкі энергиясы:
        А) 156 Дж;    В) 260 Дж;    С) 51,9 Дж;            D) 312 Дж;          Е) 520 Дж.
3.3.30  Температурасы   200К   азот  (N
2
)  молекулаларының   айналмалы 
қозғалысының орташа кинетикалық энергиясы:  (k=1,38
⋅
10
-23
Дж/К)
      А) 4,14
⋅
10
-21
Дж;     В) 2,76
⋅
10
-21
Дж;    C) 4,14
⋅
10
-23
Дж;    D) 82,8
⋅
10
-21
Дж; 
       Е) 1,38
⋅
10
-21
Дж.
3.3.31 Идеал газдың ішкі энергиясы қайсы процесс кезінде өзгермейді?
       А) изохоралық;  В) изотермиялық;     С) адиабаталық;    D) изобаралық;   
       Е) политроптық.
3.3.32 Ұлғаю кезінде газ атқаратын жұмыстың жалпы формуласы:
        А) A= PΔV;   В) A= VΔP;     С) A=∫ PdV;      D) A= ∫ VdP ;    Е) A = 
RT
V
V
m
1
2
lg
µ
.
3.3.33 Газ 1-2-3  процесі кезінде  1 күйден 2 күйге 
ауысады.   Қайсы   формуламен   жұмысты 
анықтауға болады? 
       А) A = (P
2
-P
1
)(V
2
-V
1
);       B) A = P
1
(V
2
-V
1
);   
       С) A = (P
2
+P
1
)(V
2
-V
1
);        D) A = (P
2
-P
1
)V
2
;
       E) A = (P
2
-P
1
)V
i
. 
3.3.34 Тұрақты қысым р
0
 кезінде газдың V
0 
көлемі 50% артады. Газдың ұлғаюы 
кезінде істелетін жұмыс мынаған тең:
       А) А= 0,5p
0
V
0
;   В) А= p
0
V
0
;   C) А= 1,5p
0
V
0
;     D) А= 5p
0
V
0
;    E) А= 2p
0
V
0
.
3.3.35 Массасы 20 г сутегі тұрақты қысымда 100К температураға қыздырылған. 
Осы кезде атқарылған жұмыс:
      A)1,24 кДж;      B) 0,64 кДж; C) 3,67 кДж;   D)  8,31 кДж;  E) 9,18 кДж;
3.3.36 Массалары бірдей аргон мен неонды изобаралық түрде 5 К-ге қыздырған. 
Газдардың қайсысы көбірек жұмыс істейді? (
µ
Α
r
=40 г/моль;  
µ
Ne
=20г/моль). 
       А) жұмыс бірдей.     В) анықтау мүмкін емес.     С) Неон.              
          D )Аргон.                 E) жұмыс істелінбейді.
76
 
