Кіріспе Зерттеу жұмысының өзектілігі
жүктеу/скачать 461,01 Kb.
|
Мектеп жасына дейінгі балалардың ойлау процесін жетілдіру Абилова Б СМДО 2к-2ж
3сынып-1 ТЖБ 1четв
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмыс құрылымы
| Зерттеу кезеңдері:
Бірінші кезеңде (2011 ж) - ең қажетті қорытынды нәтижелер және психологиялық педагогикалық бастау көздері қарастырылды. Екінші кезеңде (2012ж) - дарынды балалардың қабілетін ұштаудағы эмпирикалық материалдар жиынтығы алынды. Үшінші кезең (2012ж) – эмпирикалық материалдардың интеграциялық жүйесі, оқу материалдары мен зерттеу тәжірибелерінің мазмұны қамтылды. Жұмыс құрылымы : дипломдық жұмыс кіріспеден, 2 бөлімнен , қорытынды мен әдебиеттер тізімінен тұрады. 1. ойлау процесін дамыту жүйесіндегі шығармашылық талант Шығармашылық талантқа жалпы мінездеме Бірқатар жас ғалымдар тобы оның ішінде Дж. Гилфорд, П. Торренс, Ф.Баррон, К.Тейлор және т.б. бірнеше зерттеулер жүгізіп, соның нәтижесінде шығармашылық дарындылық психологиясының жаңа шекараларын анықтап, олардың дербес өзгешеліктер психологиясының теориялық зерттеулері және дифференциалды оқу аймағындағы жаңа оқу бағдарламаларының практика жұмыстарымен араласуына әкеліп соқты. 70-ж. басында дербес өзгешеліктер психологиясы практикалық ғылымға айналды. Бұл зерттеулер білім жүйесіндеде өзінің орынын таба біледі. Ал 70 жылдардың соңында және 80 ж. басында жаңа қолданбалы психология аймағы дамып, бұл – таланттылар психологиясы болып саналады, яғни бұл жерде таланттылардың сәби кезіндегі дамуы және оларға психологиялық көмек көрсетудің түрлері зерттелді.[41,43]. Дж. Гилфорд зерттеулерінен байқағанымыз, көптеген дарынды балалар мектепті тамамдауда ауыр депрессиялық көңіл-күй шегіп, өздерінің дарындылықтарын өзгелерден жасыруға тырысады. Дарынды балалар мектеп жағдайында дифференциялды оқудың болмауынан және бағдарламаның үйлестірілуінен көптеген қысымшылық көреді. (С.Марленд, 1972) 70 ж. соңында жекеменшік мектептермен бірге мемлекеттік мектептерде дифференциалды оқуға бет бұрды. 80ж. басында ірі халықаралық жоба өткізіліп, онда жоғары дарынды балалардың даму мүмкіншіліктерін болашақта анықтау, сонымен қатар осындай жағдайлардан шығу және ойнату қауіптері байқалады. [35 стр.95-102] АҚШ-та дарынды жасөспірімдерді лидерлікке (озаттыққа) үйрету үшін арнайы курстар ашылды және дифференциалды оқу тереңдетілген бағдарламалардан топтарға, жаттығуларға және де басқа мәтін түрлеріне ауыстырылды. Дарындық диогностикасы және зерттеулерден кеңірек дамуы интеграциялық ұсынулар негізінде танымдық қабілеттердің дамуына әсер етті. 20 ж және 30 ж басында арнайы теориялық және эксперименталды сараптаманың тақырыбы болып табылады. В.Штерн дарындылыққа төмендегідей анықтама берді, яғни ақыл-ой дарындылығы дегеніміз - өзінің жалпы ойлау қабілетін жаңа талаптарға арнап, ойлау қасиеттерін жаңа мақсаттар мен өмірлік жағдайларға бағыттау. Осындай анықтамалар дарындылықтың дифференциалды деңгейі болып табылады. Бұл жерде диагностикалық әдіс – тәсілдерінің таратылуына және өңделуіне аса зор көңіл бөлінеді. Сонымен бұл жердегі ең ерекше орын алып отырған ол А. Биненің балалардың интеллектуалды потенциалын анықтаудағы диагностикалық жүйесі. Осындай даму принципін жәй және интеллектуалды потенциалдың өлшеміне айналдыруы. Бұл өлшем интеллектуалды коэффинциент болып аталды. [18,22] Біздің ме мле ке тіміздің да ры нды ба ла ла рды ң о қу пра кти ка сы және зе ртте у ле рдің да му та ри хи бірне ше ке зе ңде рде н өтті, я ғни қо ға мда ғы жа ғда йла рме н пси хо ло ги я лы қ да му де ңге йле ріне сәйке с ке ле ді. Де ме к та ны мды қ қа біле тте рінің ди а гно сти ка лы қ не гізде рі ме н о ла рды ң ба ға де ңге йі ға сы р ба сы нда ғы да ры нды лы қ де ңге йле ріме н сәйке сте не ді. Зртте у ле рде гі да ры нды лы қ про бле ма сы қа біле ттілік пси хо ло ги я сы ре тінде қа ра лға ны Б.М. Те пло ва ны ң «Қа біле ттілік және да ры нды лы қ» жұмы сы нда а ны қ және на қты көрсе тілге н. Біріншіде н, қа біле ттілік де ге німіз о л же ке – пси хо ло ги я лы қ қа си е тте р, я ғни бір а да мны ң е кінші а да мна н а йы рма шы лы ғы . Е кіншіде н, қа біле ттілік же ке қа си е тте р е ме с, ке рісінше ке з-ке лге н іс-әре ке ттің өз дәре же сінде о ры нда лу ы . Үшіншіде н, қа біле ттілік бе лгілі бір а да мны ң е птілігі ме н ше бе рлігіне қа ты сты е ме с. Бұл про бле ма ны ң да му ы пси хо ло ги я лы қ да ры нды лы қты ң зе ртте у ле ріме н шы ға рма шы лы қ о йла у қа бле тте рін жо ға ры де ңге йде қа ра сты ры лу ы о қу жүйе сінің ше шіліну іне әке ліп со ға ды . Ше те лдік және о та нды қ тәжіри бе ле рді та лқы ла й ке ле а ны қта ға ны мы з, о л әрбір ме мле ке тте о қу жүйе сінің күрт қа йта құры лу ы , да ры нды ба ла ны ң өзіндік қа си е тте рін е ркін көрсе ту а рқы лы , өзде рінің біре ге й тұлға ре тінде да му ы на әке ле ді. Шы ға рма шы лы қ та ны мды қ про це сі ізде ну - зе ртте у бе лсе нділігіне сүйе ніп, о сы про бле ма ла рды а ны қта п, іс – қи мы лы н бо лжа мда у ға , қо йы лға н ма қса т пе н мінде тте р а я сы нда на қты а лы нға н мәліме тте р ме н нәти же ле рді ба ға ла у ға әке ле ді. Р.Р.Чи стя ко ва бұл про бле ма ны ң ше шімі қа ра лға н жа ғда йла рға ба йла ны сты э ле ме нтте рдің па йда бо лу ы де п тұжы ры мда йды . О сы ға н ба йла ны сты тво рче ство лы қ про це сс а са ма ңы зды ро ль а тқа ра ды және қи я л е ле сіне сүйе ну і а рқы лы әртүрлі бо лжа мда рды құра йды . Бұда н ке ле сі тво рче ство ту ы нда п, әртүрлі қы рсы ры на н қа ра сты ры лы п түрлі түйінде у ле р па йда бо ла ды . Шы ға рма шы лы қ о йла у па йда бо лға н о й-пікірле рге сәйке с ба ға ла на ды . Со ны ме н қатар ди ве рге нтті о йла у ба ға ла у ко мпо не тте рінің күшін ны ға йты п, жа у а п бе ру ші мақсаттардың та ны мды лы ғы н ба йқа та ды . Ше шімде рдің та ңда лу ы о сы нда й шы ға рма шы лы қ міне зде ме ле рге не гізде ліп на қты ла ны п про бле ма ла рды ң қа йта өнде лу ін қа ра сты ра ды . Шы ға рма шы лы қ нәти же жа ңа лы қпе н ба йқа лы п о сы қо йы лға н мінде т – ма қса тта рме н ұшта са ды . Шы ға рма шы лы қ про це сс өзінің ба ста у ы н про бле ма ла рды ң ту ы нда у ы на н а ла ды . О сы нда й про бле ма ла рды ң а ны қта лу ы және о ны ң ше шімде рі тұлға ны ң ішкі се бе пте ріне н о ры н а ла ды . Зе ртте у ле рге көз жүргізсе к, шы ға рма шы лы қ нәти же ле рінің же тістігі на қты о йла у қа си е тте ріме н ты ғы з ба йла ны сты бо лы п, шы ға рма шы лы қ тұлға ны ң бір ке скіні ре тінде қа ра сты ры ла ды [44,45]. Жа бы қ күйде бо лу ы шы ға рма шы лы қ про це сіне то сқа у ы л қо я ды , өйтке ні си ре к ке зде се тін о й-пікірле рге де әсе рі ба р. Ке йбір ғы лы ми бо лжа мда рда бе лгісіздік о ры н а ла ды , де ме к о л о ны ң ше шімін та у ы п, про бле ма ла рды ң қа йта өңде лу ін қа ра сты ра ды . Жа лпы шы ға рма шы лы қ да ры нды лы қ ба ла лы қ ша қта ғы е ре кше да му бо лы п та бы ла ды . Се бе бі, шы ға рма шы лы қ қа біле ттілік да му ы нда ғы ба сты ро льде түсіну шілік про це сі жа ты р. Түсіну а рқы лы де ре кте р а ра сы нда ғы э ле ме нтте р а ны қта ла ды . Зе ртте у шілік түсінікте ріне о й жүгіртсе к Г.Д. Чи стя ко ва ны ң шы ға рма шы лы қ да му ы түсіну дің үш түрін бе лгіле йді. Те ре ң және ба ра ба р ұғы мда р ба йқа тқа н о қу шы ла р жа н-жа қты де ре кте рге ба йла ны сты ба йла ны ста р құра п, бо лжа мда у ке зінде жо ға ры көрсе ткіште р ба йқа ты п жи на қты а қпа ра тты бе ре ді. О ла рды ң е ң ма ңы зды ба ғы ты бо лжа мда у , өйтке ні о л о рта ша а қпа ра тты зе ртте п, же ңіл шы ққа ны н ба йқа та ды . [52, стр. 97] жүктеу/скачать 461,01 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|