Ұлттық экономиканың БӘсекеге қабілеттігі



бет14/21
Дата12.09.2023
өлшемі202,53 Kb.
#180868
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   21
Байланысты:
ұлттық экономика гму

Практикалық сабақ №4.

Фабрикалық белгілерін іздестіру


(іскерлік ойын)

Шарты: Оқу тобын 2-ге бөлу керек. 5-10 минуттың ішінде кесте сызып, дәрісхананың ішіндегі 8-10 түрлі заттың атын жазып, олардың қай елден шыққандықтарын көрсету керек. Сол елдерді картадан белгілеп көрсету керек.. Топтан бір адам шығып, картаға қарап отырып, қай аймақтың (елдің) өнімін біз көп пайдаланамыз? Неліктен? деген сұрақтарға жауап беруі тиіс.

Сұрақтар:
Мысалы: дәптер, қағаздан жасалған, Ресейден шығарылған. Неге біз АҚШ-тың дәптерлеріне қарағанда Ресейден шығатын дәптерлерді көп пайдаланамыз?
Ресей нақты осындай қағаз өнімдерін шығаруға маманданған ба? Не себепті деп ойлайсыз?
Іздестіру нәтижелері




Заттың сипаты (аты, неден жасалған)

Өндіруші-ел

1.







2.







3.







4.







5.







6.









Практикалық сабақ №5-6.

Экспорт карточкасы


(іскерлік-танымдық ойын)

Аты, фамилиясы_____________________________________________________



Алтын


Мұнай

Каучук

Мыс

Бокситтер
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Елі
Елі
Елі
Елі
Елі
Ағаш отын

Фосфаттар

Аллюминий

Уран

Джут
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Елі
Елі
Елі
Елі
Елі

Автомобиль-дер

Жеміс-жидек

Қант

Какао

Кофе
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Елі
Елі
Елі
Елі
Елі

Мақта

Киім

Шай

Қалайы

Күріш
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Елі
Елі
Елі
Елі
Елі

Машиналар

Балық

Копра

Өңделген алмаздар

Ет
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Елі
Елі
Елі
Елі
Елі

Табиғи газ

Банандар

Нақты
құралдар

Темір рудасы

Тоқыма өнімдері
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Астанасы
Елі
Елі
Елі
Елі
Елі




Алтын
Претория

Мұнай
Эль-Рияд

Каучук
Куала-Лумпур

Мыс
Сантьяго

Бокситтер Парамарибо

Ағаш отын
Оттава

Фосфаттар
Рабат

Аллюминий
Кингстон

Уран
Ниамей

Джут
Дакка

Автомобильдер
Токио

Жеміс-жидек Мадрид

Қант
Манила

Какао
Аккра

Кофе
Богота

Мақта
Мехико

Киім
Сеул

Шай
Коломбо

Қалайы


Ла-Пас

Күріш
Бангкок

Машиналар
Стокгольм

Балық
Рейкьявик

Копра
Апиа

Өңделген алмаздар
Иерусалим

Ет
Веллингтон

Табиғи газ

Алжир


Банандар
Тегусигальпа

Нақты құралдар
Берн

Темір рудасы
Нуакшот

Тоқыма өнімдері Париж

Шарты:
Оқу тобы екі топқа бөлінеді. Оларға «Әлемнің саяси» картасы беріледі. Жоғарыдағы кесте бойынша картадан аталған астаналар бойынша мемлекеттерді тауып, желім-қағаз жапсыру арқылы белгілеу керек. Қай топ мемлекеттерді бірінші болып, әрі дұрыс таба біледі.


Осы мемлекеттер көрсетілген өнім түрлері бойынша әлемдік экспорттың көшбасшылары болып саналатынын есте сақтаңыздар.

Практикалық сабақ №7-8.
Есеп
1. 2016 жылы Қазақстанның экспортының көлемі - 32 899, 6 млн.АҚШ долларын, импорты - 18 324 ,17 млн. АҚШ долларын құрады.
Ал 2015 жылы экспорт - 27849,0 млн. АҚШ долларын, импорт - 17352,5 АҚШ долларын құрады.
Осы көрсеткіштерге қарап:

      1. 2015, 2016 жылдардағы ҚР сыртқы сауда айналымы көлемін;

      2. 2015 және 2016 жылдардағы сыртқы сауда сальдосын;

      3. 2015 жылмен салыстырғандағы 2016 жылы экспорттың немесе импорттың көлемінің ұлғаюы/кемуі неше пайызды құрайды? Кему себебі неліктен? Өсу себебі неге байланысты деп ойлайсыз?

Ситуациялық талдау

1. Жапония негізінен өнеркәсіп тауарларын экспорттайды (оның ішінде автомобильдерді) және шикізаттарды импорттайды (оның ішінде азық-түлік және мұнайды). Жапонияның сауда шарттары үшін келесі жағдайлар қалай әсер етеді:
1) Таяу Шығыстағы соғыс мұнай тасымалын тоқтатты.
2) Жапон автомобильдері экспортталатын негізгі рыноктарда кореялық автомобильдердің импорты ұлғайды.
3) АҚШ энергияның жаңа көзін жасап шығарды.
4) Ресейде егін шықпай қалды.
Жауабы:
1) Сауда шарттары нашарлайды, себебі шикізаттың (мұнайдың) салыстырмалы бағасы өседі, ал Жапония экспорттайтын тауарлардың салыстырмалы бағасы (автомобильдердің) төмендейді.
2) Сауда шарттары нашарлайды, себебі жапон автомобильдерінің бағасы төмендейді.
3) сауда шарттары жақсарады, себебі энергия көзі ретінде мұнайға деген қажеттілік қысқарады, сондықтан Жапония импорттайтын тауарлар бағасы арзандайды.
4) Сауда шарттары нашарлайды, себебі Ресейде егіннің шықпай қалуы әлемдік рыноктағы азық-түлікке сұранысты өсіреді және бағасы қымбаттайды, ал Жапония азық-түлікті негізінен импорттан алады.

