Үміт Битенова ауады да тұрады аңсарым тараз

Хош, ардақты, аяулы Ана,

Алла жар боп,

Жарылқасын алдыңнан!..

Ұмытылады қалай ғана

Үлгі-өнегең ұрпағыңа қалдырған.

Ізің қалды өркен жайып көктейтін.

01.02.2004ж.,жексенбі
-4-

Қарсы алдым Сенсіз төртінші ақпанды.

Туған күн қалды еленбей.

Тұсаулап тағдыр еркін шақтарды

Тастады «ес жи» дегендей.
Үйіңнің төрін жұртқа жая

Шырағың жағам қырық күн.

Есейтіп кеттің.

Қырыққа жаңа толғанымды да ұмыттым...

(Туған күнің не...)

Үңірейіп қалды орының.

Қайғының дәмін туған інім мен

Татуда әкпем- момының.

Берген ғой, шүкір, жарыма Құдайым ес,

Көңілім тоқ, үй-жай – анау.

...Бәрібір өзің бардағыдай емес,

Анам-оу,

Ісім шалалау.

04.02.2004ж.,сәрсенбі

-5-

Ұясының биік салып шоқтығын,

Өне бойы өнегелі күй кешкен,

Ортамызда жан Анамыз жоқ бүгін.

Сағат тілі сырғанайды қиналып.

Әншейін де аз едік қой бауырлар,

Бүгін неге үйге осы сыймадық.

Бағзы күндей бәріңді іздеп жүрер ме ед,

Отыратын анамыз жоқ ортада

Дүниенің төрт бұрышын түгелдеп.

Балалықтан кетіппіз көп алыстап.

Қала берген қараша үйде жан Ана

Бәрімізді Аллаға табыстан.

Анамыздың тілініпті-ау жүрегі...

Біді қойшы, қызды қойшы,

Жігіт боп

Анасына қарамаған кім өзі.
Жалын жұтып, өртенсең де отты асап,

Енді өткен оралмайды, тоқта, сап.

Тірісінде білмеген соң қадірін,

Жау кеткен соң қылышыңды б...-қа шап!

Кеш түсінді, қарсы келер бар ма әлім.

Кешір, Анам, қолдан келер қайран жоқ,

Балаларың тістеп отыр бармағын.

-Баяғыдан неге жүрсің үйленбей?!»

...Түсім екен...

Көзім ісіп ояндым

Көкірегіме көп нәрсені түйгендей...

14.02.2004ж., сенбі

-6-

Әкпешім қайтты ауылына жасып,

Жұбатты енем бауырына басып

Жоқтатпаймын деп анаңдай.
Аңырап қалған қос жетімегің

Бейнеңді қалай ұмытар.

Қаңырап қалды – ау,

Өшсе тілегің,

Бұл үйді қалай жылытам.
Кептеліп өксік тамағыма кеп,

Запыран тұрды бір ащы.

Ажалдың салған қармағын әкеп

Қарғасам ба екен врачты.

Диагнозды дұрыс қоймаған.

Пышағын қайрап жалаңдап отыр,

Ақ желеңділер – оңбаған.

Осылай, Анам, мен кейде.

...Дәл бұлай, бәлкім құсаланбас па ем

Өз ажалыңнан өлгенде...

6.03.2004ж.,сенбі.
-7-

Расы ма, тағдырың ойыны ма,

Боркемік менен бір күйді іздеп,

Қасірет қамытын мойыныма

Тізесін батырып кигізбек.
Жегіліп қалар ма ем, шынында,

Бойға күш қонғандай серпілдім:

Сарғайған санамның шыңында

Анашым, қол бұлғап сен тұрдың!

Көндігіп бәріне бас ұрған,

Көрмейсің жасымды енді, Енді,

Кірбіңді қабаққа жасырғам.

Жырымнан жауын боп шашылған,

Желегің қуарып солмасын,

Шөліңді бас, оқып, Асыл жан!

Жаныма мен дәру таба алдым.

Келінді болды да босаға,

Ақ сүті ақталды анамның.

Аймарал десе – Ай, Маралым!

