Пілдер мен жайра сияқты оларға да биожүйеден орын берді, табиғат заңдарына олар пілден артық эсер ете алмады. Мұндай дүниетаным- ның жарқын мысалы - әлі күнге дейін әлемдегі басты діндердің бірі саналатын - буддизм. Буддизмде жетекші рөл құдайда емес, Сиддхартха Гаутама атты адамда. Ол б.з.д. 500 жыл шамасында Гималай қойнауындағы шағын патшалықта дүниеге келген. Бозбала шағында бекзаданы адамзаттың айықпас азабы қатты күйзелтеді. Ол қайда барса да еркектер мен әйелдердің, балалар мен қариялардың тек табиғи апаттардан, соғыстардан, ауру-сырқаудан азап шегіп, мехнат тартып қана қоймай, 197
ҮШ ІН Ш І БӨЛІМ үрей-қорқыныштан, түңілу мен наразылық сезімінен де қиналатынын көріп жүрді. Мұның бәрі адамның жазмышы сияқты көрінді. Адамдар байлық пен билікке ұмтылып, білім мен дүние-мүлік сатып алды, ұл мен қыз өсіріп, үйлер мен сарайлар салды. Бірақ қол жеткен табыстардың ешқайсысы оларға қанат бітірмеді. Кедей тұратындар байлық туралы армандады. Миллион тапты ма? Енді екі миллион тапқысы келеді. Екі миллион тапты ма? Енді оған он миллион керек. Тіпті бай және даңқты адамдар да өмірдің қуанышына кенеле алмайды. Ауру-сырқау, кәрілік пен ажал ақырғы нүктесін қойғанша, оларды шеті мен шегі жоқ уайым-мұң мен үрей-қорқыныш мазалай береді. Сол кезде адамның тапқан-таянғанының бәрі буша сейіліп кетеді. Өмір - мән-мағынасыз жанталас. Сонда не істеу керек және өзіңді қалай қүтқаруға болады? 29 жасында Гаутама жасырын, түн ішінде сарайды тастап шы- ғып, отбасынан да, байлықтан да баз кешіп, адами азаптың тұйық шеңберінен шығар жол іздеу қамымен дүниені кезуге аттанды. Ол ашрамаларды аралап, гурулардың аяғын құшып, түрлі әдістеме-
