3.3 Қан сорғыш соналардың жылқылардың трипоносома паразиттерімен экологиялық байланыстарын зерттеу
Қан сорғыш соналардың жылқылардың трипоносома паразиттерімен экологиялық байланыстарын зерттеу үшін трипанасоманың таралуын анықтай-тын иммунологиялық реакцияларға қажетті трипанасоманың антигенді эритрацитті диагностикумын алу әдістерін жетілдіру қажет.
Трипанасома антигенiн эритроцитке амидол арқылы орнықтыру.
Трипанасома антигенiн эритроцитке амидол арқылы орнықтыру үшін бұрыннан белгiлi әдiстер бойынша 2 мөлшер 5% эритроцитке 1 мөлшер антигенiн араластырып, оған 1 мөлшер 0,02% амидол ерiтiндiсi қосылды.
Қоспа жақсылап шайқатылған соң антигеннiң эритроцитке орнығуына температура мен уақыт мөлшерiнiң әсерiн зерттеу үшін қоспа 60, 70, 80, 90, 100, 110 минут 25, 35, 45, 50, 550С температурадағы су қобдиынында ұсталды. Сонан соң эритроциттер 0,07% желатинасы бар физиологиялық ерiтiндiмен үш қайтара шайылды. Шайылған эритроцит тұнбасынан 0,5% диагностикум дайындалып сезiмталдығы АДБР-сымен тексерiлдi.
Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында уақыт әсерін зерттеу үшін 25 градус температурада 60-80 минут ұстағанда ЭД-дардың сезімталдығы өте төмен болғандығы байқалды. ЭД-дың сезімталдықтары 90-110 минуттарда 2+ көрсеткішке жетті.
Қорыта айтқанда Трипанасома антигенін эритроцитке танин арқылы орнықтырғанда уақыт әсерін зерттеу 250С температурада ұстау тиімсіз екендігін көрсетті (1 кесте). Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында уақыт әсерін зерттеу үшін 35 градус температурада 60-70 минут ұстағанда ЭД-дардың сезімталдығы өте төмен болғандығы байқалды. ЭД-дың сезімталдықтары 80-90 минуттарда 2+ көрсеткіш, 100-110 минуттарда 3+ көрсеткішке жетті. Қорыта айтқанда Трипанасома антигенін эритроцитке танин арқылы орнықтырғанда уақыт әсерін зерттеу 350С температурада ұстау тиімсіз екендігін көрсетті (2 кесте).
1-кесте.Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда уақыт әсерін зерттеу (250 температура)
Уақыт (минут)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
60
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
70
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
80
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
90
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
100
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
110
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2-кесте. Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда уақыт әсерін зерттеу (350 температура)
Уақыт (минут)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
60
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
70
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
80
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
90
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
100
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
110
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында уақыт әсерін зерттеу үшін 45 градус температурада 60 минут ұстағанда ЭД-дардың сезімталдығы өте төмен болғандығы байқалды.
ЭД-дың сезімталдықтары 70 минуттарда 2+ көрсеткіш, 80-90 минуттарда 3+, 100-110 минуттарда 4+ көрсеткішке жетті.
Қорыта айтқанда Трипанасома антигенін эритроцитке танин арқылы орнықтырғанда уақыт әсерін зерттеу 450С температурада ұстау тиімсіз екендігін көрсетті (3 кесте).
3-кесте.Токсоплазма антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда уақыт әсерін зерттеу (450 температура)
Уақыт (минут)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
60
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
70
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
80
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
90
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
100
|
4+
|
4+
|
4+
|
4+
|
4+
|
110
|
4+
|
4+
|
4+
|
4+
|
4+
|
Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында уақыт әсерін зерттеу үшін 50 градус температурада 60-70 минут ұстағанда ЭД-дардың сезімталдығы өте төмен болғандығы байқалды.
4-кесте.Токсоплазма антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда уақыт әсерін зерттеу (500 температура)
Уақыт (минут)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
60
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
70
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
80
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
90
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
100
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
110
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
115
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
ЭД-дың сезімталдықтары 80-90 минута 2+ көрсеткіш, 100-110 минуттарда 3+ көрсеткіш өзгермеді.
Қорыта айтқанда Трипанасома антигенін эритроцитке танин арқылы орнықтырғанда сезімталдығы жоғары ЭД 500С температурада 110 минут ұстағанда алынатыны анықталды (4 кесте).
Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында уақыт әсерін зерттеу үшін 55 градус температурада 60-90 минут ұстағанда ЭД-дардың сезімталдығы өте төмен болғандығы байқалды.
ЭД-дың сезімталдықтары 100-110 минута 2+ көрсеткіш өзгермеді.
Қорыта айтқанда Трипанасома антигенін эритроцитке танин арқылы орнықтырғанда сезімталдығы жоғары ЭД 550С температурада 110 минут ұстағанда алынатыны анықталды (5 кесте).
Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында температура әсерін зерттеу үшін 60 минутта 25-55 градус температурада ұстағанда ЭД-дардың сезімталдығы төмен болғандығы байқалды (6 кесте).
Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында температура әсерін зерттеу үшін 70 минутта 25-35, 50-55 градус температурада ұстағанда ЭД-дардың сезімталдығы төмен болғандығы байқалды, 45 градуста 2+ көрсеткіш көрсетті (7 кесте).
5-кесте. Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда уақыт әсерін зерттеу (550 температура)
Уақыт (минут)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
60
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
70
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
80
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
90
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
100
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
110
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
120
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
6-кесте. Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда температура әсерін зерттеу (60 минут)
Температура (градус)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
25
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
35
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
45
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
50
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
55
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
60
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
65
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
70
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
7-кесте.Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда температура әсерін зерттеу (70 минут)
Температура (градус)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
25
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
35
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
45
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
50
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
55
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
60
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
70
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
8-кесте. Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда температура әсерін зерттеу (80 минут)
Температура (градус)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
25
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
35
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
45
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
50
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
55
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
60
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
65
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
Зерттеу нәтижесінде 25-55 градуста ең төменгі көрсеткіш, 350С және 500С температурада 2+ көрсеткіштер, ал 450С температурада 3+ көрсеткіш көрсетті (8 кесте).
9-кесте.Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда температура әсерін зерттеу (90 минут)
Температура (градус)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
25
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
35
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
45
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
50
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
55
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
Зерттеу нәтижесінде 55 градуста ең төменгі көрсеткіш, ал 25-350С және 500С температурада 2+ көрсеткіштер, ал 450С температурада 3+ көрсеткіш көрсетті (9 кесте).
10-кесте. Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда температура әсерін зерттеу (100 минут)
Температура (градус)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
25
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
35
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
45
|
4+
|
4+
|
4+
|
4+
|
4+
|
50
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
|
|
|
|
|
|
55
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
|
|
|
|
|
|
Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында уақыт әсерін зерттеу үшін 100 минутта 25 және 550С температурада сезімталдығы 2+ көрсеткіш көрсетті.
ЭД-дардың сезімталдығы 350С температурада 3+ көрсеткіш, ал 450С температурада 4+ көрсеткіш көрсетті.
Қорыта айтқанда Трипанасома антигенін эритроцитке танин арқылы орнықтырғанда сезімталдығы жоғары ЭД 100 минутта 450С температурада ұстағанда алынатыны анықталды (10 кесте).
11-кесте. Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда температура әсерін зерттеу (110 минут)
Температура (градус)
|
Эритроцитті диагностикумдар
|
ЭД-1
|
ЭД-2
|
ЭД-3
|
ЭД-4
|
ЭД-5
|
25
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
35
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
45
|
4+
|
4+
|
4+
|
4+
|
4+
|
50
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
55
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
60
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
65
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
2+
|
Трипанасома антигенін эритроцитке амидол арқылы орнықтыру барысында уақыт әсерін зерттеу үшін 110 минутта 25 және 550С температурада сезімталдығы 2+ көрсеткіш көрсетті.
ЭД-дардың сезімталдығы 350С температурада 3+ көрсеткіш, ал 450С температурада 4+ көрсеткіш көрсетті.
Қорыта айтқанда Трипанасома антигенін эритроцитке танин арқылы орнықтырғанда сезімталдығы жоғары ЭД 100 минутта 450С температурада ұстағанда алынатыны анықталды (11 кесте).
12-кесте.Трипанасома антигенiн эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда температура мен уақыт әсерi
Температура С
|
Уақыт (мин)
|
60
|
70
|
80
|
90
|
100
|
110
|
25
|
+
|
+
|
+
|
2+
|
3+
|
3+
|
35
|
+
|
+
|
+
|
2+
|
3+
|
4+
|
45
|
+
|
+
|
2+
|
3+
|
4+
|
4+
|
50
|
+
|
+
|
2+
|
3+
|
3+
|
4+
|
55
|
+
|
2+
|
2+
|
3+
|
2+
|
+
|
60
|
+
|
2+
|
2+
|
3+
|
2+
|
+
|
Трипанасома антигендерiн эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда ең қолайлы температура 450С болды.
Бұдан төменгi температурада сезiмталдығы жоғарылап өсiп отырса, 450С-тан жоғарылаған сайын сезiмталдығы төмендей бастады.
Жүргiзiлген зерттеу нәтижесiнде Трипанасома антигенiн эритроцитке амидол арқылы орнықтырғанда сезiмталдығы жоғары ЭД-ын 450С температурада су қобдиында 100 минут ұстағанда алынатыны анықталды (12кесте).
Қан сорғыш соналардың жылқыларда трипоносомоз ауруының таралуына әсерін зерттеу барысында Сауран, Майдамтал және Бозбұтақ ауылындағы жылқылардың қан сарысуын иммунологиялық әдістермен зерттелді.
Зерттеу нәтижесінде Сауран ауылындағы 25 жылқының 5 басынан алынған қан сарысуы оң реакция көрсетті.
Майдамтал ауылындағы 25 жылқының 3 басынан алынған қан сарысуы оң реакция көрсетті.
13-кесте. Сауран ауылындағы жылқыларды трипаносомозға зерттеу
№
|
Белгілері
|
АдБР нәтижелері
|
1
|
0301
|
оң реакция
|
2
|
0302
|
оң реакция
|
3
|
0303
|
оң реакция
|
4
|
0304
|
теріс реакция
|
5
|
0305
|
теріс реакция
|
6
|
0306
|
теріс реакция
|
7
|
0307
|
теріс реакция
|
8
|
0308
|
теріс реакция
|
9
|
0309
|
теріс реакция
|
10
|
0310
|
теріс реакция
|
11
|
0311
|
теріс реакция
|
12
|
0312
|
теріс реакция
|
13
|
0313
|
теріс реакция
|
14
|
0314
|
теріс реакция
|
15
|
0315
|
теріс реакция
|
16
|
0316
|
теріс реакция
|
17
|
0317
|
теріс реакция
|
18
|
0313
|
теріс реакция
|
19
|
0314
|
теріс реакция
|
20
|
0315
|
теріс реакция
|
21
|
0316
|
теріс реакция
|
22
|
0317
|
теріс реакция
|
23
|
0315
|
теріс реакция
|
24
|
0316
|
теріс реакция
|
25
|
0317
|
теріс реакция
|
|
Барлығы: 25
|
5 (20%)
|
14-кесте. Майдамтал ауылындағы жылқыларды трипаносомозға зерттеу
№
|
Белгілері
|
АдБР нәтижелері
|
1
|
0318
|
оң реакция
|
2
|
0319
|
оң реакция
|
3
|
0320
|
теріс реакция
|
4
|
0321
|
теріс реакция
|
5
|
0322
|
теріс реакция
|
6
|
0323
|
теріс реакция
|
7
|
0324
|
теріс реакция
|
8
|
0325
|
теріс реакция
|
9
|
0326
|
теріс реакция
|
10
|
0327
|
теріс реакция
|
11
|
0328
|
теріс реакция
|
12
|
0329
|
теріс реакция
|
13
|
0330
|
теріс реакция
|
14
|
0331
|
теріс реакция
|
15
|
0332
|
теріс реакция
|
16
|
0323
|
теріс реакция
|
17
|
0324
|
теріс реакция
|
18
|
0325
|
теріс реакция
|
19
|
0326
|
теріс реакция
|
20
|
0327
|
теріс реакция
|
21
|
0328
|
теріс реакция
|
22
|
0329
|
теріс реакция
|
23
|
0330
|
теріс реакция
|
24
|
0331
|
теріс реакция
|
25
|
0332
|
теріс реакция
|
|
Барлығы: 25
|
3 (12%)
|
15-кесте. Бозбұтақ ауылындағы жылқыларды трипаносомозға зерттеу
№
|
Белгілері
|
АдБР нәтижелері
|
1
|
0324
|
оң реакция
|
2
|
0325
|
теріс реакция
|
3
|
0326
|
теріс реакция
|
4
|
0327
|
теріс реакция
|
5
|
0328
|
теріс реакция
|
6
|
0329
|
теріс реакция
|
7
|
0330
|
теріс реакция
|
8
|
0331
|
теріс реакция
|
9
|
0332
|
теріс реакция
|
10
|
0333
|
теріс реакция
|
11
|
0334
|
теріс реакция
|
12
|
0335
|
теріс реакция
|
13
|
0336
|
теріс реакция
|
14
|
0337
|
теріс реакция
|
15
|
0338
|
теріс реакция
|
16
|
0335
|
теріс реакция
|
17
|
0336
|
теріс реакция
|
18
|
0337
|
теріс реакция
|
19
|
0338
|
теріс реакция
|
|
Барлығы: 19
|
1 (5,2%)
|
Бозбұтақ ауылындағы 19 жылқының 1 басынан алынған қан сарысуы оң реакция көрсетті. Алынған нәтижелер қан сорғыш соналар кең тараған аймақтарда Сауран ауылындағы жылқылардың 20 пайызында, ал Майдамтал ауылындағы жылқылардың 12 пайызында трипоносомоз ауруы таралғанын көрсетті.
Ал, қан сорғыш соналар аз тараған Бозбұтақ ауылындағы жылқылардың арасында трипоносомоз ауруы 5 пайыз таралғанын көрсетті.
Достарыңызбен бөлісу: |