V
1
V
2

3.3.37  Газдың   мольдік   жылу   сыйымдылығы   дегеніміз   нені   1   К   қыздыруға 
кететін жылу мөлшері:
       А) газдың бірлік массасын;           В) газдың барлық массасын;       
       C) газдың бір мольін;                     D)газдың бірлік көлемін;
       Е) газдың бір одной молекулы.
3.3.38  Газ   тұрақтысын   мольдік   жылу   сыйымдылықпен   байланыстыратын 
формула:
       A) R=C
p
-C
v
;    B)R=C
v
-C
p
;  C)R=C
p
+C
v
;    D)R=(C
p
-C
v
)/C
p
;    E)R=(Cp+Cv)/C
p.
3.3.39  Массасы  0,2  кг  сутегіні  тұрақты   қысымда  0  ден  100
0
С  температураға 
дейін қыздырған кезде ол қанша жылуды жұтады? (R = 8,31Дж/(моль
.
К)).
       A) 0,36 Дж;       B) 4,13кДж; C) 291кДж;       D) 7,62 Дж;     E) 13,21 Дж.
3.3.40 Тұрақты қысымдағы Н
2 
сутегінің меншікті жылу сыйымдылығы:
        А) 12,1 кДж/(кг
.
К);           В) 14,6 кДж/(кг
.
К);                 С) 8,12 кДж/(кг
.
К);  
        D) 15,3кДж/(кг
.
К);
 Е) 13,4 кДж/(кг
.
К).
3.3.41 Массасы 64г оттегіні О
2
 тұрақты көлемде 50
0
С температураға қыздырған. 
Осы кезде шығындалған жылу мөлшері неге тең?
        А) 415,5 Дж;      В) 2,08 кДж;     С) 1,25 кДж;      D) 623 Дж;       Е) 2,91 кДж.
3.3.42 Жылу сыйымдылықтың өлшем бірлігі:
        А) Дж;        В) Дж/(кг
.
К);       С) Дж/кг;     D) Дж/К;     Е)  Дж/(моль
.
К).
3.3.43 Меншікті жылу сыйымдылықтың өлшем бірлігі:
        А) Дж;        В) Дж/(кг
.
К);       С) Дж/кг;     D) Дж/К;     Е)  Дж/(моль
.
К).
3.3.44 Термодинамиканың бірінші бастамасының математикалық өрнегі:
                А)
δ
Q=dU-
δ
A;    В)
δ
U=dQ+dA;    C)
δ
U=dQ–dA;       D)dA=dQ   –   dU; 
Е)
δ
Q=dU+
δ
A.  
3.3.45  Процесс адиабаталық деп аталады, егер ол процесс:
       А) тұрақты қысымда жүретін болса;  
       В) тұрақты температурада жүретін болса; 
       C) тұрақты көлемде жүретін болса;       
       D) жұмыс істелінбей жүретін болса;
       Е) қоршаған ортамен жылу алмасуынсыз жүретін болса. 
3.3.46 Адиабаталық процесс мына теңдеумен өрнектеледі:
        А) V/T=const;    В) P/T=const;      C) PV=const;   D) PV
γ
 =const;    Е) P=P
0
α
T.
77

3.3.47     Пуассон   теңдеуіндегі   адиабата   көрсеткіші   молекулалардың   еркіндік 
дәрежесінің саны арқылы  мына теңдеумен анықталады:  
       А)  γ = ί+2;        В)  γ = ί /(ί +2);        С) γ=ί;           D) γ=ί/2;        Е) γ=(ί +2)/ί.
3.3.48
 Массасы 0,2 кг сутегіні тұрақты қысымда 0 ден 100
0
С температураға 
дейін қыздырған. Оның ішкі энергиясының өзгерісі: (R = 8,31Дж/(моль
.
К)).
        A) 208 кДж;    B) 84 кДж;    C)  316 кДж;   D) 112 кДж;
E) 285 кДж.
3.3.49  Изохоралық   процесс   кезінде   азотқа  70   Дж  жылу   берілген.   Жылудың 
қанша мөлшері азоттың ішкі энергиясының артуына жұмсалған? 
  А) 50 Дж.           В) 70 Дж.          С) 20 Дж.             D) 7 Дж.             Е) 30 Дж.
3.3.50  Газ  300 Дж   жылу мөлшерін алған кезде оның ішкі энергиясы  200 Дж 
артады. Газдың істеген жұмысы: 
  А) 0.                 В) 100 Дж.         С) 200 Дж.          D) 500 Дж.           E) 300 Дж.
    
3.3.51  Қыздырғыштан  3
.
10
7
  Дж  жылу   алған   газ  ұлғая   отырып  5
.
10
7
  Дж 
шамасына тең жұмыс істеген. Осы кездегі газдың ішкі энергиясы:             
       А) өзгермейді;    B) 8
.
10
7
 Дж –ге артқан;   С) 2
.
10
7
Дж-ге кеміген;     
       D) 3
.
10
7
 Дж-ге артқан;              Е) 2
.
10
3
 Дж-ге кеміген.  
3.3.52  Қандайда бір екі атомды идеал газдың изотермиялық ұлғаюы кезіндегі 
істеген   жұмысы  2  кДж  тең.   Осы   процесс   кезіндегі   газға   берілген   жылу 
мөлшері:  
       
