Іскерлік өмірдің этикалық мәселелері. Бизнес этиканың ғылым ретінде қалыптастыруы
жүктеу/скачать 35,51 Kb.
|
академия 1-20
- Бұл бет үшін навигация:
- Қазіргі бизнестің этикалық құндылықтарының спектрі: утилитаристік этика, деонтологиялық этика, әділеттілік этикасы
| Іскерлік өмірдің этикалық мәселелері. Бизнес этиканың ғылым ретінде қалыптастыруы Әдептiлiктiң утилитарлық - ағартушылық тақырыбының iскерлiк өмiрiнде адамның экономикалық iс әрекетiне дiннiң, моральдiң, мәдениеттiң әсер етуi. Бизнес әдебiнде ең негiзгi лауазымдардың бiрi болып утилитаризм тұжырымдамасы табылады. Моральды ақталған болып соңында ең аз пайдалы тиiмдiлiкке әкелетiн әрекет табылады. Барлық мүмкiн болатын iс-әрекет нұқалары негiзiнде табыс пен шығын түрiнде жағымды не негативтi тиiмдiлiгiн ескеру қажет сондай-ақ оның салдарын болжау оның iшiнде әрбiр жалған нәтижелерiн теориялық утилитаризм ережесiн қолдану толыққанды мәселелерiмен байланысты, оның қатарындағы ең негiзгiсi «қоғамдық пайданы» толығымен анықтау қажеттiлiгi. Кейбiр жағдайда табыс пен шығын өлшемге берiлмейдi. Көп жағдайда табыс пен шығын мөлшерiн болжау, сондай-ақ оларды сан жағынан бағалау мүмкiндiгi болмайды. Бизнес этикасы - бұл қарым-қатынас түрiн жазатын тәртiп кодексi. Кәсiпкерлердiң өз мiндеттерiн осы немесе басқа салада орындаулары олардың көзқарасы бойынша ең жақсы болып көрсетiледi. Әдеп ортасында мораль тұр, немесе өнегелiк қарым-қатынас жүйесi, әрекет мотивтерi, сезiм және ақыл-ой.Бұл жүйелер адамдардың ұжымдағы қарым-қатынастарын және қылықтарын қарым-қатынас шектерiн анықтайды. Бизнес этикасы келесi категориялық императивтi құрастырады: «адамгершiлiк мақсат ретiнде өзiне немесе басқа адамдарға тек бiр құрал ретiнде қарастырылсын» Кант өз еңбектерiнде жауапкершiлiк заңдылықтарын этикалық шешiмдердi барлық адамдарға тән рационалистiк этиканы қалыптастыра отырып қарастырған. Iскерлiк өмiрдiң мәселелерiн 3 тұрғыдан қарастырғанда бизнес категориясына әдiлдiктi қолдануға талдау жасауымен байланысты. Утилитаризм этикасы және деонтикалық этиканың арасындағы айырмашылық «әдiлдiк этикасын» қолданумен айрықшаланады. Қазіргі бизнестің этикалық құндылықтарының спектрі: утилитаристік этика, деонтологиялық этика, әділеттілік этикасы Бизнес этикасы жалпыға ортақ әмбебап этикалық нормаларға негізделген (адал болу, зиян келтірмеу, сөз және т.б. ұстау), олар Бизнестің қоғамдағы ерекше әлеуметтік рөлін ескере отырып нақтыланады. изнес этикасының ең ықпалды бірі-утилитаризм теориясы.Утилитаризм-әдептегі бағыт (этикалық теория), оған сәйкес мінез-құлықтың моральдық құндылығы немесе іс-әрекет оның пайдалылығымен анықталады. Дәстүрлі утилитаризм теориясының негізін қалаушы-Бентам Иеремиясы (1748-1832). Өзінің еңбектерінде Бентам құндылықтарды өлшеудің объективті критерийлерін іздеу әдістемесін әзірледі, ол әлеуметтік саясат пен қоғамдық заңнаманың барабарлығын анықтау экономикалық тұрғыдан қарапайым және қанағаттанарлық мүмкіндігін қамтамасыз етуге тиіс болды. Оның пікірінше, іс-әрекет түрі мен қолданыстағы заңдардың сәйкестік дәрежесі және қызметтің пайдалылығы мен зияндылық дәрежесі (оның салдарын бағалау деректері бойынша) неғұрлым тиімді өлшем болып табылады. Автономияға ерекше назар аудару және адамдарды Таскиги экспериментіндегідей пайдаланбау керек деген идея философияның, соның ішінде этикалық, моральдық философияның көрнекі өкілі, философ Иммануил Канттың моральдық көзқарастарындағы басты тұжырымдардың бірі. Канттың тұжырымдауынша, көпшілікке орасан зор бақыт әкелетініне қарамастан, жеке тұлғаға немесе жеке қауымдастықтарға үзілді-кесілді жасауға болмайтын нәрселер бар. Осы ұстанымнан этиканың елеулі бағыттары - деонтология және парыз этикасы пайда болады. Деонтология сөзі «парыз теориясы» дегенді білдіреді (грек тіліндегі deon сөзі «парыз, борыш» дегенді білдіретін ұғым). Деонтология этикасы парыздар, міндеттер мен құқықтарға ден қояды. Әділеттілік этикасы – дегеніміз адамның іскерлік өмірінде экономикалық іс әрекетіне діннің, моральдың, мәдениеттің әсер етуі. Әділ тәсіл этикалық тұрғыдан дұрыс шешім теңдік, адалдық және алаламаушылық қағидаттарына негізделуі тиіс, басқаша айтқанда, пайда мен шығындар әр түрлі адамдар топтарының арасында әділ бөлінуі тиіс. Менеджерлер үшін әділдіктің үш түрі бар. Тарату әділдігі адамдарды сыйақылаудағы айырмашылықтар ерікті сипаттамаларға және жыныстық, жас, ұлттық және басқа да айырмашылықтарға негізделмеуді талап етеді. жүктеу/скачать 35,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|