«Қызығушылықты ояту» стратегиясы. (Оқушылар ақын жайлы білгендерін сызбаға түсіреді, уақыты белгіленеді.)
Концептуалдық кесте
Р/с
|
Шығарманың аты
|
Кейіпкер
|
Адамгершілік қасиеті
|
Кейіпкерге берілетін баға
|
Ой-тұжырым, мақал-мәтел,
|
1
|
|
|
|
|
|
Сөздікпен жұмыс
Маңғаздану
|
паңсыну, тәкаппарлану.
|
Мақтаншақ адам
|
мақтау айтуды сүйетін, өзін-өзі асыра бағалайтын адам.
|
«Екі бетті күнделік» стратегиясы.
Әңгімеден алған әсерім
|
Пікірім
|
|
|
«Әдебиет лотосы» Бұл бөлім бойынша әр топта оқушы – тексеруші сайланады. Әр оқушыға кесте парақшасы таратылады. Бұл кестеде жазушы әңгімелеріне талдау жасалады.
Әңгіме тақырыптары
|
Кейіпкерлер
|
Әңгіме желісі
|
Немен аяқталады?
|
Не суреттеледі?
|
жағымды
|
жағымсыз
|
|
|
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
Дулат Бабатайұлының «Еспембет» поэмасына композициялық жоспар үлгісі
Композицциялық жоспар
|
Суреттеу тәсілдері
|
Поэманың тілі
|
Поэмадағы салт-дәстүрлер
|
Пролог.
Еспембеттің нағашы жұртында тәрбиеленуі.
Туған елге оралсам деген арманы.
Атасынан бата алып, Ақбөртемен еліне оралуы.
Қалмаққа қарсы соғысқа аттануы.
Қалмақ батырымен жекпе-жекке шығуы.
Елінің олжаға кенеліп, Еспембеттің елге танылуы.
|
Деталь
Баяндау
Монолог
Диалог
Баяндау
Баяндау
Суреттеу
Суреттеу
Баяндау
Баяндау
|
Жетімдіктің арқаны (метафора)
Өрттен шыққан ұшқындай (теңеу)
Толқынды топ (метафора)
Қанқұмар қылыш (эпитет)
Бұйдалы тайлақ секілді (күрделі теңеу)
(Қаны толды ұртына) әсірелеу
Қанға сусап (әсірелеу)
|
Нағашы мен жиен (туыстық ұғым жайлы )
Ас беру
Сауын айту
Енші бөліп беру
Үйлендіру, қалыңдық әперу
Бата беру
|
Кейіпкер бейнесін ашу
Парасатты, алдына мақсат қоя білушілік, тектілік, ақылды, алып күш иесі, ержүрек, басқаларға үлгі, ұлтының патриоты, адал, ел қамқоры, ақжүрек, дүниеге қызықпайды, жомарт, кең пейіл, адал, сезімтал, т.
«Еспембет»поэмасы Өзара үндестік Батырлар жыры
Жазба әдебиет.
Әке-шешесіз жетім өсуі.
Сүйген жары айтылмайды.
Туған елінен, жерінен жырықта өсіп ер жеткен.
Жыраулар поэзиясы
|
Ұлттық психология.
Батырлықты дәріптеу.
Қазақ-қалмақ соғысы.
Ат-ер қанаты.
Елін, жерін жаудан қорғауды мақсат ету, т.б
|
Ауыз әдебиеті үлгісі.
Әке-шешесінің ерке балалары
Батырдың қасынан табылатын сүйген жарының болуы.
Туған елінің топырағында аунап-қунап өскен.
Түркі тектес халықтарға ортақ туынды.
|
Таратпа материал үлгісі
Ұлы тұлға
|
Ол кім?
|
Ол туралы не білемін?
Не біліп келдім?
|
|
|
|
Жыраулар
дың қоғамдағы рөлі
|
Жанрлық ерекшелігі
|
Жыраулардың аты-жөні
|
Жырлаған
тақырыбы, көтерген мәселесі
|
Тәлімгер
|
ой-толғау сыр толғау
|
Қазтуған
жырау,
Асан Қайғы,
Шалкиіз,
Тәтіқара
жырау,
Бұқар жырау,
Шал ақын ,
Қожаберген
жырау,
|
Табиғат.болмыс, өмір мәселелері, үлгі-насихат өлеңдері, шешендік сын-сықақ дидактикалық -үйретушілік сипаттағы шығармалар, халық
арасында тәлім-
тәрбиелік мәселелерге белсенді араласуы:
Әділдік пен әділетсіздік... Жырлауы (Гуманистік рухтағы шық\ы)
|
Мәмілегер
|
Арнау
жырлар, ода түрінде де
|
Асан Қайғы, Шалкиіз, Бұқар жырау,
|
Ел билеушілер мен халық арасындағы, ер мен ел арасындағы бітім, бірлік, ынтымақ мәселесі, өсиет сәугейліктері, сын болжаулар, қоғамдық әлеуметтік мәні бар мәселерге араласуы, данагөи билік айтуы (адамды жоғары
құндылық деп тану)
|
Жауынгер
|
Қаһарман
дық толғау жорық жырлары
|
Қазтуған
жырау,
Доспанбет,
Шалкиіз,
Жиембет,
Марқасқа,
Ақтанберді,
Тәтіқара,
Үмбетей,
Қожаберген
Жырау
|
Жауынгерлік рух, елдік, ерлік, батырлық дәстүрді жырлауы, туған жер, қонысын қорғау,
қаһармандықпен күресу, азаматтық асқақ сезім, қол бастаған батыр, ел билеген қоғамдық -саяси қайраткер
дәрежесі (еларалық,
ерлікжайлы)
|
Мысал ретінде талданған сабақтың үлгілері оқытудың тұтас технологиясын құратын тапсырмалар жүйелерін жасауға мүмкіндік береді.
8- дәріс. Білім беру жүйесін ақпараттандыру.
Бірінші кезекте оларға электрондық басылымдар: электрондық оқулықтар, мультимедиялық оқу құралдары мен әр түрлі құрылғыларға жазылған электрондық жазбалар (аудио-бейне-құндақтар) жатады.
Электронды оқулықтар-ғылыми негізде дайындалған педагогикалық ақпараттық өнім. Электрондық оқулық дайындаудың тұжырымдық негізі модульдік оқытудың педагогикалық теориясы болып табылады. Сонымен қатар, электрондық оқулық дайындаудың педагогикалық ұстанымдар жүйесі оқытудың дидактикалық жүйесіне сәйкес келеді.
Модульдік оқытудың негізі-оқу модулі. Ол өзіне:- информацияның аяқталған блогын;-оқушы әрекетінің мақсатты бағдарламасын;-мұғалімнің осы бағдарламаны нәтижелі іс-жүзіне асыру үшін нұсқауларын (кеңестері) қамтиды.
Модульдік технология даралап оқытудың сапасына; меңгеру қарқынына; өздік әрекет сатысына; оқу әдістері мен тәсілдеріне; бақылау мен өзін-өзі бақылау тәсілдеріне байланысты асырады.
Оқу модулінің кестесі:
Модуль құрылысы
|
Сабақ реті
|
Игеруге тиісті білім-білік дағдысы
|
Туындайтын
проблемалық
мәселе, ізденіс
|
|
Кіріспе бөлім
(тақырыпты
модельдеу)
|
Бірінші сабақ
|
«Аягөз», «О, Сарыарқа, Сарыарқа!», «Ақжайлау мен Сандықтас», «Ата қоныс Арқадан» өлеңдерін оқу. Шығармалардың тақырыбын, мазмұны мен идеясын талдап, тақырып пен мазмұн бірлігінің тұтастығын, идеялық үндестігін дәлелдеу.
|
Лирикалық
қаһарманның
ақынның жеке
тұлғасымен
ұқсастығы.
Өлеңдердегі
кейіпкердің
үніндегі өмірге,
тұрмысқа,
заманға деген
ыза-кектің тууы.
|
|
Сөйлесу
бөлімі
(оқушылардың
танымдық
қызметін өзара
сөйлесу
негізінде
|
Екінші сабақ
|
Оқулықпен жұмыс: мәнерлеп оқу, ұжымдық оқыту, топтық жұмыс, жатқа айту, ойын элементтерін пайдалану.
Ақын тілінің сөздігін жасау: таныс емес сөздер бойынша. Өлеңдердің ұқсастығына
|
Өлеңдердің мазмұнына сай дайындалған проблемалық сұрақтарды шешу.
|
|
Ұйымдастыру)
|
|
негізделген кесте, сызба дайындау. Білімді жинақтау.
|
Қазақ халқының XIX ғасыр басындағы өмірі, замана шындығы туралы ой бөлісу, қазіргі өмірмен салыстыру.
|
Қорытынды
бөлім
(бақылау)
|
Үшінші сабақ
|
Берілген үзіндінің қай шығармадан екенін анықтау. Қалдырылған сөз, сөз тіркестерін, өлең жолдарын дұрыс тауып қою. Тест тапсырмасын орындау.
|
Ақынмен, лирикалық қаһарманмен сырласу хаты, ой толғау, шығарма, зерттеу жұмысын орындау. Эссе, монолог, өлең жазу.
|
Бұл әдістің тиімділігі оқушылар теориялық білімді аз уақытта меңгереді, өздіктерінен ізденуге талпыныс жасайды, танымдық, шығармашылық жұмыстармен айналысады. Ал нәтижесі
- оқушының оқуға деген қызығушылығы артып, іскерлік, біліктілік дағдысы дамиды;
өздігінен оқып, түйінді мәселелерді іріктеп алу, шығармашылықпен айналысу, сызба, кесте құрастыру барысында әр оқушының қабілеті, бейімділігі танылады.
өзіндік пікір айту, шешім қабылдау, қорытынды шығару, тұжырым жасау арқылы оқушының ойлау белсенділігі артып, тапқырлығы, белгілі бір мақсатқа ұмтылу әрекеті қалыптасады.
9- дәріс. Жыраулар поэзиясын дәстүрлі және дамыта оқыту жүйелерінің айырмашылықтары:
Мазмұнындағы басымдылық.
|
Педагогикалық процесінің компоненттері.
|
Дәстүрлі сабақ (түсіндірме әдісі).
|
Дамыта оқыту.
|
Мақсат.
|
Оқушыларға білім, білік, дағды қалыптастыру.
|
Байқампаздығын, ойлауын, тәжірибелік әрекетін дамыту.
|
Бастапқы мазмұн.
|
Факторлар, мысалдар, тақырыптар, дәлелдер.
|
Заңдылықтарды, теорияларды, ұғымдарды, ережелерді қорыту.
|
Оқытудың формалары.
|
Жеке, топтық, фронтальды.
|
Бірлескен, ұжымдық іс-әрекет.
|
Оқыту әдістері.
|
Ауызша түсіндіру, көрнекілік, тәжірибелік.
|
Проблемалық, баяндау, ізденушілік, зерттеушілік.
|
Бақылау, бағалау.
|
Оқытудың нәтижесін мұғалімнің бақылауы, бағалауы.
|
Өзін-өзі бақылау, өзін-өзі бағалау, рефлекция.
|
Жеке тұлғаны қалыптастыру оқушының өзі арқылы, оның іс-әрекетін ұйымдастыру арқылы ойлау дағдыларын дамыта отырып жүзеге асырылады.
Сабақта дамыта оқыту технологиясын жиі пайдаланудың тиімді жағы оқушылардың ақыл-ойы мен өзіндік тұжырымы арқылы жаңа тақырыпты саналы түрде меңгеру дағдыларын қалыптастырады.
Білімді меңгеру осы жүйенің әр сатысында дами түседі.
Достарыңызбен бөлісу: |