Арманын әлдилеп Анамның

Бірге айт бақытты жар әнін.

Күрсініп еске алар Енеңді...

Оянам таңертең қуанып,

Түнімен жыламайм...Мен енд.

Әумин!

22.03.2004ж.,дүйсенбі

Ее стихи публикуются в газетах «Жас Алаш», «Егемен Қазақстан», «Қазақстан мұғалімі».

В прошлом году подборка ее стихов увидела свет в антологии молодых поэтов Казахстана. Стихи Умит Битеновой на русский язык перевела ее коллега, поэтесса Флюра Малыхина.»

Амантай Айзахметов, писатель-журналист

«Знамя труда», 9.05.2002г.

Одиночество на острове раздумий
Как ширь океана раскинулись

МЫСЛИ мои,

И парус НАДЕЖДЫ, блуждая в нем

День и ночь,

Мчится на остров РАЗДУМИЙ.

Белой МЕЧТОЙ,

Стремится свое одиночество

Там превозмочь.

Робинзона,

Лишений и бед была его жизнь полна,

Но уверена я, что все же сильней

Испытанье:

Жить в окружении людей, а в мыслях одна.

Голодной смерти боясь, отыскал он орех.

Я сытость ДУШИ в себе не признаю

И голодом переживаний себя морю.

Мечусь я на острове МЫСЛЕЙ в тоске и беде,

Когда пустота окружает меня,

Я вижу, что навредила себе.

В зеркальной воде вижу свое отраженья

Но знаю, прекрасней нет меня не земле,

Поскольку я поняла, что такое ТЕРПЕНЬЯ.

Нет, казалось, сил у меня возвратиться,

Не знаю, сколько пройдет, сколько лет,

Но помню, что нельзя остановиться.

Холодной волной и перо писать перестанет,

Как тот Робинзон призову: «Где же, Пятница мой?!»

И МУЗА верной подругой предстанет.

Перевод Ф.А. Малыхиной
Забудь меня

Расстались на развилке двух дорог,

И между нами реки пролегли,

И кто б подумать только смог,

Что годы вновь к развилке привели.
Смотрю в до боли мне знакомые глаза.

В них, как в зеркале души,

Вдруг отразились те года,

Которые мы вместе провели.

Мы очутились вместе там,

Где был построен наш воздушный замок,

Но где не сбыться всем мечтам.

И не умеющий свои ошибки признавать.

Скажи, сегодня ты счастливый,

Нашел, которая тебя умеет понимать?

И было очень больно мне, поверь.

Но справилась я со своей судьбою,

А ты, не каешься теперь?

Когда надежды гаснет свет,

Но жар любви во мне горит,

Я ожила, а ты еще все нет?

Что не горит, а тлеет твой очаг,

Что он живет вчерашним лишь теплом,

И самому себе ты теперь враг.

Сады добра в себе взрастить,

Чтоб от тебя никто и никогда

Не стал под сень чужого сада уходить.

Под добрыми ветвями.

Забудь меня, как я это смогла,

И жизнь теперь цветет прекрасными цветами!

Перевод В.А. Малыхиной
Ищи меня

Белой розой я расцвела,

Лишь однажды увидев тебя.

Может и ты, потеряв покой,

Сны свои проводишь со мной.
Можешь чувствуешь сердце мое,

Страстью бьющееся в груди

И, стремясь к заветной мечте,

Хочешь крикнуть ей «Подожди!»

Пусть лишится покоя и сна...

Вот тогда в саду любви

Ты меня среди всех отыщи.

Что к тебе не найду пути,

Пусть поможет эхо любви

Счастья нам с тобой обрести.

Перевод Ф.А. Малыхиной.

23 января 2001г.

Когда иссякнут твои силы

И тяжесть горя осознаешь,

Я помогу тебе, мой милый,

И может ты меня узнаешь.
А молодость сыграла с нами шутку,

Угодно было видно так судьбе,

Что я лишь скромной незабудкой

Останусь на твоей тропе.

Мне от тебя не нужно было много:

Быть облаком или дождем,

Чтобы свежа была твоя дорога.

Но все ушло и поросло быльем.

Я о себе напомню иногда,

И пусть всего лишь только я виденье,

Не забывай меня никогда.

Перевод Ф.А. Малыхиной.

27-30 июля 2001 года.

Весна так капризна бывает:

Как только теплом поманит

И радостною капелью –

Мы настежь все окна и двери,
Но вдруг налетит ураганом

И облачко станет тучей –

Становится все нежеланным,

Тоска начинает нас мучить.

Дорожки дождя не стекле,

И пусть на глазах моих сухо,

Но сердце в тоске по тебе.

Измерить ты миг ожиданья:

Минуты считаю до встречи,

Время мне в наказанье.

Ничто не заменит свиданья,

Я жаждой встречи томила

С тобой лишь одним, любимый.

25 января 2001 года.

Когда, наскоро вечер скомкав,

Я бегу от тебя людей, от себя,

Становясь для всех Незнакомкой.

Если всех я обижаю и бью я,

Ты один лишь сумей меня понять,

Ни в чем плохом не подумай.

Я с улыбкой другому дарю,

Пусть не станут холодными чувства твои,

Не подумай, что не люблю.

Не спеши ревновать, судьбу кляня,

Загляни в омут глаз моих и прошу:

Не подумай, что я не люблю тебя.

Перевод Ф.А. Малыхиной.

252.03. 2003 г.вторник.

Отгородившись ею от любви,

Теченье жизни не желая замечать,

Как будто чувства были все мертвы.

Пробить несмелым взглядом я,

Но лишь на лужи натыкалась,

На иглы – капли равнодушного дождя.

И захлестнуло, как огромная волна,

Но взгляд был твой такой пустой и грустный,

Что мысли – ручейки собрать я не смогла.

Что все же позовешь меня,

Но удалялась я, и дождь смывал следы,

А за витриной дождевой остался одинокий ты.

Перевод Ф.А. Малыхиной.

26.03.2003 г.среда

Не «дежурный» букет,

Запакованный в ленты пышные

А такие, чтоб нежные чувства твои

В аромате цветочном услышана
Прикоснувшись щекой к первоцвету,

Я почувствую жизни течение,

Пусть в душе просыпается лето...

Подари мне такое спасание.

Появившимся на окне,

От бесчувственный серых будней

Помоги оторваться мне.

Подари от всей души,

Чтоб слеза на глазах появилась

От того, что рядом вновь ты.

Перевод Ф.А. Малыхиной.

20.03. 2003 г. Четверг

Ладно не любишь меня, не люби,

Не может никто запретить

В ожидании утра, в ночи

О тебе мне слагать стихи.
Пусть не любишь меня, не люби,

Я не буду просить ни о чем.

Обожгу лишь крылья свои,

Словно бабочка над костром.

Ведь насильно не будешь мил.

Только знай что всегда и везде

Для меня самым лучшым ты был.

Пусть напомнить обо мне,

Пусть нашепчет чувство эти

В майской, полуночной тишине.

Перевод Ф.А. Малыхиной.
Девушка и гадалка

Весенним днем сияло в небе солнце,

Зеленою листовой оделся городок,

Весна в витринах отражалась и в оконцах,

На улицах играл веселый ветерок.
И только девушка была грустна,

Лицо ее печально, но так мило.

-Послушай, доченька, не скажешь, как пройти?-

К ней с просьбой незнакомка обратилась.

Ей девушка ответила с почтеньем

(С пеленок помнила она, что к старшим

Нужно относться с уважением).

Тут женщина-гадалка говорит

И предлагает ей в сторону отойти,

Чтоб не мешать прохожим на пути.

Но грусть в глазах так трудно скрыть,

Быть может от того, что ты наивна и проста,

А жизнь-театр, в нем актрисой нужно быть.

Пред кем открыться иль обиду затаить,

А может даже деньги заплатить,

Чтоб любовь свою вернуть...

Как тонко чувствует мою беду.

Быть может сердцеей открою,

А может лучше стороною пройду.»

-Твоей беде помочь смогу,

Ты руку мне позолоти чуть-чуть,

И я тебе любовь твою верну.

