ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Клиникаға кіріспе» Мамандығы: 0304000 «Стоматология»

Оқытушы қолы __________________________

Кафедра мәжілісінде талқыланды.

Кафедра меңгерушісі, м.ғ.к., доцент Әлдешев А.Ә.

• 
  оқыту: медициналық мекеменің құрылымы және негізгі қызметтері, науқастарды қабылдау және тіркеуді үйрету.
  

• 
  тәрбиелік: оқушылардың мінез-құлқын бөлімшеде этика және деонтология нормаларына тәрбиелеу.
  

• 
  дамыту: медициналық мекемелерде жұмыс істеу қабілеттілігін дамыту.
  

1. 
   Мейірбике ісінің негіздері. Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.
   

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

8. 
   Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (5%)
   

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

- Емдеу профилактикалық мекемелердің құрылыс түрлері және олардың құрылымы;

- Емдеу профилактикалық мекемелердің бағыттары;

- ЕПҰ түрлі мейірбикелік қызметтердің негізгі бағыттары;

- Стационардың құрал-жабдықтары.

10. Жаңа сабақты түсіндіру: 40 мин (44%)

Жоспар:

• 
  медициналық мекемелердің негізгі түрлерін атау;
  
• 
  медициналық мекемелердің түрлерінің ерекшеліктері;
  
• 
  медициналық мекемелердің құрылымдары мен бағыттары;
  
• 
  әртүрлі медициналық мекемелердегі мейірбикелердің қызметінің негізгі
  

Емдік мекемелер өзінің функциясы бойынша 2 негізгі топка бөлінеді: амбулаториялык (емхана, амбулаторйя, медициналы-санитарлы бөлім, диспансерлер, жедел кемек көрсету станциясы, әйелдер консультациясы) және стационарлык (госпитальдар, клиникалар, санаториялар, ауруханалар).

Емхана - амбулаториялык емдік-профилактикалык мекеме, күрамына негізгі клиникалык мамандар бойынша (терапия, хирургия, гинекология, неврология, көз аурулары, эндокринология, ортопедия, уролог-ия) дәрігерлік кабинеттер кіреді. Емханада негізгі диагностикалык кабинеттер бар: реңтген, функционалды диагностика және т.б. Емдік ине егу орындауға арналған кабинеттер б_ар: физикотерапевтік бөлімше, емдік дене шыныктыру кабинеті, инъекция жасайтын процедуралык кабинет және т.б. емхана күрамында тіркеу, кызмет көрсету кабинетгері және бірқатар косымша кабинеттер бар.

Емхананын негізгі жүмыс істеу ережелері - территориалды-бөлімшелі. Емхана кызмет ететін территория бөлімшелерге бөлінеді, ол әр бөлімшеге дәрігер және бөлімшелі медбике тағайындалады. Бүларға белгілі бір халыктың саны бекітіледі.

Бөлімшелі дәрігер мен медбике өз бөлімшесінде жүргізілген емдік және профилактикалык шараларға толык Ятауапты болады. Бүдан бөлек халыкка диспансеризация жүмыстарын жүргізудін үлкен маңызы бар.

Диспансеризация - бүл халыктың денсаулығын, түрмысты және енбек шарттарын окып білу, аскынған ауруы бар науқастарды білу мақсатында жүргізілетін систематикалык бакылаудағы үйым.

Амбулаторж - кала типтес ауыл түрғындарына көмек көрсететін, күрамында 1-3 дәрігері (5-тен көп емес) ауруханадаң тыс мекеме. Амбулатория күрамына дәрігерден баска фельшер, акушер, медбикелер және санитарлар кіреді. Амбулатория медбикесінін жұмысы бөлімшелік медбикенің жүмысына үксас, бірак катаң жауапкершілікті талап етеді.

Медициналы-санитарлы бөлім _ жүмысшыларға және кызмет көрсетушілерге медициналык кызмет көрсету мақсатымен өндірістік мекемелер үйымдастыратын емдік-профилактикалык ұйымдар комплексі. Бұлардың жүмыс істеу ережесі цехті-бөлімшелі ережесі бойынша жүмыс істейді. Медициналы-санитарлы бөлімшенің күрылымы әр түрлі болады: олардың күрамына емхана, амбулатория, стационар, емдеу пунктері, стоматологиялык емхана, профилакториялар, санаториялар, балалар лагерлері кіруі мүмкін.

Медициналы-санитарлы бөлімдердін функциялары әр түрлі. Амбулаториялык медициналык көмек көрсетуден, науқастарды стационарда емдеуден бөлек түрғындарымен жүмыс істеу мекеме өкілдері жұмысшылардьщ денсаулығын бакылау бойынша диспансеризация жұмыстарын жүргізеді. Бүл жүмыстар жүмысшыларды жүйелі профилактикалык қараудан, аскьщған аурулармен ауыратын адамдарды табу, ауырғандардың барлығын амбулаториялык шарттармен немесе стационарларда емдеу аркылы іске асырылады.

Бөлімшелі медбикелер мен дәрігерлер, емдеу пунктерінін фелыперлері жүмысшылардын еңбек ету шарттарьщ жүмыс орнында карайды, өндіріс жұмысшыларынын тұрмыс және еңбек шарттарын явдсарту максатына бағытталған профилактикалык комплексті шараларды шешуге қатысады.

Диспансерлер - диспансерлі әдіс бойынша жүмысты жүргізетін (ауру түрі аныкталған - туберкулез, тері аурулары және т.б. - ауруларды емдеу) амбулатория түрлері арнайы

мамандандырылған ерекше мекемелер. Профилактика және емдеумен бірге диспансерде патронаж жүргізіледі. Диспансер жұмысыньщ спецификасы бойынша туберкулезге карсы, онкологиялык, тері-венерологиялык, психоневрологиялык және т.б. болып бөлінеді.

1. Мамандығы бойынша:

а) бір маманды (психиатриялык, инфекциальдык және т.б.);

б) көп маманды: аурухана күрамында бөімшелер болады: терапиялык, хирургиялык, гинекологиялык және т.б.);

2. Максаты бойынша:

а) ауданды;

б) калалык;

в) облыстық;

г) республикалық.

3. Төсек орындык куаты бойынша. Төсек орнының санына байланысты категорияларға белінеді.

Ауруханалардьщ негізгі күрылымды бірліктеріне мыналар жатады: кабылдау бөлімі; арнайы бөлімшелері немесе палаталары бар стационарлар; косымша бөлімшелер (рентген, патологоанатомиялык, лабораториялар, физиотерапиялык және т.б.); дәріхана; асхана; әкімшілік және басқа бөлмелер.

Емдік бөлімшелер (терапиялык, кардиологиялык, гастроэнтерологиялық және т.б.) келесі бөлмелерден тұрады:

- наукастарға арналған палаталар;

- санитарлы түйін (ванна, душ, туалет, әйелдерге арналған гигиеналык бөлмелер); ине егу кабинет;

- манипуляциялык кабинеттер;

- асхана;

- ординаторлык (дәрігерлерге арналған кабинет);

- бөлімшені басқарушы кабинеті;

- жоғарғы медбикенің кабинеті;

- медбикелік.

Медбике жұмысынын мазмүнын ЕП¥ әкімшілігі орта медициналык жұмысшынын тарифті-квалификациялык сипатына негізделіп жасайды.

Стационар медбикесінің функционалды мінддетгеріне келесілер кіреді: бөлімшеде емдік-карау тәртібін сактау, дәрігердін тапсырмасын уакытылы орындау, наукастарға карау, дәрігер наукасты карағанда наукасқа көмек керсету, наукастың жалпы жағдайын бакылау, бірінші дәрігерге дейінгі көмекті көрсету, санитарлы-эпидемиологиялык тәртіпті сактау, инфекционды ауру туралы СЭС-ке уактылы ақпарат жеткізу, дәрілік затгарды алу және оларды сақтау мен тексеру, бөлімшенің кіші медкызметкерлер баскарушылык жүмыстарын жүргізу. Медбикелер жүйелі түрде өз квалификациясын жоғарлату керек, емдік мекемеде немесе бөлімшеде үйымдастырылатын конференцияларға катысу керек.

Емхананың бөлімшелі медбикесі дәрігерге көмек көрсету керек, әр түрлі іс қағаздарды толтыру керет, науқастарды әртүрлі егулерге дайындау керек, лабораториялык және аспаптык зерттеулерді білу керек. Емхана медбикесі жұмысты үйінде жүргізеді:

дәрігердін тапсырмасын орындайды, туыскандарды наукаска қараудың қажетті элементтеріне үйретеді, наукастың физиологиялық кажеттіліктерін канағаттандыратын колайлы жағдайларды жасауға үйретеді, науқаска және онын жанұясына психологиялык колдау көрсетеді, өзінің наукастарының денсаулығын жаксарту мақсатында әртүрлі іс шаралар жүргізеді.

Фельдшердің міндеттері өте кен, әсіресе дәрігер болмаған жағдайда. Фельдшерлі акушерлік функте фельдшер стационарлы, консультативты, амбулаториялык көмек көрсетуді, үйге көмек көрсетуді, санитарлык-профилактикалык жүмысты, дәріханадан дәрілік затгарды жазып алу жүмыстарын және т.б. жүргізеді. ЕПҰ-да дәрігер басшылығымен жұмыс істейді.

Перзентхана және әйелдік кеиес беру акушерінің жүмыс істеу мазмұны жұмыстың накты ерекшеліктеріне байланысты. Ол өздігінше немесе дәрігермен бірге босануды кабылдай береді, екі кабат әйелдердің, ана мен баланын емдік-профилактикалык жұмыстарын жүргізеді. Ол гинекологиялык аурумен ауыратын адамдарды аныктап, әйелдердін босануына кажетті психопрофилактикалык жүмысты, екі кабат әйелдерді бақылауды жүргізеді. Акушер, емхана медбикесі сияқты үлкен патронажды жүмысты жүргізеді, медбикенің тікелей міндетгерін орындайды.

Фельдшер, медбике және акушер езінін міндетгерін аткару үшін көлемді білім деңгейі және практикалык кабілеттері болу керек, карауда жауапкершілік танытып, жанашарлык болу керек. Олар өзінің психологиялык, мамандык және баска сапаларын үнемі жетілдіріп тұру керек.

Олар инфекциальдык ошақтарды жою жұмыстарына, профилактикалык егу жүргізгенге, дәрігермен бірге балалар мекемелерін тексеруге катысады. Арнайы дайындығы бар орта меджүмысшылар рентгенологиялык, физиотерапиялык және баска да мамандандырылған бөлімшелерде немесе кабинеттерде жұмыс істей алады.

Орта меджұмысшылар күкығы жок функцияларды өз мойнына алғаны үшін тәртіптік немесе кылмыстык жауапкершілікке тартылады.

11. Жаңа тақырыпты бекіту: 20 мин (22%)

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

ТЕСТТЕР:

1. Стационарлы емдік мекемелерге кіретіндер:

а) емхана

б)санаториялар

в) амбулатория

г) аурухана д)клиника

е) әйелдер консультациясы

ж)диспансер

з)госпиталь

и) медициналы-санитарлы бөлім

к) жедел көмек көрсету станциясы

Жауаптардың дұрыс комбинациясьш таңданыз:

1)6, в, д, и 2)а, г, д, е, з 3)г, д, ж, к 4)6, г, д, з 5) 6, в, и, г, к

2. Қала типтес ауыл тұрғындарына көмек көрсететін, кұрамында 1-3 дәрігері бар, ауруханадан тыс емдік мекеме_______аталады.

3. Қай емдік мекеме территориалды-бөлімшелі принцип бойынша жұмыс істейді: а) медициналы-санитарлы бөлім

б)госпиталь

в) диспансер

г) емхана

д)санаториялар

4. Амбулаториялык емдік мекемелерге жатады: а) емхана

б) санаториялар

в) амбулатория

г) аурухана

д) клиника

е) әйелдер консультациясы

ж) диспансер

з) госпиталь

и) медициналы-санитарлы бөлім

к) жедел кемек көрсету станциясы

Жауаптардын дұрыс комбинациясын танданыз:

1) а, б, д, и, к

2) а, в, е, ж, и, к

3) б, в, г, з, и

4) а, д, ж, и, к

5) б, в, е ж, и

5. Көрсетілгендердін кайсысы топтык наукастарға емдік-профилактикалык көмек көрсетуге арналған емдік-профилактикалық мекеме болып табылады:

1) емхана

2)аурухана

3) жедел көмек көрсету станциясы

4) диспансер

5)клиника

6. Санатория типті мекемелерге жатады:

1) туберкулезге карсы санатория

2) дене шыныктыру диспансері

3) курортты ауыл тұрғындарына арналған емдік пункті

4) әйеддер консультациясы

5) курортты пансионат кызмет ететін емхана

7. Емханаға ұйінен күйіп калған ауруды алып кедді. Сіз медбикесіз, сіздін тактикаңыз? Бұндай ауруды сіз емханада емдейсіз бе?

1) бірінші көмек көрсетпей үйіне кайтару

2) ия

4) жок

8. Патронаж дегеніміз не?

1) үнемі аурулардың үйіне барып тексеру

2) медбикенін жасөспірімдермен жұмысы

3) медбикенің кәрі адамдармен жүмысы

4) медбикенің бөлімшедегі жұмысы

5) профилакториядағы медбикенің жұмысы

9. Қандай ауруларға стационарлы емдеу көрсетіледі?

1) емханадан бағыт алған ауруларға

2) стационарлы-курортты емдеуден өткен ауруларга

3) диспансерлі тіркеуде тұрған ауруларға

4) туб диспансерде тіркеуде түрған ауруларға

5) диагностиканын күрделі әдістерін және жүйелі кадағалауды талап етілетін ауруларға

СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕР:

1. Ауру өкпе туберкулезімен аурады. Ол кандай емдік мекемеге жіберілуі керек?

2. Емханада аурудың асказан ісігі табылды. Ол кандай емдік мекемеге жіберілуі керек?

3. Ауру тұру орны бойынша, емханаға күрсак бөлігінде операцияны талап ететін хирургиялык аурумен шағымданды. Ол кандай емдік мекемеге жіберілуі керек?

4. Ауруды буындар ауруы бойынша стационардан емдеп шығарды. Ауруға ары карай минералды ванналарды және балшыктарды кабылдау ұсынылды. Ол кандай емдік мекемеге жіберілуі керек?

12. Сабақты қорытындылау: 5 мин (6%)

Оқытушымен кері байланыс, практикалық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

• 
  оқыту: аурухана ішілік жұқпалы ауру, жұқпалы аурулар процесін, жұқпалы ауруларды бақылау туралы түсінік.
  
• 
  тәрбиелік: аурухана ішілік жұқпалы аурулардан сақтануды үйрету.
  
• 
  дамыту: жұқпалы аурулар ауруханасында жұмыс істеу қабілеттілігін дамыту.
  

2. 
   Мейірбике ісінің негіздері. Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.
   

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

- жұқпалы аурулар ауруханасының құрылымы;

- жұқпалы аурулар ауруханасының (ЖАА) бағыттар;

- ЖАА-да мейірбикелердің негізгі қызметтерінің негізгі бағыттары;

- мейірбикенің құқығы мен міндеттері;

10. Жаңа сабақты түсіндіру: 40 мин (44%)

Жоспар:

• 
  аурухана ішілік жұқпалы аурулар процесі, жұқпалы ауруларды бақылау туралы түсініктерді;
  
• 
  АІЖА-қоздырғыштары, таралу жолдары мен механизмін, көздерін және профилактикасын;
  
• 
  АІЖА-өсу себертерін және профилактикасын;
  
• 
  жұқпалы ауруларды бақылау тобының құрамын, мақсаттарын, міндеттерін;
  
• 
  жұқпалы ауруларды бақылау бойынша негізгі нормативтік құжаттарды;
  

• 
  Ауа - тамшылы (аэрозольді)
  
• 
  Су - алиментарлы
  
• 
  Контакты - тұрмыстық
  

Және де баска формалары. Аурухана ішілік инфекция құрылысы емдеу профилактикалық мекемелердін ірі көппрофильді, іріңді - септикалык инфекция бастапқы орын алады, 75-80%-ін кұрайлы. Көбінесе іріңді - септикалық инфекция хирургиялық профильдегі науқастар тіркеледі, іріңді - септикалық ннфекция негізгі пайда болу факторлары болып табылады.

Жоғары жүкпалы топка келушілер және туыскандары, хирургиялык бөлімдс ауыр халдегі наукастарды кутушілер урологиялык, реанимацнялық, гемодиализ бөлімшелерде және т.б. әсіресе үлкен жастағы адамдар мен балалар шалдығады.

Ауа - тамшылы (ластанған ауа аркылы инфекпия организмге енуі).

Барлык медицина кызметкерлері медициналык каралудан және лабораторлы бакылаудан өткізіледі. Флюрография және тері - венерологиялык диспансердін мамандарынан тексеріліп турады. Алдын алу максатында инфекциянын тамак аркылы таралуына баЙланысты ас блоктарында курылысына сай талаптар қатаң сақталады.

Оларды киеді:

1. 
   Вирусты гепатит, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Гастриттер
   
4. 
   Ірінді-септикалык инфекциялар
   
5. 
   Миокардитгер, перикардиттер
   
6. 
   Ішек инфекцнялары
   

1. 
   Вирусты гепатиттер, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Ішек инфекцнялары
   
4. 
   Іріңді - септикалық инфекциялар
   

1. 
   Жұғудың ауа - тамшы жолымен
   
2. 
   Жұгудын карым - катыиас жолымен
   Сәйкестікті табыңдар:
   

1. 
   СЭС-ға АІИ пайда болган жөнінде хабарлау
   
2. 
   инфекция көзін оқшаулау және инфекцияның берілу жолдарын жою
   
3. 
   инфекция көзін анықтау
   
4. 
   СЭС-тін дәрігер - эпидемиологтын толык эпидемиологиялык тексеруі
   

1. 
   инфекцня таралуынын ауа - тамшы жолында
   
2. 
   инфекция таралуынын карым - катынас жолында
   Сәйкестіктерді табындар:
   

1. 
   ООЗу
   
2. 
   ООІу
   

1. 
   058у
   
2. 
   004у
   

1. 
   адамның жасы
   
2. 
   жагымсыз тамақтар
   
3. 
   ағзаның иммунды корғанысынын жеткіліксіздігі
   
4. 
   ағзанын созылмалы аурулары
   

1. 
   асептика және антисептика ережелерін орындамау
   9.Адам ағзасындағы АІИ көп шоғырланатын жерлері:
   

1. 
   тері және жүмсак тіндер, зәр шығару жолдары, ауыз, мүрын, жүткыншақ, ішек
   қуыстары
   

1. 
   буындар және бүлшык еттер, бас миі
   
2. 
   паренхиматозды мүшелер және сүйектер
   
3. 
   тамырлар, нервтер, сікірлер, байламалар
   
4. 
   жүрек, күрсак және плевра қуыстары
   

1. 
   Наукас хирургия бөлімшесіндегі 6 адамдык палатада гриппен ауырды. Медбикенің тактикасы.
   
2. 
   Қабылдау бөліміне себебі белгісіз кызба және іш өтумен наукас түсті. Мүндай наукасты гастраэнтерологиялық бөлімшеге жатқызуға болады ма?
   
3. 
   Хирургтін кол ұшынын сырткы жағында кішкене жара бар. Хирургты колын жаксылап өңдегеннен кейін операцияға кіргізуғе болады ма?
   
4. 
   Операциялық бөлмеде істейтін медбикенің санитарлык кітапшасында жұмысқа жіберілмеген белгі бар. Оны операцияға жіберуге болады ма?
   
5. 
   Медбике внрусты гепатит В-мен ауыратын науқасқа егу кезінде колына ине шаншып алды. Мүндай жағдайда не істеу керек?