Микроэкономика

337

в) дұрыс шешімі жоқ.

11. Монополист фирманың экономикалық көрсеткіштері

келесі кестеде келтірілгендей делік:

12. Баға дискриминациясы дегеніміз:

а) берілген бір тауарды әрбір дербес сатып алушыға

әр түрлі бағамен сату;

ә) жалақыны ұлтына қарап әр түрлі төлеу;

б) тұтыну тауарларына жоғары баға қойып, еңбек-

шілерді қанау;

в) жоғары сапалы тауарлардың бағасын көтеру;

г) жоғарыда айтылғандардың ешқайсысы дұрыс

емес.

жасай алады:

а) нарықты толық бақыласа (монополист нарықтағы

барлық фирманы өзіне қосып алады);

ә) жетілген баға дискриминациясын жасай алғанда;

б) шекті түсім мен шекті шығынның айырмасын ба-

рынша көбейтсе (ең жоғары деңгейге жеткізсе).

337

14. Монополистің екі зауыты бар және олардың шекті .

шығындарының функциясы төмендегідей

дейік: МС₁ = 15 + Q₁ және МС₂ = 8 +. 4Q₂ 1-зауыт 3

өлшем өнім шығарады дейік. Егер монополист жал-

пы пайдасын барынша көбейткісі келсе, онда 2-

зауыт қанша өнім шығаруы керек:

а) 3;

б) 5

15. Балалардың және үлкендердің киносеанстарға деген

сұранысының бағалық икемділігі - 6, және 2 деп жорамалдайық. Теңдестік жағдайында бағалық диск-риминация саясатын жүргізіп отырған монополияның әр сеансқа шаққандағы шекті шығыны МС = 5теңге болса, онда балалар мен үлкендерге деген билет құны мынадай болады:

а) 15 және 30;

ә) 10 және 20;

б) 18 және 30;

в) 15 және 20.

16. Бәсекелес фирмамен салыстырғанда таза монополия:

а) өнім көлемін азайтып, бағаны жоғары белгілейді;

ә) пайданы барынша көбейту;

б) шекті түсім бағаға тең болатын шартты пайдала-

ның өнім көлемін анықтайды;

в) өнім көлемін көбейтіп, бағаны жоғарылатады.

17. Монополистің сұраныс қисығының функциясы бе-

рілген: Р = 140 - 50, ал оның жалпы шығын

функциясы:мұнда, Q -өнім көлемі.

338

Ең жоғары пайда алып келетін ұтымды өнім көлемі мен

а) 13,8 және 872,2;

ә) 138 және 87,2;

б) 140 және 979,8;

в) дұрыс жауабы жоқ.

18. Монополистің орташа түсімінің функциясы АК = 10-Q

мен орташа шығын функциясы берілген:

Монополистш, ең көп пайдасын тап

а) 2,5;

ә) -10;

в) 10;

19. Монополистің жалпы шығын функциясы:

ал сұраныс функциясы Р = 200 - Q.

Мұнда, Q және Р - өнім көлемі мен тауардың бағасы.

Егер монополия айына 20 өлшем өнім шығаратын

болса, онда оның жалпы түсімі:

а) 4000 ;

ә) 3600 ;

б) 400 ;

г) жоғарыдағының ешқайсысы дұрыс емес.

20. 19-тест бойынша өнімнің 10-бірлігін шығарғанда шекгі

түсім тең болады:

339

8-тарау. Монополия жәнв монополиялық ...

а) 3600;

ә) 3439;

б) 180;

г) бәріде дұрыс емес.

21. 19-тест бойынша, монополист өндіретін өнімін

айына 19 данадан 20-ға дейін арттырса, онда оның

пайдасы:

а) 158-ге көбейеді;

ә) 3-ке көбейеді;

б) 3-ке азаяды;

в) 158-ге азаяды;

г) бәрі де дүрыс емес.

22. Төмендегі суретте таза монополия кезіндегі сұраныс,

түсім және шекті түсім арасындағы байланыс

көрсетілген. А аралығында сұраныс:

а) икемсіз ; ә) икемді ; б)икемділігі 1-ге тең.

340

мейді:

2) сұраныс бағаның өзгеруіне икемді болса;

3) шекті шығын өсетін жағдайда;

4) шекті шығын оң болған жағдайда;

5) дұрыс жауабы жоқ.

24. Монополистің сұраныс қисығы төмен бағытталған

түзу болсын (бұрыштық коэффициенті теріс) және

оның шекті шығыны тұрақты делік. Осы жағдайда

монополист өніміне қосымша салық салынатын болса,

онда соның салдырынан өнім көлемі қысқарып,

монополиялық баға:

1) салыққа тең мөлшерде өседі;

2) салықтан аз мөлшерге өседі;

3) салықтан кәп мөлшерге өседі;

4) салықтың бағаға әсері болмайды;

5) дұрыс жауабы жоқ.

1. 
   А + В + С;
   
2. 
   В+С;
   
3. 
   А+С;
   
4. 
   А-В-С;
   
5. 
   А.
   

ЖАТТЫҒУЛАРДЫҢ ЖАУАБЫ

Өнім

а) МR = МС болғандағы Q өнімінде пайда мейлінше

көп мәнге ие болады;

ә) ОР;

б) РАВС ауданы;

в) нарықтық сұраныстың азаюы, сұраныс қисығы мен

шекті табыс қисығын солға қозғалтады. Сондықтан

МС мен МR қисықтары төмен деңгейге сәйкес

келетін өнім көлемінде қиылысады. Демек

монополист аз өнім шығарады.

2. а) МR =LМС болғанда 0D;

ә) ОС;

б) сұраныс қисығымен LАС қисығы С нүктесінде

қиылысады, сондықтан монополист экономикалық пайда

0-ге тең болған жағдайдағы кәдімгі пайдаға ие болады.

342

в) ОВ бағасында ОН өнім көлемі. Бірақ, бұл жағдайда LАС

тоқтатады.

ЕСЕПТЕРДІҢ ЖАУАБЫ

№1.

Q	Р	ТR	МR
1	20	20	-
2	18	36	16
3	16	48	12
4	14	56	8
5	12	60	4
6	10	60	0
7	8	56	-

№2. Н ұ с қ а у. Q_т = 5 Q_т - 12. Бәсекелес нарығында пайданы барынша көбейту шарты Р = МС.

Q_к = 7; Р_к = 8; ТR = 56.

№3. беттегі 8.2-суретке қараңыз

№4. Иа Е = -2.

Нұсқау. Монополист пайдасын барынша көбейту шартын МR - МС, сонымен бірге баға, сұраныс икемділігі мен шекті түсім араларындағы байланысты көрсететін: МR = Р(1 / Е + 1) формуласын да қолданыңдар.

№5. МR = МС = 30 теңге.

№6. L = 37,5%. Монополист нарықтағы өнім көлемінің 37,5%-ін бақылайды.

Нұсқау. Лернер көрсеткішін қолданыңыздар.

№7. Р_т = 40; L = 25%

343

8-тарау. Монополия және монополиялық ...

№8. L = 56%. Фирма нарықтағы сату көлемінің 56%-ін бақылайтын болғандықтан, оны монополист деп атаймыа

Нұсқау. Монополиялық биліктің күшін сипаттайтын Лернер көрсеткішін қолданыңыздар.

№9. LА = 50%. LВ = 80%.

Нұсқау. Екі фирманың да шекті шығындары бірдей.

№10. Р_т = 300 теңге.

№11. 1) Q_т=6мың дана, Р_т = 7 теңге/дана,

П = 1200 теңге;

2) Q_к = 9мың дана, Р_к = 4теңге/дана.

Нұсқау. Пайданы барынша көбейту шартын қол-даныңыздар.

№12. 1) Q_т =20дана, Р_т = 80теңге, П = 1200теңге;

2) Q_к = 30 дана. Р_К = 60 теңге, П = 900 теңге.

№13. 1)Q_т= 5 мың дана, Р_m = 35 теңге,

2) П - 50 мың теңге.

3) Е = -7,L = 14,3%.

№14. а)

Р	Q	ТR	МR
90	0	-	—
80	1	80	80
70	2	140	60
60	3	180	40
50	4	200	20
40	5	200	0
30	6	180	-20
20	7	140	-40
10	8	80	-60
0	9	0	-80

ә) Q_т = 2 мың дана.

344

б) Р_т - 70 теңге

в) Р_т = МС = 50 теңге, Q_к = 4 мың дана.

№15. а)