ужымдьщ, жене, аралас жене 6ipiKKeH квсшорын-

Б ухгалтер лш баланс кэсш оры нны ц ecenTi кезецге 
царжыльщ жагдайы туралы ацпараттар алудын, дайнар 
кез1 болып табылады. Ол кесшорыннын, шаруашыльщ 
Куралдарыньщ дурамы мен цурылымын, айналым i^y- 
ралдарынын, икемдипп мен айналымдылыгын, дебитор- 
л ьщ ж ене кредиторльщ дарыздардын, ж агдайы мен 
динамикасын, дорытынды даржыльщ н е т и ж е т бьлуге 
мумкш дш бередь Б ухгалтерлш баланс ш аруашыльщ 
цуралдарын басдарумен тыгыз байланыстагы куры л- 
тайшыларды, менеджерлерд1 жене баск;а да тулгаларды 
кесшорыннын, жагдайымен таныстырып, менппк иесшщ 
царамагында не бар екеш, ягни материалдьщ цуралда- 
рынын, сандьщ жене сапальщ датынастагы цорларынын; 
цандай екеш , ол ^алай пайдаланы латы ны ж эне осы 
цорды дуруга ю мнщ цандай улес досып жатцаны жайлы 
мол1меттер бередь
Тшсшше, бухгалтерлж баланс, ацпараттардын, ^айнар 
K03i бола отырып, ацшалай багалауда корсетшген api 
б е л г Ш 6ip мерз1мге цурылган шаруашыльщ цуралдары- 
ныц цурамы мен орналастырылуы жэне олардьщ цурылу 
коздер1 бойынша экономикальщ топтастыру жэне жал- 
пылама корыту таешь
Баланс езш щ курылуы бойынша актив пен пассивтен 
туратын eni жа^ты кесте болып табылады.
Кесшорыннын, шаруашыльщ ^уралдарынын, заттьщ 
курамы, орналастырылуы мен пайдаланылуы керсетше- 
т1н сол жагы баланс актив! деп аталады.
Баланстын, он, жагы пассив деп аталады жэне кесш­
орыннын; шаруашыльщ цызметше салынган царажаттын, 
шамасын, онын, шаруашыльщ куралдарын муруга ца- 
тысу нысанын керсетедь
Баланста актив пен пассив жиынтьщтарыньщ тепе- 
тецд1г1 мшдетп турде сацталуы керек, ейткеш баланстын, 
eni жагы да 6ip гана шаруашыльщ цуралдарын керсетедь 
6ipai^ олар эр турл1 белгшер1 бойынша топтастырылган: 
баланс актившде заттьщ цурамы мен функционалдьщ 
рел1, ягни ол цалай орналасцаны (непзга цуралдар, мате- 
риалдьщ емес активтер, курдел1 салымдар, материалдар,
55

дайын ешм, акшалай ^аражат жене т.б.) жане касш- 
орында кандай кызметтер аткаратынын корсету!, ал 
баланс пассившде шаруашыльщ куралдарынын, курылу 
кездер! бойынша, ягни к1мнен жане канша шаруашыльщ 
куралдары алынганын (курьштайшылардан, кэсшорын 
табысы, бюджеттен, банк карыздары, жабдьщтаушы- 
лардан жане т.б.) керсетедь Демек, шаруашыльщ курал­
дарынын, ap6ip Typi кесшорынга кандай да 6ip каз есебЬ 
нен туседь Сондьщтан шаруашыльщ куралдарынын, к у_ 
рамы жане орналастырылуы (баланс актив!) бойынша 
жалпы сомасы олардыц курылу кездершщ (баланс пас­
сив!) жалпы сомасына тец болады. Баланс актив! мен пас­
сив! бойынша жиынтьщтары бухгалтерлж баланстыц 
валютасы деп аталады. М ундай балансты ц тец д ш т! 
томен дегщей карсетуге болады:
Активтер = Даржыльщ мшдеттемелер + М ениш т кагаггал 
(экономикальщ (тартылган капитал) ресурстар)
Бул формулада экономикальщ ресурстар косшорын- 
лц иелЫ нде жане айналымында бар шаруашыльщ KY' 
чдары мен мулш терш щ жалпы кунын карсетет!н ак- 
втер рет!нде карастырылады.
Даржыльщ м!ндеттемелер (тартылган капитал) кэсш- 
рын активтершщ зацды жане жеке тулгалар каржы- 
,*андырган малшер!н, кредиторльщ карыздарыныц ша- 
масын карсетед!.

жүктеу/скачать 9,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: