Лекция 0 cағат Практикалық сабақ 15 сағат ожсөж- 45 сағат CӨЖ 45 сағат Емтихан семестрде
жүктеу/скачать 3,49 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ПАРАЗИТ ЖӘНЕ ЖАРТЫЛАЙ ПАРАЗИТ ГҮЛДІ ӨСІМДІКТЕР
| Мицелиалдылар, немесе Стерилділер қатары (Myceliales). Спора шашпайды. Даму циклінде склероция (сақталу формасы) және вегетативтік мицелийі болады. Картоптың ризоктиноз ауруының қоздырғышы – Rhizoctonia solani Kühn, осы қатарға жатады. Бұл қатарға күнбағыс, үрме бұршақ, пияздың шірігі ауруының қоздырғышттары осы қатарға кіретін Sclerotium туысына жатады.
ПАРАЗИТ ЖӘНЕ ЖАРТЫЛАЙ ПАРАЗИТ ГҮЛДІ ӨСІМДІКТЕР Эволиция барысында өсімдіктің кей түрлері паразиттік тіршілікке бейімделген. Олардың ассимиляциялық аппараты мен тамыр жүйесі болмайды. өсімдіктердің сабақтары мен тамырларына жабысып, арнайы сорғыштары – гаусторийлер – көмегімен өткізгіш жүйесінен қоректік заттар мен суды сорып алады. Сабақ паразитіне – повилика, тамыр паразитіне – заразиха жатады. Егер паразиттер жапырақ аппаратын сақтап, қожайын-өсімдіктен тек минералды қорек алатын болса жартылай паразиттер деп аталады. Оларға омела, иван-да-марья, погремок және басқалары жатады. Повиликалар Повиликалар – Повилика тұқымдасының Cuscuta жататын гүлді паразит өсімдіктер. Олар хлорофилсіз, қожайын-өсімдік сабағына шырматылып жабысқан сабағы шөп тәрізді, тармақталған, жіңішке, немесе жуан қызғылт, сарғыш-қызыл немеесе жасыл-сары. Гүлдері – ұсақ (2-7 мм), қызғылт, немесе ақшыл түсті қысқа, немесе ұзын кисть, головка немесе клубочка жинақталған. Жемісі – ұзындығы 1-3 мм, ішінде пішіндері шар тәрізді, сопақша немесе шамалы ұзындау тұқымдары бар коробочка. Тұқымдары топырақта бірнеше жылдар бойына өнгіштігін жоймастан сақталуға қабілетті. Біздің елдегі повиликаның барлық түрлері де бір жылдық, қожайын-өсімдік өлгеннен соң олар кеуіп қалады. Повиликалар тұқымымен және сабақ бөліктерімен көбейеді. Көпшілік түрлері жылу сүйгіш, сондықтан негізінен оңтүстік аймақтарда өседі. Повилика кең тараған кезде картоп, жоңышқа, көкөніс және басқа дақылдардың өнімділігіның шығыны 50%-дан астам болуы мүмкін. Заразихалар Заразиха тәрізділер тұқымдасының Orobanche туысы – кәдімгі паразит. Ол қожайын-өсімдік тамырына сабағының қалыңдау етек жағымен жабысып орналасады. Сабақтары етті, күрең немесе сары түсті, қабыршақты, қарапайым немесе тарамдалған, етек жағы жуандау. Гүлдері жанама бұтақтарының қолтығында орналасқан. Гүлтабаны бесмүшелі, екі ерінді, 4 аталықты. Жемісі – көп тұқымды коробочка. Тұқымдары қожайын-өсімдіктің тамырының шығарындысының әсерінен көктейді. Біздің елде кездесетін көптеген түрлерінің ішінде 5-уі – күнбағыс арамсояуы, тармақталған арамсояу, мысыр арамсояуы және сары арамсояу – ауыл шаруашылық дақылдарын зақымдайды. Омела Омела Ремнецветный тұқымдасының Viscum туысына жататын жартылай паразит өсімдік. Ең көп тараған V3scum album – ақ омела, ағаштар мен бұталарды зақымдайды. Омеланың ризоидтары ағаш сүрегіне енеді. 3-5 жылдан соң өсіп шыққан жасыл сабақ пен жапырақтарының көмегімен органикалық заттарды синтездейді. Ал қожайын-өсімдіктен минералды қоректік заттар мен су алып, оны әлсіретеді. Омеланың сабағы жалаңаш, жасыл, дихотомикалы бұтақталған. Жапырақтары қалың, пішіні ұзынша, қысқа сағақта қос-қостан орналасқан. Гүлдері сарғылт-жасыл, топтасып орналасқан. Жемісі – жидек, басында жасыл, кейін ақ түсті. Тұқымы қыста пісіп, құстармен тарайды. Висцина деп аталатын жабысқақ затпен ағаштардың бұтағына жабысып, көктемде көктеп өседі. Омела негізінен Шығыс Европа, Балтық теңізі жағалауындағы және Кавказ елдерінде кездеседі. жүктеу/скачать 3,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|