- Олар қазақтарды өзбек халқына сіңіріп жіберуді көздеген ғой.
- Иә, солай. Мен барған архивтің кіреберісінде екі милиционер отырады, күнде амандасып өтемін. Бір күні біреуі оңаша отыр екен, менен қазақпысың деп сұрады. Қазақпын дейді. Өзбек мектебінде оқыған, ана тілін ұмытқан. «Әке-шешем Ақтөбе облысынан аштық жылдары келген, қазір Бұхарада тұрады» дейді. 16 жасқа келгенде олардан сұрамай паспорттарына ұлтын өзбек деп жазған. Бірнеше рет сондай фактіге кездескенім бар.
- Украинадағы «Голодомор» әлем тарапынан ресми түрде мойындалды. Ал Қазақстандағы ашаршылық жайында әлемдік қауымдастық қаншалықты хабардар?
- Шетелдік ғалымдар қазақ тілінде жазылған еңбектерді оқымайды, білмейді. Негізінен орысша басылымдарға жүгінеді. 1998 жылы «Насильственная коллективизация и голод в Казахстане 1931-33 годах» атты мен шығарған орыс тіліндегі жинақ шетелдік ғалымдарға мәлім. Сондай-ақ, «Крестьянские движения сопротивления» деген 50 беттік үлкен ғылыми мақала да шетелдік басылымдарда жарияланды. Онда Қазақстандағы шаруалар көтерілістеріне шолу жасалып, кімдер қатысқаны, басшылары жөнінде деректер қамтылды. Депортация, яғни Қазақстанға еріксіз жер аударылған халықтар мәселесімен де айналысып, «Депортированные в Казахстан народы» атты кітап шығардық. Тарих және этнология институтының ұжымы 1930 жылдар тарихына қатысты көптеген зерттеулер жүргізді. Әлі күнге дейін бұл жұмыс жалғасып жатыр. Толық зерттеу алдағы күндердің еншісі.
Әлемге танытуға келетін болсақ, ҚР Жоғарғы кеңесінің 1991 жылы құрылған комиссиясының қорытындысында «Қазақстанда болған ашаршылық геноцидтік сипатта болған» деп ашық айтылды.
Достарыңызбен бөлісу: |
