Кіріспе Метрологиялық лексика (нумеративтер мен халықтық өлшем атауларының) тіл білімінде зерттелуі және қалыптасу жолдары

Халық метрологиясын мәдени, этнографиялық және тарихи деректерден тыс қарастыру мүмкін емес. Өлшемдік атаулардың пайда болуы, белсенді қолданысқа енуі, әлі де сөздік қорымыздан берік орын алуы тәжірибелік қажеттіліктен бастау алған. Зерттеудің нәтижелері байқатқандай, халықтық метрологияда сол халықтың тұрмысы, болмыс-бітімі, ұлттық мәдениеті, әлемді қабылдау деңгейі кескінделген.

Тіл мен мәдениет әр түрлі семиотикалық жүйе. Екеуі біртұтас кешенді ерекшеліктерге ие, адамдардың тұрмыстық, танымдық ерекшеліктерінен хабардар етіп, кез келген этностың басты мәселелерін арқау етеді. Екеуінің де субъектісі –адам және қоғам. Халқымыздың мәдениетіне, рухани тұрмыс – тіршілігіне үңілу арқылы метрологиялық лексикасының жай-жапсарына үңілдік. Жалпы, халықтық метрология – үлкен ұғым. Қазақ халқының тілінің бай, көркем екендігіне ешкім шек келтірмесі ләзім. Сөздік қорымызды толықтырып тұратын лексикалық қабатымыздың бір денін осы халықтық өлшемге байланысты сөз, сөз тіркестері құрайды. Қазіргі уақытқа дейін көп өлшемдеріміздің белсенді қолданыста болуы, халықаралық метрикалық жүйенің енуіне қарамастан көп аймақтарда қолданылуы оның өміршеңдігінен, лексикалық қабатымыздан айрықша орын алатындығынан хабардар етеді. Өлшемдік мәндегі лексикалық топқа енетін сөздік қор жиынтығы адамның тұрмыстық жағдайына деген қажеттілігінен туындады. Метрологиялық лексика қазақ халқының тарихи дамуының ұзақ мерзімінің жемісі. Материалдық және рухани өмірдегі жақындық түркі тілдес халықтарда өлшем мәндегі сөздердің де бірдей болуына қол жеткізді. Аталмыш жұмыста халықтық өлшемнің ұзындыққа, қашықтыққа, салмаққа, мезгілге, көлемге, азық-түлікке қатысты түрлеріне лексикалық, семантикалық және этимологиялық тұрғыдан талдау жүргізілді. Қазақ тіліндегі өлшем мәнді сөздердің көпшілігі сөздік қорда тұрақты орын алып, актив қолданысқа енді. Бірқатары көнерген сөздер қатарында, бұл мәселені көне нумеративтер бөлімінде қарастырдық. Метрологиялық жүйедегі сөздік қабатымыздың бірсыпырасын адамның дене мүшесіне қатысты ұғымдар алатындығы белгілі, яғни соматикалық атаулар да диссертацияда қарастырылып өтті. Сонымен қоса аспан денелерінің атаулары, тұрмыстық заттар, мал, егін шаруашылығына қатысты лексемалар да осы топтағы сөздер желісіне арқау болған. Морфологиялық құрылымына назар аудару арқылы өлшемдік мәндегі сөздердің құрамында әр түрлі сөз таптары : зат есім, сын есім, сан есім, үстеу орын алатынын аңғардық. Есептік сандармен қатысты түрлерін нумеративтер ретінде қарастырып, сан есімдермен тіркесу, яғни синтаксистік, семантикалық қызметіне назар аударылды. Нумеративтердің құрылымына көңіл бөлуде көбінесе «бір» сан есімімен жиі тіркесетіндігі байқалды. Мысалдардың барлығын М-Ж.Көпеев шығармаларынан жинақтап, картотекаға сүйеніп, әрбір ойымызды нақты мысалдармен дәлелдеуге тырыстық. Ақынның шығармаларында орын алған өлшем мәндегі сөздердің жасалу жолдарына ден қойып, олардың грамматикалық, семантикалық сипаты айқындалды. Грамматикалық сипаты, белгілерін нақтылауда -лық, -лік, -дық, -дік ,-ым, -ім, -дай, -дей, -тай, -тей жұрнақтарының белсене ат салысатындығына көзіміз жетті. Тіліміздегі тұрақты сөздердің молаюына да халықтық өлшем мәндегі сөздердің әсері зор

Әр халықтың тілі мен мәдениеті өзара байланыста дамиды. Тілдің байланыс, қарым-қатынас құралы ретінде адами сөйлеу тілінің барлық жазбаша және ауызша элементтерін қамтитыны белгілі. Мәдениет – рухани өміріміздің алғышарты. Ұлттық бай мәдениет, әсіресе рухани байлық, құндылықтарымыз ұлттық тілсіз ойға қонымсыз. Халық метрологиясының атауларын сол халықтың тарихымен, этнографиясымен, мәдениетімен тұтастықта қарастырмау мүмкін емес. Өлшемдік ұғымдарды номинациялық тұрғыдан қарағанда, қолданыстағы атаулардың қойылуына мал шаруашылығының, қоршаған ортаның, аспан әлемінің, көлемдік, сандық ұғымдардың себепші болғаны айқын. Әлемнің құпия сырлары есептеу, өлшеу жолымен танылады және қоғамның қажеттілігін өтеудің бірден-бір алғышарты болып саналады. Ғылымның кез келген саласы өлшемге негізделген, нақты политехникалық сала ғылымдарын өлшемсіз елестету тіпті де мүмкін емес. Адамның танымдық іс-әрекеттеріне, мәдени-тарихи іс-тәжірибесіне негізделген өлшемдік атаулар мен қазіргі эталондық өлшеу жүйесі, яғни арнаулы жабдықтар мен есептегіш машиналарға сүйенетін метрологиялық өлшем құрылымдары қатар қолданыста десек артық айтқандық емес. В бесконечном многообразии мира все виды и формы материи характеризуется качественной и количественной определенностью, которые в онтологии существуют в неразрывном единстве [284].

Тіл, мәдениет, этнос туралы лингвист Авакова Р.Ә: «Адам сәби жасынан тілді, сол арқылы мәдениетті меңгергенде ғана адам болып қалыптасады. Халық мәдениетінің ұшқыр іздері тіл арқылы көрініс табады. Тіл нәзік болғанымен, оның табиғаты күрделі, сондықтан да әлем бейнесі адамзат тілінде әр қилы бейнеленеді. Сондықтан тіл құпиясын ашу адамзат сырын танумен барабар. Тіл мәдениеттің қайнар көзі бола тұра, ол тілдің құрамдас бөлігі, мәдениеттің өмір сүру шарты, тәсілі» [285,23].

Тіл - халықтың рухани және материалдық мәдениетінің, тарихының, бүкіл бітім-болмысының жарқын айнасы. Қоғамда орын алушы барлық өзгеріс пен жаңалық атаулы халықтың тілінде көрініс табады. Белгілі бір уақыт кеңістігінде дамушы ғылым мен мәдениет, экономика мен техника және т.б. тілдің сөздік құрамының үздіксіз дамып отыруын талап етеді. Қорыта келе айтарымыз, аталмыш жұмыста алға қойған мақсат- міндеттер өз үдесінен шықты. Жұмыс құрылымы өз талап - тілегіне орай іске асты. Жалпы, М-Ж. Көпеев шығармаларындағы халықтық өлшемдердің тіл ғылымында алатын орны ерекше деуге негіз бар. Мектеп бағдарламаларында, оқулықтарында халықтық өлшемге байланысты ұғымдар мүлде енбеген. Ал, халықтық педагогика қағидаларын әр шәкірт бойына сіңіріп өсіп-жетілуі үшін ұлттық дүниелерді, оның ішінде халықтық өлшем бірліктерін мектеп қабырғасынан танып өссе, нұр үстіне нұр болары белгілі. Этнолингвистика, этимология мәселелері тіл ғылымында кенже дамып отырған сала. Сондықтан осы мәселелерге студенттерді, орайы келсе мектеп оқушыларын тартудың пайдасы зор. Сөздің өзін ғана танып - біліп қоймай, оның шығу төркінін, арғы түп- нұсқасын тану, түркі тектес тілдер сөздерімен салыстырып, талдай білсе, тіл ғылымына тереңірек еніп, тілге деген сүйіспеншіліктің де артары сөзсіз еді. Халықтық өлшем мәселелерін ақын-жазушылар шығармалары бойынша қарастырып, тереңірек зерттей беру-алдағы мақсат-міндеттерімізді толықтыра түседі. Тіліміздің тарихын, төркінін қарастыру, зерттеу тіл білімі саласында еңбектеніп жүрген ғалымдарға, жас ізденушілерге үлкен жүк артады. Зерттеу жұмыстары бар, соларға қосып, тың деректермен лингвистикалық мәселелердің қырларын аша беруден ұтарымыз мол. Жалпы алғанда, М-Ж.Көпеев шығармаларындағы халықтық өлшемдердің этнолингвистикамызға әкелген пайдасы зор. Тілдегі халықтық өлшемдер , оның тілдік табиғаты – қандай да бір этностың жалпы әлем туралы танымы, ұлттық дүниетаным тұтастығын танытатын бірліктер. Сөздік кор, кұрам молайып, тілдік қабаттарымыз тереңдей түсті. Халықтық өлшемнің сан алуан түрлерін қолдануынан да ақынның шеберлік қыры толыға түскен. Осы тақырыпты әлі де болса терең, жан-жақты аша түсу – алдағы ғылыми-ізденіс жұмыстарымызда жалғасын таба бермек. «Этимология не является ни отдельной дисциплиной, ни частью эволюционной лингвистики; она не более как особая применение принципов, относящихся к синхроническим и диахроническими фактам. Она уходит в прошлое слов и не останавливается, пока не находит материала для объяснения [286,184]. Сол себепті аталмыш зерттеу жұмысында бірсыпыра сөздердің этимологиясына көңіл бөлініп, басқа тілдермен салыстыра қарастыру мақсаты көзделді. Метрологиялық лексиканың ауқымды бір саласы - нумеративтердің ерекшеліктерін қарастыра отырып, олардың да морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктеріне назар аударылды.

«Этнолингвистика этносқа қатысты культурологиялық, этнологиялық, мифологиялық, лингвистикалық және фольклористикалық зерттеулердің синтезі іспетті. Этнолингвистика бұл зерттеулерді өзара байланыстыра, сабақтастыра қатар алып жүруді, үйлестіре жүргізуді талап етеді»[287].

Осы пікірде айтылғандай біз де өз жұмысымызда түрлі бағытты нысан етіп, бірнеше саланы қамтыдық. Өйткені бұндай өзекті мәселені тек бір жақты қарастыру мәселенің ашылуына септігін тигізе алмасы айқын.

1.Омарбекова А. К. Когнитивно - семантические и лингвокультурологические особенности антропонимических фразеологизмов. Дисс. на соиск. канд.дисс, А, 2006, -197с.

2.Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері. Алматы, «Ана тілі», 1998, -304б.

3.Сейілхан А.Қ. Қазақ тіліндегі этнографизмдердің лингвомәдениеттанымдық мәні. Канд. дисс. автореф. Алматы, 2001 ж.

4.Жанпейісова С. Е. Қазақ тілінің рухани мәдениет лексикасы (қазақ ақын- жазушыларының шығармалары бойынша) //Канд. дисс. автореф. Алматы. 1996ж.

5.Манкеева Ж. Қазақ тілінің заттық мәдениет лексикасы: докт. диссерт.автореф. Алматы, 1997ж. -53б.

6.Хусаинов К. Ш. В.В. Радлов и казахский язык. Изд – во «Наука» Каз ССР, А – Ата, 1981, с-172.

7.Жанпейісов Е. М. М.Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясының тілі. Алматы, Ғылым, 1976ж.

8. Ахмедова Ж.К. Казахские народные наименования понятий об измерениях. Автореф. дисс.канд.наук. –Алматы, 1975. –с 155.

9. Жанпеисов Е. Этнокультурная лексика казахского языка. Алматы: Наука, 1989.

10. Жанпейісова С. Е. Қазақ тілінің рухани мәдениет лексикасы (қазақ ақын- жазушыларының шығармалары бойынша) //Канд. дисс. автореф. Алматы, 1996ж.

11. Күркебаев К.Қ.Қазақ тіліндегі өлшемдік атаулардың этнолингвистикалық сипаты (ұзындық, арақашықтық, салмақ-көлем өлшемдері негізінде) // Канд. дисс. Алматы, 2003ж.

12. Тұрышев А.Қ. М.Жүсіп шығармалары лексикасының этномәдени негіздері. Ф.ғ.д.ғылыми дәреж.алу үшін дайынд.дисс. Алматы, 2005. 343 бет.

13. Тұрышев А.Қ. М.Жүсіп шығармалары лексикасының этномәдени негіздері. Ф.ғ.д.ғылыми дәреж.алу үшін дайынд.дисс. Алматы, 2005. 343 бет.

14. Жанпейісова С. Е. Қазақ тілінің рухани мәдениет лексикасы (қазақ ақын- жазушыларының шығармалары бойынша) //Канд. дисс. автореф. Алматы, 1996ж.

15. Хасенов Ә. Тіл білімі. Алматы, Санат, 2003ж, - 416 бет.

16. Ысқақов Ә. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. Алматы: Ана тілі, 1991 ж. -384 бет.

17. Хасенов Ә. Тіл білімі. Алматы, Санат, 2003ж, - 416 бет.

18. Молчанова Л.А. Народная метрология. Минск: Наука и техника, 1973 г

19. Дмитриев Н.К. Строй тюркских языков. Москва: Издательство восточной литературы, 1962 г.

20. Құралұлы А. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің анықтамалығы. «Сөздік-Словарь». Алматы, 2001, 127- бет.

21. А.Богомолов, Т.М. Полховская, М.Н. Филиппов. Основы метрологии. Учебное пособие. Москва «Мисис», 2000 г. 1-часть, - с 178.

22. Баскаков Н.А.Введение в изучения тюркских языков. М:Высшая школа, 1969,-с 382.

23. Мыңжан Нығмет. Қазақтың қысқаша тарихы. Алматы: Жалын, 1994 жыл, 400 бет.

24. Арғынбаев Х. Қазақ халқының қолөнері: Ғылыми-зерттеу еңбек. Алматы: Өнер, 1987. 128 бет.

25. Философиялық сөздік. Алматы, 1996 жыл. -525 б.

26.Сейілхан А.Қ. Қазақ тіліндегі этнографизмдердің лингвомәдениеттанымдық мәні. Канд. дисс. автореф. Алматы, 2001 ж.

27.Ахметжан Қ. Қазақтардың қару – жарақ жасауда қолданған дәстүрлі ұзындық және салмақ өлшем бірліктері. «Ұлт тағылымы», №3 – 2003, 103-108-бет).

28. Тұрышев А.Қ.М-Ж.Көпеев шығармаларының этномәдени лексикасы. Монография. Павлодар, 2004ж, 465 бет.

29.Сейілхан А.Қ. Қазақ тіліндегі этнографизмдердің лингвомәдениеттанымдық мәні. Канд. дисс.Алматы, 2001 ж.

30. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы : Ғылым, 1966, 360-бет.

31. Күркебаев К.Қ.Қазақ тіліндегі өлшемдік атаулардың этнолингвистикалық сипаты (ұзындық, арақашықтық, салмақ-көлем өлшемдері негізінде) // Канд. дисс. Алматы, 2003ж.

32. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. А., ЖШС «Санат»- 2003ж, -495бет. 33.Мұқанов С. Халық мұрасы. Алматы, Қазақстан, 1974, -236 б.

34. Досжан Д.Таңдамалы шығармалар. Алматы : Білім, 2002. -432б

35. Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы : Мектеп, 1988.

36. Құралұлы А. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің анықтамалығы. Алматы : «Сөздік-Словарь», 2001, -127 бет.

37. Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы : Мектеп, 1988.

38. Асқар Л.О.Қазақ тіліндегі тәулік кезеңдері атаулары. ФҒК...дисс. автореф. Алматы, 2005. -24 бет.

39. Кенжеахметов С. Уақытты анықтау белгілері. «Қазақстан мектебі», 1996. №6, -54 бет.

40. Ахметьянов Р.Г.Общая лексика духовной культуры народов среднего Поволжья. Москва : Наука, 1981г.

41.Баскаков Н.А. Историко-типологическая фонология тюркских языков. М.:Наука, 1988, -208с.

42. Баскаков Н.А. Каракалпакский язык. Фонетика, морфология, ч1. М.:1952, 228с.

43. Словарь русского языка: в 4-х т./АН СССР, Ин-т рус.яз.; Под ред.А.Г.Евгеньевой. -2-е изд.; М.:Русский язык, 1982, 698 стр.

44. Ю.Ландер (ИВ РАН). Типы конструкций со счетными словами. Интернет (land yu pisem. net).

45. Виноградов В.В.Русский язык. М,Высшая школа, 1972г, 613 стр.

46. Қараджа О.С. Түркі тілдеріндегі нумеративті сөз тіркестері. Кан. дисс.автореф.//Алматы, 2005 жыл.

47. Жанпейісова С.Е. Қазақ тіліндегі кейбір көне нумеративтер //ҚРБ және ҒМ-нің ҰҒА-ның хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы, 2006 жыл, №4, 45-49-бет.

48. Бугаева Т.Г. Нумеративы в корейском языке //Исследования в области этимологии алтайских языков. Л., 1979.

49. Сайрамбаев Т.Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. Алматы, «Мектеп», 1981жыл, - 200бет.

50. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. «Мектеп» , Алматы- 1964 жыл, 394 бет.

51. Сайрамбаев Т.Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. Алматы, «Мектеп», 1981жыл, - 200бет.

52.Акуленко В.В., Швачко С.А., Букреева Е.И. Категория количества в современных европейских языках. АНУССР Киев: Наукова думка,1990,-284с.

53. Дмитриев Н.К. Грамматика башкирского языка. М.:АНСССР,1948. -273с.

54. Күркебаев Қ. Нумератив сөздердің тілдік табиғаты. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. №5(56), 46-49-бет.

55. Сулейменова А.Ш.Функционально-семантическое поле количество в современном русском языке (морфолого-словообразовательный аспект): автореф. канд. фил. наук: – Алматы, 1997. - 193с.

56. Сулейменова А.Ш.Функционально-семантическое поле количество в современном русском языке (морфолого-словообразовательный аспект): автореф. канд. фил. наук: – Алматы, 1997. - 193с.

57. Щербак А.М.Очерки по сравнительной морфологии тюркских языков. Ленинград.: Наука, 1977,-190с.

58. Күркебаев Қ. Нумератив сөздердің тілдік табиғаты. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. №5(56), 46-49-бет.

59. Сарбалаев Ж.Т. Толғауы тоқсан қызыл тіл. Алматы, Арыс, 2001жыл,

60.Жанпеисов Е. Этнокультурная лексика казахского языка. Алматы: Наука, 1989.

61.Грамматика хакасского языка (под редакцией проф.Н.А.Баскакова). Москва : Наука, 1975, -с 417.

62.Категория количества в науке. Киев,Наукова Думка, 1991, 242с.

63. Сулейменова А.Ш.Функционально - семантическое поле количество в современном русском языке (морфолого - словообразовательный аспект): автореф. канд. фил. наук: – Алматы, 1997. - 193с.

64. Қуандық Мәшһүр – Жүсіп. Қазақ лирикасындағы стиль және бейнелілік. Монография. Павлодар. Павлодар университеті баспасы, 1999ж, -384-б.

65. Голанова Е.И. Как возникают названия. Москва, «Просвещение», 1989, -142с.

66.Какимова М.Е.Типология эронимов Северо-Казахстанской области. Дисс.на соиск.к.ф.н., А, 2004, -147стр.

67. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, Санат, 1993, -496 б

68. Қасым Б. Қ. Аналитикалық аталымдардың уәждемесі. ҚР БҒМ-нің, ҰҒА-ның Хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы. 2001жыл, №4. Алматы : «Ғылым» ғылыми баспа орталығы, 57- 62бет.

69.Кубрякова Е.С. Номинативный аспект речевой деятельности. М: Наука, 1986 , - 156с.

70.Языковая номинация. Виды наименований. Москва : Наука, 1977, -356стр.

71.Қасым Б. Қ. Қазақ тіліндегі заттың күрделі атауларының теориялық негіздері. Ф.ғ.д. ғыл. дәреж. алу үшін дайынд. диссерт. автореф. А, 2002ж, 50б.

72. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы: Ғылым, 1966, 360-бет.

73. Күркебаев К.Қ.Қазақ тіліндегі өлшемдік атаулардың этнолингвистикалық сипаты (ұзындық, арақашықтық, салмақ-көлем өлшемдері негізінде) // канд. дисс. автореф. Алматы, 2003ж.

74. Қашқари М. Түрік тілінің сөздігі (Диуани лұғат–ит-түрк) 3 томдық шығармалар жинағы. Алматы: Хант, 1997.

75.Грамм М.И. Занимательная энциклопедия мер, единиц и денег. Издательство «Урал Л.Т.Д.», 2000г, Челябинск

76. Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, Мектеп, 1988.

77.Жаксыбаева М.А. Этнографические фразеосочетание казахского и русского языков. Дисс. на соиск. ученой степ. к.ф.н.. Алматы, 1997.

78. Исаев С. Қазақ әдеби тілінің тарихы. Алматы, Ана тілі, 1996 ж.

79. Бабыр Захир ад – дин Мұхаммед. Бабырнама. /Орыс тілінен аударған Б.Қожабеков. Алматы: Жалын, 1990. -320 бет.

80. С.И.Ожегов.Словарь русского языка. Москва, «Русский язык», 18-984г, 816 стр.

81. Қазақстан. Ұлттық энциклопедия. Бас ред. Аяған Б. Алматы: Қазақ энциклопедиясының Бас редакциясы. Алматы, 2004. -696 бет.

82. Молчанова Л.А. Народная метрология. Минск: Наука и техника, 1973 г

83. Дмитриев Н.К. Строй тюркских языков. Москва: Издательство восточной литературы, 1962 г.

84. Кононов А.Н. Грамматика турецкого языка. М-Л.1941, -312с

85.Авакова Р.А. Қазақ фразеологизмдерінің семантикасы. Ф.ғ. д. ғыл. дәреж. дисс.А, 2003, 257б.

86. Байбатша Ә. Қазақ даласының ежелгі тарихы. Алматы, «Санат», 2001ж, -192-бет.

87.Молдабаева М. Қазақ халқының рухани мұрасы. Алматы: Қазақстан, Шапағат, 1997, 104-бет.

88. Авакова Р.А. Қазақ фразеологизмдерінің семантикасы. Ф.ғ. д. ғыл. дәреж. дисс.А, 2003, 257б.

89. Ташауов Ә.С. «Кодекс Куманикус»тіліндегі соматикалық атаулар және олардың лексика-семантикалық топтары.//Канд.дисс.автореф. Алматы, 1995жыл, 24бет.

90. Уызбаева Б.К.Қазақ тіліндегі етістік фразеологизмдердің этнолингвистикалық сипаты. //Канд.дисс.автореф. Алматы, 1994 ж, 20 бет.

91. Садыбекова С.И. Сопоставительный анализ народной метрологии в казахском, русском и английском языках.//Автореф. канд. дисс. Алматы, 2006г. –с 25.

92. Ильминский Н.И.Материалы к изучению киргизского наречия. Казань,1860г. 159стр.

93. Күркебаев Қ. Нумератив сөздердің тілдік табиғаты. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. №5(56), 46-49-бет.

94.Кенжеахметов С. Қазақ халқының салт – дәстүрлері. Алматы : «Алматыкітап» ААҚ, 2004ж, 284-б.

95. Романова Г.Я. Наименование мер длины в русском языке. Москва, Наука, 1975. 173 стр.

96.Ахмедова Ж.Ш. Казахские народные наименования понятий об измерениях. Автореф. дисс. на соискание уч.степени канд. филол. наук. – Алма-Ата, 1975. с.23.

97.Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі: Алматы, «Ғылым», 1966ж, 240-бет.

98. Садыбекова С.И. Сопоставительный анализ народной метрологии в казахском, русском и английском языках.//Автореф. канд. дисс. Алматы, 2006г. –с25.

99. Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. Алматы, «Ғылым», 1977, 712-б.

100. Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. Алматы, «Ғылым», 1977, 712-б.

101.Романова Г.Я. Наименование мер длины в русском языке. Москва, Наука, 1975. 173 стр.

102. Тұрышев А.Қ. М.Ж.Көпеев шығармаларының тілінің кейбір мәселелері. Павлодар, 2002ж.

103. Құралұлы А. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің анықтамалығы. «Сөздік-Словарь». Алматы, 2001, 127- бет.

104. Садыбекова С.И. Сопоставительный анализ народной метрологии в казахском, русском и английском языках.//Автореф. канд. дисс. Алматы, 2006г. –с 25.

105. Романова Г.Я. Наименование мер длины в русском языке. Москва, Наука, 1975. 173 стр.

106. Жанпейісов Е. М. М.Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясының тілі. Алматы, Ғылым, 1976ж.

107. Абрамзон С.М. Очерк культуры киргизского языка. Фрунзе.:АН СССР. 1946. -122с.

108. Қазақ тілінің сөздігі. Жалпы редакц. басқарған: ф.ғ.д., проф. Жанұзақов Т. Алматы, Дайк Пресс, 1999ж, 776бет.

109. Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 жыл, №12, 22-23б.

110. Валиханов Ч.Ч. Собрание сочинений в пяти томах. Т- 4. Гл.редакция Каз.советской энциклопедии. А, 1985, 461стр.

111.Даль В. Толковый словарь живого велико-русского языка. Т I,II,III, IV, Государственное изд-во иностранных и национальных словарей. М – 1956, с-683.

112. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. С-ПБ,1906, 4-том, -с 639.

113. Елубаев С. Қазақтың байырғы қара есептері. А: Қазақстан,1996. -144б.

114. Абрамзон С.М. Очерк культуры киргизского языка. Фрунзе.:АН СССР. 1946. -122с.

115.Ильминский Н.И.Материалы к изучению киргизского наречия. Казань,1860г. 159стр.

116. Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 жыл, №12, 22-23б.

117. Шойбеков Р.Н. Қазақ тілінің қолөнер лексикасы . Фил.ғыл.докт.автореф. Қазақстан Республикасы, Алматы, 2006ж, -54бет.

118. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Қазақ ССР-нің «Ғылымғ баспасы, 1974, 695 бет.

119. Оңдасынов Н. Парсыша - қазақша түсіндірме сөздік. Алматы, «Білім», 2003, 320 бет.

120. Елубаев С. Қазақтың байырғы қара есептері. А:Қазақстан,1996. -144б.

121. Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 жыл, №12, 22-23б.

121. Елубаев С. Қазақтың байырғы қара есептері. А:Қазақстан,1996. -144б.

122.М.Фасмер. Этимологический словарь русского языка. Москва, «Прогресс», 1964год, том 1, 562 стр.

123.В.И.Даль. Толковый словарь русского языка. Современная версия. ЗАО Изд-во ЭКСМО-ПРЕСС, Москва, 2001год, 736 стр.

124.Н.М.Шанский, В.В.Иванов, Т.В.Шанская. Краткий этимолгический словарь русского языка. Москва, «Просвещение», 1975, 543стр.

125. Нұрмағамбетов Ә. Бес жүз бес сөз. А, Рауан, 1994, 304 бет.

126. Б.Жәлелұлы. Көне сөзде көп сыр бар. «Ана тілі»газеті, №52, 2006жыл, 4-бет.

127.Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 жыл, №12, 22-23б.

128. С.И.Ожегов.Словарь русского языка. Москва, «Русский язык», 18-984г, 816 стр.

129. В.И.Даль. Толковый словарь русского языка. Современная версия. ЗАО Изд-во ЭКСМО-ПРЕСС, Москва, 2001год, 736 стр.

130. Словарь русского языка: в 4-х т./АН СССР, Ин-т рус.яз.; Под ред.А.Г.Евгеньевой. -2-е изд.;М.:Русский язык, 1982, 698 стр.

131. Мұқанов С. Халық мұрасы. Тарихтық-этнографиялық шолу. Алматы, Жазушы, 2005жыл, 304 бет.

132. Хинц В. Мусульманские меры и веса с переводом метрическую систему. Давыдович Е.А.Материалы по метрологии средневековой Ср.Азии. Москва, 1970, 148с.

133. Романова Г.Я. Наименование мер длины в русском языке. Москва, Наука, 1975. 173 стр.

134. Кенжеахметов С. Уақытты анықтау белгілері. «Қазақстан мектебі», 1996. №6, 54 бет.

135. Смағұлова Г. Мағыналас фразеологизмдер сөздігі. Алматы : «Сөздік-Словарь» , 2002 жыл, 192 бет.

136. Ахмедова Ж.Ш. Казахские народные наименования понятий об измерениях. Автореф. дисс. на соискание уч.степени канд. филол. наук. – Алма-Ата, 1975. с.23.

137. Ильминский Н.И.Материалы к изучению киргизского наречия. Казань, 1860г. 159стр.

138. Нұрмағамбетов Ә. Бес жүз бес сөз. А, Рауан, 1994, 304 бет.

139. Қалиұлы Б.Қ.Қазақ тілі терминдерінің қысқаша сөздігі. А: РБК, 2000ж

140.Тұрышев А.Қ.М-Ж.Көпеев шығармаларының этномәдени лексикасы. Монография. Павлодар- 2004ж, 465 бет.

141.Абрамзон С.М.Очерк культуры киргизского языка. Фрунзе.:АНСССР. 1946. -122с.

142. Хинц В. Мусульманские меры и веса с переводом метрическую систему. Давыдович Е.А.Материалы по метрологии средневековой Ср.Азии. Москва, 1970, 148с.

143. Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 жыл, №12, 22-23б.

144. Бекмұхаметов Е.Б. Қазақ тіліндегі араб-парсы сөздері. Түсіндірме сөздік. Алматы, Қазақстан, 1977, 200бет.

145. В.И.Даль. Толковый словарь русского языка. Современная версия. ЗАО Изд-во ЭКСМО-ПРЕСС, Москва, 2001год, 736 стр.

146. С.И.Ожегов.Словарь русского языка. Москва, «Русский язык», 18-984г, 816 стр.

147. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. Том II,часть I.С-Петербург-1899, 1051стр.

148.Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 ж, №12, 22-23бет.

149. Нұрмағамбетов Ә. Бес жүз бес сөз. А, Рауан, 1994, 304 бет.

150. Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 ж, №12, 22-23бет.

151. С.И.Ожегов.Словарь русского языка. Москва, «Русский язык», 18-984г, 816 стр.

152. Словарь русского языка: в 4-х т./АН СССР, Ин-т рус.яз.; Под ред.А.Г.Евгеньевой. -2-е изд.;М.:Русский язык, 1982, 698 стр.

153. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. Том II,часть I.С-Петербург-1899, 1051стр.

154. Романова Г.Я. Наименование мер длины в русском языке. Москва, Наука, 1975. 173 стр.

155. Серікбаева А. Түркі тілдеріндегі қар немесе қол атауы және оның түрлері. «Ізденіс» журналы, 2003ж, №1, 150-151б.

156. Қайдар Ә, Оразов М. Түркітануға кіріспе. Алматы, Арыс, 2004, 360бет.

157. Хинц В. Мусульманские меры и веса с переводом в метрическую систему. Е.Давидович., Материалы по метрологии средневековой Средней Азии. М., Наука. Главная редакция восточной литературы. 1970

158. М.И.Грамм. Занимательная энциклопедия мер, единиц и денег. Издательство «Урал Л.Т.Д.», 2000г, Челябинск.

159. Хинц В. Мусульманские меры и веса с переводом в метрическую систему. Е.Давидович., Материалы по метрологии средневековой Средней Азии. М., Наука. Главная редакция восточной литературы. 1970

160.Жанпеисов Е. Этнокультурная лексика казахского языка (на материалах произведений М.Ауезова). Алма-Ата: Наука, 1989. -288с

161. Мұқанов С. Халық мұрасы. Тарихтық-этнографиялық шолу. Алматы, Жазушы, 2005жыл, 304 бет.

162. Садыбекова С.И. Сопоставительный анализ народной метрологии в казахском, русском и английском языках.//Автореф. канд. дисс. Алматы, 2006г. –с 25.

163. Батырлар жыры. 1-том. Алматы, «Жазушы», 2000ж, 256-бет.

164. Бабыр Захир ад – дин Мұхаммед. Бабырнама. /Орыс тілінен аударған Б.Қожабеков. Алматы: Жалын, 1990. -320 бет.

165. Жанпейісова С.Е. Қазақ тілінің рухани мәдениет лексикасы. Ф.ғ.к. дәреж. дисс.Алматы,

166. Н.А. Шостьин. Очерки истории русской метрологии х1 –начало хх века. Москва Издательство стандартов, 1990 г. 280 стр

167. Даль В. Толковый словарь живого велико-русского языка. Т I,II,III, IV, Государственное изд-во иностранных и национальных словарей. М – 1956, с-683.

168.. Оңдасынов Н.Д. Парсыша-қазақша түсіндірме сөздік. Алматы, Қазақстан, 1974ж, 384-бет.

169.. Н.М.Шанский, В.В.Иванов, Т.В.Шанская. Краткий этимолгический словарь русского языка. Москва, «Просвещение», 1975, 543стр.

170.. С.И.Ожегов.Словарь русского языка. Москва, «Русский язык», 18-984г, 816 стр.

171.. Хамдамов П. Нумеративы в современном узбекском языке. Автореф.дисс.на соискание уч,степени к.ф.н. С, 1967г

172. Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 ж, №12, 22-23бет.

173.. С.И.Ожегов.Словарь русского языка. Москва, «Русский язык», 18-984г, 816 стр.

174. Словарь русского языка: в 4-х т./АН СССР, Ин-т рус.яз.; Под ред.А.Г.Евгеньевой. -2-е изд.;М.:Русский язык, 1982, 698 стр.

175. Даль В. Толковый словарь живого велико-русского языка. Т I,II,III, IV, Государственное изд-во иностранных и национальных словарей. М – 1956, с-683.

176. Даль В. Толковый словарь живого велико-русского языка. Т I,II,III, IV, Государственное изд-во иностранных и национальных словарей. М – 1956, с-683.

177. М.Фасмер. Этимологический словарь русского языка. Москва, «Прогресс», 1964год, том 1, 562 стр.

178. Хинц В. Мусульманские меры и веса с переводом в метрическую систему. Е.Давидович., Материалы по метрологии средневековой Средней Азии. М., Наука. Главная редакция восточной литературы. 1970. с.63-64. 110-116.
179. Оңдасынов Н. Парсыша – қазақша түсіндірме сөздік. Алматы, «Білім», 2003ж, 320-бет.

180.Тіл және мәдениет: қызметі мен өзара қарым-қатынасы. Халықаралық ғылыми конференция материалдары. Қазақстан Республикасы, Шымкент, 2003жыл, 25-27 ақпан, 452бет.

181.Авакова Р.Ә. Фразеологиялық семантика. Алматы, «Қазақ университеті», 2002ж, 152бет.

182. 166.Қасым Б. Қ. Аналитикалық аталымдардың уәждемесі. ҚР БҒМ-нің, ҰҒА-ның Хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы. 2001жыл,№4 Алм, «Ғылым» ғылыми баспа орталығы 57-62бет.

183. С.И.Ожегов.Словарь русского языка. Москва, «Русский язык», 18-984г, 816 стр.

184. Словарь русского языка: в 4-х т./АН СССР, Ин-т рус.яз.; Под ред.А.Г.Евгеньевой. -2-е изд.;М.:Русский язык, 1982, 698 стр.

185. Даль В. Толковый словарь живого велико-русского языка. Т I,II,III, IV, Государственное изд-во иностранных и национальных словарей. М – 1956, с-683.

186.Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы : Мектеп, 1988.

187. С.Кенжеахметов. Уақытты анықтау белгілері. «Қазақстан мектебі», 6-саны, 1996ж.

188. Уәлиев Н. Фразеология және тілдік норма. Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 1998. -128б

189. . Асқар Л.О.Қазақ тіліндегі тәулік кезеңдері атаулары. ФҒК...дисс. автореф. Алматы, 2005. 24 бет.

190. Қазақ тілінің сөздігі. Жалпы редакц.басқарған: ф.ғ.д.,проф. Жанұзақов Т. Алматы, Дайк Пресс, 1999ж, 776бет.

191. Оразбаева Ф.Ш., Сағидолда Г, Қасым Б, Қобыланова А, Есенова Ұ ... Қазіргі қазақ тілі. Оқу құұралы, Алматы: Рrint-S, 2005. -535б.

192. Асқар Л.О.Қазақ тіліндегі тәулік кезеңдері атаулары. ФҒК...дисс. автореф. Алматы, 2005. 24 бет.

193. Жанпейісов Е. М. М.Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясының тілі. Алматы, Ғылым, 1976ж.

194. Тұрышев А.Қ.М-Ж.Көпеев шығармаларының этномәдени лексикасы. Монография. Павлодар- 2004ж, 465 бет.

195. Будагов Л. З. Сравнительный словарь турецко – татарских наречий, - Санктпетербургъ. Типографія императорской академіи наукъ, 1869, с 627.

196. Тұрышев А.Қ. М-Жүсіп шығармаларының этнолингвистикалық сипаты. Павлодар: 2003, -148б.

197. Мәмиев Т. Сыр бойындағы асарлар // Қазақ әдебиеті, 1982. №13 (1623) 11-б.

198. «Айман- Шолпан» жыры. Алматы, Жалын, 1987ж. 64-бет.

199. Әуезов М.О. Шығармаларының елу томдық толық жинағы. 2-т. –Алматы: Ғылым, 1998ж,. -432бет.

200. Әуезов М.О. Шығармаларының елу томдық толық жинағы. 2-т. –Алматы: Ғылым, 1998ж,. -432бет

201. Жанпейісова С.Е. Қазақ тіліндегі кейбір көне нумеративтер //ҚРБ және ҒМ-нің ҰҒА-ның хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы, 2006 жыл, №4, 45-49-бет.

202. Сайрамбаев Т.Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. Алматы, «Мектеп», 1981жыл, 200бет.

203. Тұрышев А.Қ. Мәшһүр Жүсіп шығармалары лексикасының этномәдени негіздері. Докт.дисс.автореф.Алматы,2005жыл, 55бет.

204. Жанпеисов Е. Этнокультурная лексика казахского языка (на материалах произведений М.Ауезова). Алма-Ата: Наука, 1989. -288с.

205. Елубаев С. Қазақтың байырғы қара есептері. А:Қазақстан,1996. -144б.

206. Жанпейісова С. Е. Қазақ тілінің рухани мәдениет лексикасы (қазақ ақын- жазушыларының шығармалары бойынша) //Канд. дисс. автореф. Алматы, 1996ж.

207. Будагов Л. З. Сравнительный словарь турецко – татарских наречий, - Санктпетербургъ. Типографія императорской академіи наукъ, 1869, с 627.

208. Жанпеисов Е. Этнокультурная лексика казахского языка (на материалах произведений М.Ауезова). Алма-Ата: Наука, 1989. -288с.

209. Тұрышев А.Қ.М-Ж.Көпеев шығармаларының этномәдени лексикасы. Монография. Павлодар- 2004ж, 465 бет.

210.Сарыбаев Ш. Қазақ тіл білімі мәселелері. Алматы: Арыс, 2000ж, 507-б.

211. Тұрышев А.Қ.М-Ж.Көпеев шығармаларының этномәдени лексикасы. Монография. Павлодар- 2004ж, 465 бет.

212.Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі -4 том. Қазақ ССР-інің «Ғылым» баспасы. Алматы, 1980ж, 640-бет.

213. Қазақ тілінің сөздігі. Жалпы редакц.басқарған: ф.ғ.д.,проф. Жанұзақов Т. Алматы, Дайк Пресс, 1999ж, 776бет.

214. Қазақтар. Көпшілікке арналған тоғыз томдық анықтамалық. Vтом . Ата салт. -2-ші басылым. Алматы, «Білік» баспа үйі, 2003ж, -174-б.

215. Будагов Л. З. Сравнительный словарь турецко – татарских наречий, - Санктпетербургъ. Типографія императорской академіи наукъ, 1869, с 627.

216. Рүстемов Л. З. Казахско – русский толковый словарь арабско – иранских займствованных слов. Алма-Ата: Мектеп, 1989. 246с

217. Қазақ халқының дәстүрлері мен әдет – ғұрыптары. 1-том: біртұтастығы және ерекшелігі. Құрастырған: С. Әжіғали. Алматы: «Арыс, 2005, 328-бет.

218. Мустафина Р.М. Представления. Культы. Обряды у казахов. Алма- Ата, Қазақ университеті, 1992ж, 176-бет.

219. Махмұтов С. «Қараша, желтоқсан мен сол бір екі ай ...» // Қазақстан әйелдері. 1984, №11, 29-бет.

220. Бекмаханов Е. Қазақстан XIX ғасырдың 20-40 жылдарында. А, «Санат», 1994ж, -416-б.

221. Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін, IIтом, Қазақ ССР-нің «Ғылым» баспасы, А, 1983жыл, 435-бет.

222. Жанпейісова С.Е. Қазақ тіліндегі кейбір көне нумеративтер //ҚРБ және ҒМ-нің ҰҒА-ның хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы, 2006 жыл, №4, 45-49-бет.

223. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. Том II,часть I.С-Петербург-1899, 1051стр.

224. Словарь русского языка: в 4-х т./АН СССР, Ин-т рус.яз.; Под ред.А.Г.Евгеньевой. -2-е изд.; М.:Русский язык, 1982, 698 стр.

225. Даль В. Толковый словарь живого велико-русского языка. Т I,II,III, IV, Государственное изд-во иностранных и национальных словарей. М – 1956, с-683.

226. С.И.Ожегов.Словарь русского языка. Москва, «Русский язык», 18-984г, 816 стр.

227. Словарь русского языка: в 4-х т./АН СССР, Ин-т рус.яз.; Под ред.А.Г.Евгеньевой. -2-е изд.; М.:Русский язык, 1982, 698 стр.

228. Оңдасынов Н. Парсыша – қазақша түсіндірме сөздік. Алматы, «Білім», 2003ж, 320-бет.

229. Нұрмағамбетов Ә. Сөз сырына саяхат. Алматы, Жалын, 1990. -128-бет.

230. Будагов Л. З. Сравнительный словарь турецко – татарских наречий, - Санктпетербургъ. Типографія императорской академіи наукъ, 1869, с 627

231. Диваев Ә. Тарту. Алматы, «Ана тілі», 1992ж, 256-бет.

232. Шаңырақ үй-тұрмыс энциклопедиясы. Алматы, Қазақ Совет энциклопедиясының бас редакциясы, 1989ж, 567-б.

233. Аққошқаров Е. Халық арасына кең тараған байырғы өлшемдер. Қазақ тілі мен әдебиеті. 2000 жыл, №12, 22-23б.

234. Оңдасынов Н. Парсыша – қазақша түсіндірме сөздік. Алматы, «Білім», 2003ж, 320-бет.

235. Шаңырақ үй-тұрмыс энциклопедиясы. Алматы, Қазақ Совет энциклопедиясының бас редакциясы, 1989ж, 567-б.

236. Кенжеахметұлы С. Жеті қазына. Жиған-терген, 1-кітап. «Ана тілі»ЖШС. Алматы, 2003 жыл, 136 бет.

237. Оңдасынов Н. Парсыша – қазақша түсіндірме сөздік. Алматы, «Білім», 2003ж, 320-бет.

238. Жүнісұлы А. Пәниден бақиға дейін. Әдет – ғұрып әліппесі. Алматы, «Жазушы, 2002ж, 296-бет.

239. Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін, Iтом, Қазақ ССР-нің «Ғылым» баспасы, А, 1980жыл, 486-бет.

240. Кенжеахметұлы С. Жеті қазына. Жиған-терген, 1-кітап. «Ана тілі»ЖШС. Алматы, 2003 жыл, 136 бет.

241. Оңдасынов Н. Парсыша – қазақша түсіндірме сөздік. Алматы, «Білім», 2003ж, 320-бет.

242. Оралбай Нұржамал. Қазақ тілінің сөзжасамы. Алматы, 2002 жыл, 213 бет.

243. Ахмедова Ж.Ш. Казахские народные наименования понятий об измерениях. Автореф. дисс. на соискание уч.степени канд. филол. наук. – Алма-Ата, 1975. с.23.

244. Қазақ халқының дәстүрлері мен әдет – ғұрыптары. 1-том: біртұтастығы және ерекшелігі. Құрастырған: С. Әжіғали. Алматы: «Арыс, 2005, 328-бет.

245. Ата салтыңды аяла. (Қазақ салт –дәстүрлері туралы таным). Құрастырған Н. Ақбаев. Алматы: «Ана тілі», 1998ж, 160-бет.

246. Шаңырақ үй-тұрмыс энциклопедиясы. Алматы, Қазақ Совет энциклопедиясының бас редакциясы, 1989ж, 567-б.

247. Кенжеахметұлы С. Жеті қазына. Жиған-терген, 1-кітап. «Ана тілі»ЖШС. Алматы, 2003 жыл, 136 бет.

248. Дәстүрдің озығы бар... Алматы, Жалын, 1981, 80-бет.

249. Оралбай Нұржамал. Қазақ тілінің сөзжасамы. Алматы, 2002 жыл, 213 бет.

250. Ф.Р.Ахметжанова, Қасенова Р.Е. Қазақ тіліндегі –ым қосымшалы туындылар жөнінде. Әл-Фараби атындағы Қазақ ҰУ-нің Хабаршысы. Филология сериясы. А, №8(90), 2005ж.

251. Ахмедова Ж.Ш. Казахские народные наименования понятий об измерениях. Автореф. дисс. на соискание уч.степени канд. филол. наук. – Алма-Ата, 1975. с.23.

252. Оралбай Нұржамал. Қазақ тілінің сөзжасамы. Алматы, 2002 жыл, 213 бет.

253. Қазақ тілінің грамматикасы. Редакторлар алқасы: М.Балақаев, Т.Қордабаев, А.Хасенова, А.Ысқақов. Қазақ ССР-ның «Ғылым» баспасы. Алматы, 1967 жыл, 263 бет.

254. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. «Мектеп» , Алматы- 1964 жыл, 394 бет.

255. Севортян Э.В. Соотношение грамматики и лексики в тюркских языках. Вопросы теории и истории языка. М:1952. С.347.

256. Бугаева Т.Г. Нумеративы в корейском языке //Исследования в области этимологии алтайских языков. Л., 1979.

257.Исаев С. Қазақ әдеби тілінің тарихы. Алматы, Ана тілі, 1996 ж.

258. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. Том II,часть I.С-Петербург-1899, 1051стр.

259. Қыдырбаев А. Хәзирги қарақалпақ тилиндеги атлық сөзлер. Нөкис, 1961, 60бет.

260.Серебренникова Б,Гаджиева Н. Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Баку, МАА РИФ,1979, 302стр.

261. Ильминский Н.И.Материалы к изучению киргизского наречия. Казань,1860г. 159стр.

262. Томанов М. Түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасы. Алматы, «Қазақ университеті», 1992 жыл, 192 бет.

263. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. «Мектеп» , Алматы- 1964 жыл, 394 бет.

264. Оралбай Нұржамал. Қазақ тілінің сөзжасамы. Алматы, 2002 жыл, 213 бет.

265. Хамдамов П. Нумеративы в современном узбекском языке. Автореф.дисс.на соискание уч,степени к.ф.н. С, 1967г

266. Қазіргі қазақ тілінің сөзжасам жүйесі. Алматы, Қазақ ССР-інің «Ғылым» баспасы, 1989 жыл, 368 бет.

267. Қазіргі қазақ тілінің сөзжасам жүйесі. Алматы, Қазақ ССР-інің «Ғылым» баспасы, 1989 жыл, 368 бет.

268. Қараджа О.С. Түркі тілдеріндегі нумеративті сөз тіркестері. Кан. дисс.автореф.//Алматы, 2005 жыл.

269. Исаев С. Қазақ әдеби тілінің тарихы. Алматы, Ана тілі, 1996 ж.

270. Ислам Жеменей . Парсыша-қазақша сөздік. Алматы, Зерде 2003 жыл, 448 бет.

271. Қыдырбаев А. Хәзирги қарақалпақ тилиндеги атлық сөзлер. Нөкис, 1961, 60бет.

272. Серебренникова Б,Гаджиева Н. Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Баку, МАА РИФ,1979, 302стр.

273. Хасенов Ә. Тіл білімі. Алматы, «Санат», 1996 жыл, 416 бет.

274. Сайрамбаев Т.Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. Алматы, «Мектеп», 1981жыл, 200бет.

275. Қараджа О.С. Түркі тілдеріндегі нумеративті сөз тіркестері. Кан. дисс.автореф.//Алматы, 2005 жыл.

276. Ахмедова Ж.Ш. Казахские народные наименования понятий об измерениях. Автореф. дисс. на соискание уч.степени канд. филол. наук. – Алма-Ата, 1975. с.23.

277. Қазақ тілінің грамматикасы. Редакторлар алқасы: М.Балақаев, Т.Қордабаев, А.Хасенова, А.Ысқақов. Қазақ ССР-ның «Ғылым» баспасы. Алматы, 1967 жыл, 263 бет.

278. Хамдамов П. Нумеративы в современном узбекском языке. Автореф.дисс.на соискание уч,степени к.ф.н. С, 1967г

279. Сайрамбаев Т.Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. Алматы, «Мектеп», 1981жыл, 200бет.

280. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, Мектеп, 1978ж, 385б

281. .Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. 2-басылымы. Алматы: Ана тілі, 1991, -384-б.

282. Сайрамбаев Т.Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. Алматы, «Мектеп», 1981жыл, 200бет.

283. Қазіргі қазақ тілі. Оқу құралы. Алматы: Рrint- S, 2005. -535-б.

284. Категория количества в современных европейских языках. Киев, Наукова Думка,1990, 284с.

285. Авакова Р.Ә. Фразеологиялық семантика. Алматы, «Қазақ университеті», 2002ж, 152бет

286. Фердинанд де Соссюр. Курс общей лингвистики /Пер. С франц. А.М. Сухотина; М.: «Логос», 1998, -296с.

287.Жанпейісов Е. Этнолингвистика. «Ана тілі», 1994, №3