Практикалық сабақ № 9-10.

І. КЕЛЕСІ ТҰЖЫРЫМДАР МЕН КЕЛІСЕСІЗ БЕ?



  1. Елдегі валюта резервінің азаюы төлем балансында “минус” таңбасымен белгіленеді, себебі бұл операция импорт болып саналады

Иә Жоқ

  1. Егер елдің ағымдағы операциялары оң сальдолы болса, онда экспорт импорттан көп және оның көмегімен таза шет елдік активтері өседі не әлем алдындағы міндеттері төмендейді.

Иә Жоқ

  1. Егер АҚШ азаматы жаңа “Тойота” сатып алса, онда АҚШ-тың ағымдағы операциялар бойынша төлем балансы азайып, Жапонияның төлем балансында ағымдағы операциялар өседі.

Иә Жоқ

  1. Егер “Боинг” компаниясы Хорватиямен құны 100 мың долл. тұратын самолетті осы сомадағы Адриатия теңізінің жағалауындағы қонақ үй орнына алмастырса, онда АҚШ-тың ағымдағы операция балансының оң сальдосы артады.

Иә Жоқ

  1. Егер АҚШ Сауд Арабиясынан жылына 100 мың долл. соммасында мұнайды заемға алса, онда бұл операция капитал қозғалысы мен қаржы құралдары шотында көрсетіледі.

Иә Жоқ

Есеп


ІІ. Суретте жиынтық сұраныс қисығы және жиынтық ұсыныс қисығы берілген.

баға
деңгейі

AD4
AD1 AD2 AD3

нақты ЖҰӨ

Сұрақ: AD1 қисығының AD2-ге орын ауыстыруы нақты ЖҰӨ мен баға деңгейінің динамикасына қалай әсер етеді?

ІІІ. ДҰРЫС ЖАУАПТЫ ТАП:


  1. Х және У өнімдерін өндіретін А және В елдері арасында тиімді сауда қатынасын анықтау үшіін, салыстырмалы артықшылықтар теориясы бойынша нені бағалау қажет?

А) А және В елдерінгі Х тауарын өндіру шығындарының осы елдердегі У тауарын өндіру шығындарына қатынасын;
Б) елдер арасындағы сауда қатынасы қалыптасқанға дейінгі А еліндегі Х және У тауарларын өндіру шығындарын В еліндегі Х және У тауарларын өндіру шығындарына қатынасын;
В) екі елдегі Х және У тауар өндірісінң абсолютті көрсеткіштерін;
Г) жауаптар дұрыс емес.


  1. Кестеде 2 елдегі Х және У тауарларына кететін еңбек шығыны (сағатына) көрсетілген. Осы мәліметтер бойынша нені көруге болады?







Елдер
А В

Х тауарының бірлігі

2


У тауарының бірлігі


8

А) В елінің Х және У тауарларын өндірудегі абсолютті артықшылығын;


Б) А елінің Х және У тауарларын өндірудегі салыстырмалы артықшылығын;
В) сауда қатынасында В елі Х тауарын өндіруге маманданады;
Г) сауда қатынасында А елі Х тауарын өндіруге маманданған.

3. А елінде Z тауарының бірлігіне - 10 сағат, W тауар бірлігіне - 15 сағат жұмсалады. Ал В елінде Z тауарына - 18 сағат, W - 45 сағат жұмсалған. Осы елдер арасында сауда қатынасы болуы мүмкін бе? Егер, ИӘ болса, онда әр ел қандай тауар түрін экспорттайды? Жоқ болса, не себепті?



Практикалық сабақ № 11.

І. КЕЛЕСІ ТҰЖЫРЫМДАРМЕН КЕЛІСЕСІЗ БЕ?



  1. “сауда шарты” (term of trade) көрсеткіші экспорт пен импорт бағалары индекстерінің қатынасы арқылы анықталады.

Иә Жоқ

  1. Ұзақ мерзімді кезеңге сауда қатынастарын орнатудан экспорттық салалар бойынша тауар өндірушілер де, импортпен бәсекелес салалар бойынша тауар өндірушілер де ұтады.

Иә Жоқ

  1. Импорттық тауарларға салықты өсіру елдегі сол тауардың тұтынуын өсіріп, оның бағасының көтерілуіне әкеледі.

Иә Жоқ

  1. Импорттық квотаны енгізу болашақта импорт көлемінің өспеуіне кепілдік бола алмайды.

Иә Жоқ

  1. Импорттық квота жөнінде қайсысы дұрыс емес:

А) тарифтерге қарағанда квота мемлекетке кіріс әкелмейді.
Б) мемлекет кірісіне импорт квотасын енгізу импорттық лицензияларды орналастыру әдісіне байланысты;
В) квоталар импорт көлемін азайту үшін қолданылады.
Г) импорттық квоталар енгізу отандық өндірушілердің осы тауарға монополиялық билігінің өсуіне әкеледі.


  1. Экспорттық салықтық енгізілуі қандай нәтижеге береді? Дұрыс емес жауапты көрсет:

А) осы тауарға ішкі бағаның төмендеуі;
Б) өндірушілердің табыстарының азаюы;
В) бағаның төмендеуінен отандық тұтынушыларды жоғалту және осы тауарды тұтыну деңгейінің төмендеуі
Г) мемлекет кірістерінің өсуі.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   21




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет