Меншік Құқығы(47)

10. Қала жерлері үшін жалдау ақысы.

1. 
   Жерді пайдаланғаны үшін төлемақыны есептеу және төлеу тәртібі
   

Төлемақы ставкалары Қазақстан  Республикасының заңына сәйкес белгіленеді. Бұл орайда, төлемақы ставкалары жер  салығы ставкаларының мөлшерінен кем белгіленбейді.

Төлемақы сомасы жер ресурстарын  басқару жөніндегі аумақтық уәкілетті  органмен жасаған өтемін  төлеп,  уақытша жер пайдалану шартының негізінде есептеледі. Төлемақының  жыл сайынғы сомалары жер ресурстарын  басқару жөніндегі аумақтық уәкілетті  органдар жасаған есеп-қисаптарда белгіленеді.

Шарт талаптары, сондай-ақ салық кодексінде белгіленген жер  салығын есептеудің тәртібі өзгерген жағдайларда жер ресурстарын  басқару салығын есептеудің тәртібі  өзгерген жағдайларда, жер ресурстарын  басқару жөніндегі аумақтық уәкілетті  орган төлемақы сомаларының есеп-қисаптарын  қайта қарайды. Салық кезеңінде  төленуге тиіс төлемақы мөлшері есеп-қисаптарда көрсетілген төлемақы ставкаларына және жер учаскесін салық кезеңінде  пайдалану кезеңінде пайдалану кезеңіне қарай белгіленеді.

Төлемақы мөлшері Салық  кодексіне сәйкес осы жер учаскесі бойынша есептелген жер салығы ставкаларының мөлшерінен кем белгіленбейді.

Төлемақы сомасы жер ресурстарын  басқару жөніндегі аумақтық уәкілетті  органмен жасаған өтемін төлеп уақытша  жер пайдалану шартының негізінде  есептеледі. Төлемақының жыл сайынғы  сомалары жер ресурстарын  басқару  жөніндегі аумақтық уәкілетті органдар жасаған есеп-қисаптарда белгіленеді.

Шарт талаптары, сондай-ақ Салық кодексінде белгіленген жер  салығын есептеудің тәртібі өзгерген жағдайларда жер ресурстарын  басқару жөніндегі аумақтық уәкілетті  орган төлемақы сомаларының есеп- қисаптарын қайта қарайды. Салық  кезеңінде төленуге тиіс төлемақы мөлшері  есеп-қисаптарда көрсетілген төлемақы ставкаларына және жер учаскесін  салық кезеңінде пайдалану кезеңіне қарай белгіленеді.

Төлемақы мөлшері Салық  кодексіне сәйкес осы жер учаскесі бойынша есептелген жер салығының  сомасынан кем болмайтындай  мөлшерде белгіленеді.

Төлеудің белгіленген  мерзімдерінен кейін өтімі төленетін  уақытша жер пайдалануға мемлекет жер учаскілерін берген жағдайларда, төлеудің келесі (кезекті) мерзімі төлемақыны бюджетке енгізудің алғашқы мерзімі  болып табылады. Мемлекет өтеміне  уақытша ақы төлеуге жер пайдалануға  жер учаскелерін төлемінің соңғы  мерзімінен кейін берген жағдайларда, жер учаскесі берілген айдан кейінгі  айдың 20-күні бюджетке төлем төлеу мерзімі деп есептеледі.

Өтемін төлеу уақытша  жер пайдалану шартының мерзімі  біткен немесе салық кезеңі басталғанан  кейін ол бұзылған жағдайда, қалған мерзім үшін бюджетке енгізілуге тиіс төлемақы сомасы, шарттың қолданылуы  мерзімі аяқталған күннен бастап 15 күннен кешіктірілмей төленеді.

Төлеушілер ағымдағы төлемдер сомасының, есеп-қисабын есепті салық  кезеңінің 15 ақпанынан кешіктірмей  табыс етеді. Салық кезеңі басталғанан  кейін өтемін төлеп уақытша  жер  пайдалану туралы шарт жасасқан тұлғалар шарт жасалғаннан кейінгі айдың 15-нен кешіктірмей  ағымдағы төлемдер сомасының есеп-қисабын табыс  етіледі.

9. Капиталдандыру коэффициентінің түсінігі және оны есептеу тәсілдері.

Негізгі қаржылық коэффициенттердің сипаттамасы мен оларды есептеудің әдістері

Экономикалық  талдауда коэффициенттердің қолданылуы

Қаржылық жағдайды талдау кәсіпорынның өз қызметін қаржыландыру қабілеттілігін аналитикалық зерттеу болып табылады. Кәсіпорынның қаржылық жағдайы қаржылық песурстармен қамсызданғандығымен, оларды мақсатты жұмсау мен тиімді пайдаланумен, төлеуге қабілеттілігі мен қаржылық тұрақтылығымен сипатталады. Қаржылық жағдай кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігінің, оның іскерлік потенциалын, меншік иелерінің серіктестер мен персоналдың экономикалық мүдделерін орындаудың кепілдемесін анықтайды.

Қаржылық талдаудың  құралы - шаруашылық-қаржылық үрдістер, олардың нәтижелері мен қалыптастыру факторлары болып табылады.

Қаржылық талдаудың негізгі  мақсаты – қаржылық қызметтегі кемшіліктерді  уақытында айқындау мен жою, және кәсіпорынның қаржылық жағдайын жетілдірудің резервтерін айқындау.

Ақпаратты пайдалануға байланысты қаржылық талдау ішкі және сыртқы болып  бөлінеді.

Кәсіпорынның қаржылық- шаруашылық қызметін бағалау үшін экономикалық көрсеткіштер қолданалады, олар үрдістің сандық және сапалық, жалпы өзіндік, алғашқы және туынды, синтетикалық және қарапайым, абсолютті және қатысты  бола алады.

Қаржылық талдаудың әдістері мен тәсілдері көп түрлі. Оларды экономико-қисындық, экономико-матеметикалық және эвристикалық деп бөлуге болады. Экономико-қисындық әдістерге келесілер жатады: салыстыру, баланстық әдіс және т.б.

Қаржылық таладаудың басты  бір құралы қаржылық коэфициенттер болып  табылады, олар бір абсолютті қаржылық көрсеткіштердің басқаларға қатынасын бейнелейді. Қаржылық коэфициенттер кәсіпорын көрсеткіштерін басқа кәсіпорындармен немесе саламен салыстыру үшін, өзгерістер динамикасы мен тенденцияларын айқындау, қаржылық жағдайдың түрлі жақтарының шектеулері мен критерийлерін анықтау үшін қолданылады.

Қаржылық коэфициентердің  келесі топтары көбінесе маңызды деп саналады:

• 
  ликвидтілік коэфициенттері;
  
• 
  іскерлік белсенділік коэфициенттері;
  
• 
  рентабелділік коэфициентері;
  
• 
  капитал тұрақтылығы немесе құрылымы коэфициентері;
  
• 
  нарықтық белсенділік коэфициентері.
  

7.Табыс тәсілінің экономикалық мазмұны, оны пайдалану саласы және ақпараттық база

- нормативті-жоспарлы;

- есептік;

- есептік емес.

Нормативті-жоспарлы сипаттағы ақпараттарға ұйымда жасалатын жоспарлардың барлық түрлері, яғни перспективті, ағымдық, жедел жоспарлар, сметалар және т.б. жатады.

Есептік сипаттағы ақпараттардың көздеріне – бухгалтерлік, статистикалық және оперативтік есеп пен есептілік құжаттарындағы барлық мәліметтер жатады.

ЭТ ақпараттық қамтамасыз етудегі маңызды ролді – бухгалтерлік есеп пен епсетілік алады. Онда барлық шаруашылық құбылыстары, процестері және олардың нәтижелері көрініс табады. Алғашқы және жиынтық есептік регистрлер мен есептіліктердегі мәліметтерге дер кезінде жасалған талдау жақсы нәтижелерге қол жеткізу үшін қажетті шаралар қабылдауды қамтамасыз етеді.

Сандық сипаттағы статистикалық есеп мәліметтері экономикалық заңдылықтардың өзара байланыстарын терең зерттеу үшін пайдаланылады.

Оперативтік есеп статистикалық және бухгалтерлік есеп мәліметтерімен салыстырғанда ЭТ неғұрлым жедел мәліметтермен қамтамасыз етеді, мысалы, өндірілген және сатылған өнімдердің саны және т.б.

Есептік емес ақпарат көздеріне ұйымның шаруашылық қызметін реттейтін келесідей құжаттар жатады:

1. Ұйым өз қызметінеде пайдалануға міндетті ресми құжаттар: заңдар, үкімдер, жарлықтар, жоғары басқару органд арының бұйрықтары, тексеру актілері жатады;

2. Шаруашылық құқықтық құжаттар: келісім-шарттар, келісімдер, сот органдарының шешімдері жатады;

3. Ғылыми-техникалық ақпараттар (ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелелері бойынша есептер);

4. Ұйымның негізгі контрагенттері туралы ақпараттар (жеткізушілер мен сатып алушылары);

5. Ұйымның негізгі бәсекелестері туралы әртүрлі көздерден алынған мәліметтер (интернет, телевизор, газет, радио және т

6. Бағалау процесінде пайдаланылатын құн түрлері: нарықтық құны және оның қолданылу саласы; жер учаскесінің инвестициялық, тарату және кадастрлық құны.

5. Жер учаскелерін бағалаудың экономикалық принциптері.