А) 4 кДж;   В) 2 кДж;       С) 3 кДж;           D) 4,5 кДж;          Е) 5 кДж.
3.3.53 Изохоралық процесс үшін термодинамиканың бірінші бастамасы мына 
түрге ие:
        А)
A
dU
Q
δ
δ
+
=
;     В)
dU
Q
=
δ
;   С)
0
=
+
A
dU
δ
;       D)
A
Q
δ
δ
=
;      E) 
A
Q
δ
δ
−
=
.
3.3.54 Изотермиялық процесс үшін термодинамиканың бірінші бастамасы мына 
түрге ие:
        А)
A
dU
Q
δ
δ
+
=
;     В)
dU
Q
=
δ
;    С)
0
=
+
A
dU
δ
;       D)
A
Q
δ
δ
=
;        E) 
A
Q
δ
δ
−
=
.
3.3.55  Изобаралық процесс үшін термодинамиканың бірінші бастамасы мына 
түрге ие: 
        А)
A
dU
Q
δ
δ
+
=
;    В)
dU
Q
=
δ
;     С)
0
=
+
A
dU
δ
;      D)
A
Q
δ
δ
=
;        E) 
A
Q
δ
δ
−
=
.
3.3.56 Адиабаталық процесс үшін термодинамиканың бірінші бастамасы мына 
түрге ие:
        А)
A
dU
Q
δ
δ
+
=
;    В)
dU
Q
=
δ
;    С)
0
=
+
A
dU
δ
;       D)
A
Q
δ
δ
=
;      E) 
A
Q
δ
δ
−
=
.
78

3.3.57 Адиабаталық процестің қажетті және жеткілікті шарты болып табылатын 
өрнегі:
        А) Q = 0;          B) T= const;       C) δQ = 0;         D) δA =  dU;           E) dU =0.
3.3.58 Дұрыс тұжырымдама бойынша термодинамиканың бірінші бастамасы:
       А) ПӘК = 100% двигатель болатыны мүмкін еместігі туралы айтады;     
       В) ПӘК  >100% двигатель болатыны мүмкін еместігі туралы айтады;
       С) энергияның түрлену және сақталу заңы болып табылады;
       D) абсолют нөл температураға жету мүмкін еместігі туралы айтады;
       Е) тұйық жүйеде жүретін барлық процестер кезіндегі энтропияның кемуін 
тұжырымдайды.
3.3.59 Газ адиабаталық ұлғаю кезінде 5 кДж тең жұмыс істеген. Осы кездегі 
газдың ішкі энергиясының өзгерісі: 
        А)   5 кДж;          В)  0 кДж;       С) – 5 кДж;        D) 10 кДж;       Е) – 10 кДж.
3.3.60 Газдың үстінен 200 Дж жұмыс істелінген. Оның ішкі энергиясы 300 Дж 
артқан. Газға берілген жылу мөлшері:
        А) – 500  Дж;    В) – 100 Дж;       С) 500 Дж;       D) 100 Дж;    Е) 400 Дж.
3.3.61 Температурасы 100 К екі атомды идеал газдың 1 мольінің изотермиялық 
ұлғаю   кезінде   істеген   жұмысы   2   кДж   тең.   Осы   процессс   кезінде   газға 
берілген жылу мөлшері 2 кДж тең. Газдың ішкі энергиясының өзгерісі:  
       А) 4 кДж;           В) – 4 кДж;        С) 2 кДж;        D) 2,1 кДж;             Е) 0 кДж. 
3.3.62  Изобаралық сығылу кезінде газдың үстінен 500 Дж жұмыс істелген. Осы 
кезде газға 200 Дж жылу берілген. Газдың ішкі энергиясының өзгерісі:
        А) 700 Дж;         В) – 700 Дж;         С) 300 Дж;       D) – 300 Дж;         Е) 0 Дж. 
3.3.63 Дұрыс тұжырымдама бойынша термодинамиканың екінші бастамасы:
        А) ПӘК = 100% двигатель болатыны мүмкін еместігі туралы айтады;     
       В) ПӘК  >100% двигатель болатыны мүмкін еместігі туралы айтады;
       С) жылу процестері үшін энергияның сақталу заңы болып табылады;
       D) абсолют нөл температураға жету мүмкін еместігі туралы айтады;
       Е) тұйық жүйеде жүретін барлық процестер кезіндегі энтропияның кемуін 
тұжырымдайды.
3.3.64 Термодинамиканың екінші бастамасының математикалық өрнегі:
        А)
A
U
Q
+
∆
=
;  В)
A
dU
Q
δ
δ
+
=
;  С) 
0
≥
dS

жүктеу/скачать 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: