Казахстан республикасыныњ
Латиндермен перегриндердің құқықтық жағдайы
жүктеу/скачать 2,41 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Latium
- Latini colonarii
- Latini Juniani
- . jus conubii мен jus commercii
| 3 Латиндермен перегриндердің құқықтық жағдайы. Алдымызда айтқандағындай, Рум мемлекеті алдында бір қалада ғaнa болған. Қалалықтар өздерін Квириттер ден атаған. Тарих бойынша кварит деген бір тайнаның атағы. Ал Рум қаланын жақында Лациум деген ел болған (Latium). Сол Лациум тұрғындарды латини (Latini) атанған. Румдықтарға бұлар ең жақын ру-тайпа болатын. Кейде оларды Latini veteres ежелгі латиндер деп атаған. Бірақ, Рум қаласында латиндер румда тұрған азаматтарға тең, бірдей болған жоқ. Әсіресе құқықтық жағдайда. jus conubii (неке құқьнғы), jus commerccii (сатып aлy, сатып беру құқығы) латиндерге берілген. Ал jns militarii (әскери құқығы), jus suffragii (сайлау құқығы),jus honorum (қызмет құқығы) олардың қолына жсткен жоқ. Ежелгі латиндермен жақын екі латин азаматтарының түрлелі болған. Біреуі Latini colonarii - Лацумға жақын елдерінің тұрғындары. Екіншісі Latini Iuniani. Бұл атақ (ру емес) Lex Jnium Norbanum - Юний Норбаннын заңынан шыққан. Сол заң бойынша құлдықтан шыққан адамдарға латин азаматтығы берілген. Кейбір Рум азаматтары өзінің ерігімен азаматтықтан шығатын. (Қалада тұрғысы келмесе, елді жерге ие болғысы келсе). Сол бұрынғы Рум азаматтарына Latini Juniani атақ берілген. Latini Juniani екі құқыққа ие болмаған. Ол өсиетті қалдыру (testamento factio activa) және өсиет бойынша мұрагерлікті алу (testamento factio passiva). Бұларға румдықтар бір мақал шығарған: «Өмірде ерік сүреді, қайтқанда құл сияқты өледі». Қалай болса латиндерден латин тілі қалды. Бұл тіл алдымен күллі Италияға одан кейін Жерорта Теңіздің жағалауына, сонымен бүкіл Еуропаға тараған.
Перегриндер (шетелдіктер) латиндер сияқты құқықтарымен пайдаланған. Бірақ әрбір халық өзінің құқығына ие болған. Рум азаматы құқықтары бұларға тиген жоқ. Содан соң олар сонда ешбір заң қорғаумен пайдаланған жоқ. jus conubii мен jus commercii бұларға тыйым болған. Бірте-бірте рум мемлекеті өзінің тұрғындарына латиндер мен перегриндерге кейбір құқықтарын бере бастады. Алдымен латиндердің жеке адамдарға мемлекетке аса құрмет жасаса. Одан кейін жеке елдерге, мәселен Грецияға ерік, Ад б. ж. 212 ж император Каракалла күллі латиндер мен перегриндерге Рум азаматтарының толық құқықтарын сыйлаған. Осы сыйлықтың бір құны болған. Өйткені, латин немесе перегрин Рум азаматтарымен бірдей болса ол әскерлікке және салық төлеуге міндеттерді өз мойына салады екен. Осы заңмен Қаракалла мемлекетінің қазынасын да әскери санаттығын толтырған. жүктеу/скачать 2,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|