Методические рекомендации и инструкции по решению заданий международных исследований
жүктеу/скачать 21,28 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- М атериал ды Материал сапасын зертханада ғылыми-эксперимент арқылы тексеруге болады ма
- 2 сұрақ
- 4-сұрақ
| Осы екі сызба негізінде Андрей қорытынды жасады: жердің атмосфера қабатының орташа температурасының жоғарлауы шынымен атмосферада көмірқышқыл газының артуына байланысты.
4-сұрақ: Оқушы Вика, Андрейдің қорытындысымен келіспейді. Ол екі сызбаны салыстырып былай дейді, сызбаның кейбір бөліктері Андрейдің тұжырымдамасын дәлелдемейді. Сызбаның қай бөлігі Андрейдің тұжырымдамасын дәлелдемейді? Мысал келтіріп, жауапты түсіндір. Орындауды бағалау: 1) жауабы толығымен қабылданады: Екі сызбаның бір бөлігін белгілеу қажет артуын немесе төмендеуі. Оған тиісті түсініктеме беру керек. 1900 ж. - 1910 ж. (шамамен) CO2 артуы байқалады, ал температура төмендейді. 1980 ж. - 1983 ж. CO2 газ төмендеп, ал температура жоғарылаған. Температура 1880 жылы көп өзгермеген, ал бірінші сызбада ұлғаюы байқалады. 1950 ж. және 1980 ж. температура жоғарламайды,ал CO2 жоғарлайды. 1940 ж.- 1975 ж. температура көп өзгермейді, ал көмірқышқыл газының шығарыңдысы күрт жоғарлайды. 1940 ж. температура әлде қайда жоғары, 1920 ж.,ал көмірқышқыл газының шығарындысы бірдей. 2) жауаптар жартылай қабылданады: Дұрыс жылдар көрсетілген, бірақ түсініктеме берілмеген. 1930-1933. 1910 жылға дейін. Бір жыл аталған (уақыт мерзімінің орынына), негізгі түсініктеме беріледі. 1980 ж. шығарындысы төмендесе, ал температура үнемі өседі. Екі сызықтың айырмашылығына назар аударып жыл мерзімдерін көрсетпеген. Графиктің кейбір бөліктерінде температура артады,шығарыңдысы төмендеседе. Бұрын шығарыңдысы көп болған емес, бірақ температура жоғарлады. 1 сызба үнемі артады, ал 2 сызба артпайды өзгеріссіз қалады. Себебі басында температура жоғары, ал көмірқышқыл газы шығарыңдысы өте төмен. Бір сызбаның тұрақты еместігі көрсетілген . 1910 жылы шамасында температура басында азаяды, сосын бір уақыт мерзімінде көбейеді. Екінші сызбада байқалады температураның төмендеуі жердің атмосферасында 1910 жылға дейін. Екі сызбаның айырмашылықтарына назар аударады,бірақ түсініктемесі толық емес. 40-шы жылдары ауа райы ыстық,ал көмірқышқыл газы көп емес. Сұрақ түрі: Еркін-сыңдарлы жауап. Құзыреттілік: Ғылыми дәлелдерге сүйенген. Мазмұны: Түсіндіруінің ғылымилығы (Ғылым туралы білім). Қолдану аймағы: Қоршаған орта. Контекст: Глобалдық. Күрделік деңгейі: 4 және 5 деңгейі. 5-сұрақ: Андрей өзінің кортындысы жердің атмосфера қабатының орташа температурасының жоғарлауы шынымен атмосферада көмірқышқыл газының артуына байланысты деп тұжырымдайды. Ал Вика бұл асығыс жасалған қорытынды деп есептейді. "Нақты тұжырымдама жасау үшін жылыжай эффектісіне басқада факторларға көңіл бөлу қажет деп санаймын, кейбір жағдайда жылыжай эффектісі тұрақты" -деді Вика . Виканың назар аударған фактілерді атаңыз. Орындауды бағалау: 1) жауабы толығымен қабылданады: Энергияға немесе күн сәулесіне байланысты фактілер көрсетілсін. Күн сәулесінің жылу энергиясы немесе жер шарының өзгеру мүмкіндігі возможное изменение положения Земли. Жерден қайтарылған энергия. ( «Жер» ғаламшар емес , жер қабаты). Жердің табиғатының кейбір компонеттерін немесе қоршаған ортаның ластануын көрсету фактілері. Ауадағы су тамшылары. Бұлттар. Жанартау атқылауы. Атмосфераның ластануы (газ, отын). Автокөлік газдарының өлшемі. Фреондар. Автокөлік саны. Сұрақ түрі: Еркін-сыңдарлы жауап. Компетенция: Құбылысты ғылыми дәлелдерге сүенген. Мазмұны: Ғаламшар және жер байланыс жүйесі (Ғылыми білімі). Қолдану аймағы: Қоршаған орта. Контекст: Глобалдық. Күрделік деңгейі: 6-деңгей. 2-мысал. «КИІМ» тапсырмасы Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап бер. Бринтандық ғалымдар тобы "ақылды" киімдер жасап шығарған, тіл кемістігі байқалған балаларға сөйлеуге көмектеседі. Балаға ерекше электротекстилді сөз синтезаторына қосылған күртеше кигізіп, оның сезім импульстерінің ұлпаларға келген түрткі арқылы түсінуге болады. Қарапайым матадан жасалған материал, көмір қосылған жіптерінен тоқылған олар электротоғын өткізе алады. Матаға басқан кезде белгі күшеіп "жіп-өткізгіштен" өтеді компьютер элементтері матаның тері жақындаған жерін анықтайды. Бұл элемент барлық электрондық аппаратқа көлемі екі сіреңке қорапшасына қосуға болады және басқаруға. «Ең бастысы өрілген мата импульстер өткізеді, бұл жіптердің әр түрлі суреттер тоқылғандығына байланыстым сіз өзгерісті байқамайсыз» дейді ғалымдардың біреуі. Материалды жууға ,бүктуге,бір затқа байлауға болады.Ғалымдар бұл материалды арзан өңдіріске шығаруға болады дейді. 1-сұрақ: Мәтінде берілген материалды. Зертханада бұл ғылыми экспериментті тексеруге болады ма? «Иә» немесе «Жоқ» белгілеңіз.
Сұрақ түрі: Кешенді жауап. Құзыреттілік: Ғылыми сұрақтарды тануы және қойылуы. Мазмұны: Жаратылыстану зерттеуі (Ғылыми білімі). Қолдану аймағы: Жаратылыстану мен технологияның байланысы. Контекст: Әлеуметтік. Күрделік деңгейі: 4-деңгейі. 3-мысал. «МЭРИ МОНТЕГЮ» тапсырмалар тобы Баспа сөз мақаласын оқып,келесі сұрақтарға жауап бер. ВАКЦИНАЦИЯ ТАРИХЫ Мэри Монтегю сұлу әйел болған. 1715 жылы табиғи шешектен тірі қалған , бірақ бүкіл терісінде дақтар қалды. 1717 жылы, ол Түрқияда тұрды, сол уақытта қолданылған екпе әдісін бақылады,. Екпе әдісі дені сау жас адамдардың терісіне әлсіз табиғи шешек вирусін енгізу арқылы жүзеге асырылды,бірақ олар жеңіл түрде өтті. Екпенің қауіпсіз екенін сеніп, Мэри Монтегю өз ұлы мен қызына егуге рұқсат береді. была так убеждена в безопасности прививки, что она разрешила сделать прививку своим сыну и дочери. 1796 жылы Эдвард Дженнер сиыр шешегі туыстық ауру екпесін қолдана отырып, табиғи шешекке қарсы антидене шығарды.Табиғи шешек екпесіне қарағанда бұл екпеде жағымсыз әсерлері аз, және де бұл екпеден кейін өзге адамдарға жұқтырмайды. Содан бұл тәсілді вакцинация деп атап кетті. 2 сұрақ: Аурудың қандай түрінде адамдарға вакцинация жасалынады? A) Тұқым қуалайтын Гемофилия ауруы кезінде. B)*Полиомиелит сияқты вирус арқылы таралатын аурулар кезінде. C) ағзаның ішкі құрылысын қызметінің бұзылуынан болатын ауру диабет кезінде D)ауруға қарсы дәрі-дәрмек жоқ, кез келген аурулар кезінде. Сұрақ түрі:Қысқаша жауап таңдау. Компетенция: Құбылысты ғылыми дәлелдерге сүенген. Мазмұны: Ғаламшар және жер байланыс жүйесі (Ғылыми білімі). Қолдану аймағы: Денсаулық. Контекст: Әлеуметтік Күрделік деңгейі: 2 деңгейі. 4-сұрақ: Неліктен балалар мен кәрі адамдарға тұмауға қарсы екпе жасауға кеңес береді? Бір себебін көрсетіңдер. Орындауды бағалау: 1) жауабы толығымен қабылданады: Балалар мен кәрі адамдарда имундық жүйе әлсіз басқа адамдарға қарағанда деген жауап немесе соған ұқсас қабылданады. Бұл адамдардың ауруға қарсы тұру қабілеттері төмен. жастар мен кәрі адамдар өзгелерге қарағанда аурулармен жеңіл күресе алмайды. Олар тұмауды тез жұқтырады. Олар тұмаумен ауырса, жағдайлары күрт нашарлайды. Себебі балалар мен кәрі адамдардың ағзалары әлсіз. Кәрі адамдар жиі аурады. Сұрақ түрі: еркін-сындарлы жауап. Құзыреттілік: Құбылысты ғылыми дәлелдерге сүйенген. Мазмұны: Ғаламшар және жер байланыс жүйесі (Ғылыми білімі). Қолдану аймағы: Денсаулық. Контекст: Әлеуметтік Күрделік деңгейі: 3-деңгейі. 4-мысал. «ДЕНЕ ЖАТТЫҒУЛАРЫ» тапсырмасы Жүйелі, қалыпты дене жаттығулар біздің денсаулығымызға пайдалы. 
жүктеу/скачать 21,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|