I тарау. Қазақ терминологиясы және оның зерттелуі мен дамуы


Өзектілік принципі мынадан көрінеді



бет9/31
Дата20.07.2020
өлшемі433 Kb.
#63323
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   31
Өзектілік принципі мынадан көрінеді. Кейбір тілдік механизм жаңа ғылыми-техникалық ұғымды білдіру қажеттігінен жиі қолданылатын болады, маңызданады. Ол механизм ұлттық болуы да, интернационалдық болуы да мүмкін, көне болуы да, жаңа болуы да мүмкін. Сондықтан бұл актуальдық-экстралингвистикалық актуальдылық, жаңа ұғымды білдіру қажеттігінен туған актуальдылық. Мысалы: айыпкер (заң термині), тәлімгер (педагогикалық термин), жиһангер (географиялық термин), қаламгер (әдебиет термин) сөздерін термин етіп тұрған -гер жұрнағы – көне жұрнақ және ол қазақ тілінің төл жұрнағы емес, шығыс тілінен ауысып келген қосыаша. Осыған қарамай, жаңа ғылыми ұғымның қажеттігін өтеуде бұл қосымша өнімді қолданылып, активтене түсті.

Ғылыми-техникалық ұғымдарды атаудың қажеттігінен осы күнде қазақ тілінде тұйық етістік формаларының субстантивтеніп, терминдік атауға айналу тенденциясы активтене түскен. Мысалы: қарсылық білдіру, некені тіркеу, ақтау, тергеу, (заң терминдері) т.б. осыны дәлелдейді. Бұрыннан бар көне жұрнақ -ым, -ім қосымшасының активтенуі де осы терминологиялық қажеттілікпен байланысты. Мысалы, білім, қысым, өнім, сот шешімі, шешім, сөздік құрам т.б.

Терминдер, терминдер жүйесі, жалпы терминология мәселесі тілдің лексикалық құрамындағы бүтін бір проблема ретінде көптен бері зерттелініп келгендігін дәлелдеді. Оларды зерттеп, құрастыруда тіл мамандары да, логиктер де, басқа да ғылым салаларының өкілдері біршама еңбектерін арнады.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   31




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет