№
|
Зерттеген ғалымдар
|
Тұжырымдамасы
|
1
|
В. Томсен
|
Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы шешкен.
Ғалымның ең алдымен оқыған сөздері «тәңірі» және «түрік» деген сөздер екен.
|
2
|
В.В. Радлов
|
Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы жасаған. Орхон жазуларының оқылуын және аудармаларын жасады, 1895 ж. Енисей жазуларының да оқылуы мен аудармалары жарыққа шығарылды.
Руна жазуының он беске жуық әрпін анықтап алған еді.
|
3
|
Д.Г. Мессершмидт және Ф.И. фон Стралленберг
|
Минусинск аймағынан табылған жазулар үзік-үзік және соған сәйкес жарияланған мәліметтердегі көшірмелерін жасады.
|
4
|
Н.М. Ядринцевтің
|
1889 жылы Моңғолия далаларынан тапқан жазулары Көне жазулардың толық сақталған және көлемді үлгілерін ғылыми ортаға әкелді. Енді бұл жазуларға қарап, оның дыбыстық құрылысы мен грамматикалық табиғаты жөнінде айқын қорытындылар жасауға болатын еді.
Орхон өзені бойынан табылған көне түркі ескерткіші (7 ғасырдың соңы). Ескерткіш Құтлұғ(Қабаған) қағанның баласы Могилянға арналған, мәтінін жазған Иоллығ Тегін
|
|