Мне предлагают здесь любовь купить.

Так знайте, не продажное племя

Сумею я сама счастливой быть!-

На женщину обиду затаив,

Себя ругая: «Как же я могда

Поверить ей, чуть сердце не раскрыв!»

И солнце устало любовалась

Тем городкам, где в ранней тишине

Шла девушка и улыбалась...

Но равнодушная красавица прошла,

После одной нелепой встречи

Теперь всем любям не верила она.

Вся жизнь, как бурная река,

В ней есть водопады и пороги.

В большом водовороте встреч

Сумейте, люди, веру уберечь,

И пусть ненастье одного денька

Не делает всей жизненной погоды.

Перевод Ф.А. Малыхиной

* * *

Үміттің суырып салма ақындығы Ұлбике Жанкелқызы атындағы облыстық ақындар айтысында өзгелерден оқ бойы озық болғандығымен дараланған еді».

ҚР Парламент Сенатының депутаты.

«Егемен Қазақстан»,1998 жыл.


Қаратаулық Үміт Битенова мен Сарыкемерлік Ертай Тазабековтің айтысы
Үміт: Алауын жағып адам санасында,

Қалауын тауып көңіл жарасуда,

Топ жарып түсу үшін жаңа сынға,

Тоғысты тарланбоздар Таласымда.

Тіреліп тығырыққа көп тосылдым.

О халқым, қарсы ал мені, шыдай алмай,

Көшіне ақындардың кеп қосылдым.

Мын жаса Қаратаулық қауымдарым!

Алдыңа шықтым аудан намысы үшін

Ақ ниет пейілімді қабылдағын.

Талайдың сөйлеп жүрген сөздерін мың.

Шеңгелдей өз жерінде дүрілдеген

Үмітің едім ғой мен өздеріңнің.

Айтыстың жағып жалау отын шыңға.

Бәйгеге қосып мені тұлпардайдын

Тақымды қысып, халқым, отырсың ба?

Хош келдің, Ертай, өлең-қаруыңды ап.

Ендеше, шыдар болсаң, шамға тимей,

Шығамын саған қарай шабуылдап.

Ереке, сөзбен түйреп өтейін бе?

Кетірген отставкаға министрді

Түбіңе шегірткедей жетейін бе?

Жай тапқандай болды ғой жатсаң жаным.

Бауырға басшы бүгін балаңдай бір

Байзақтың бал татығын байсал жанын.

Өлмейтін өнерің бар, өлеңің бар,

Халқым-ау, еш нәрседен тайсалмағын.

Қасқайып қара жерде тұрмысыңдар

Қаратаудай қайратты қайсарларым.

Үмітжан, мен қанықпын өрісіңе,

Талай нәрсе боп жатыр еш ішінде.

Шегіртке боп шырылдап сен қайтесің,

Одан да біз келейік келісімге.

Жөн шықпас менің саған ұрысқаным.

Ағайын, шешіліп бір сөйлейінші,

Ертайдың жазу үшін құрыстарын.

Айналып келіп табам қазығымды.

Сөйлесем серігіме мен қаттырақ

Ағайын, айып етпе әзілімді.

Айтыста шығып еді ерте-ақ атың.

Қосатын Сарыкемерді ән-жырыңа,

Өлеңін қайда кеткен ел тоятын?

Жоқ әлде бұл жұмысың «секрет»пе?

Айтыста алты жылдай көрінбедің,

Мен құсап отырдың ба декретте?

Ерболдың жағадағы құндызысың.

Ақкөлдің ақ періште аққуы едің,

Бұл күнде Қаратаудың бұлбұлысың.

Қонақ деп сыйлағаның осы ма, Үміт,

Жөн болмады Ертайға бұл ұрысың.

Айтысқа есімде ғой бармағаным.

Үмітжан, қай-қайдағын айтып кеттің,

Жөн болар бұндай іске бармағаның.

Жүрегімді, Үміттей бөліп берер,

Қыз емеспін, қатты айтса арланамын.

Алтын мен жез құйғаныңды таңдайыңа.

Ерболдай ер тұлғалы құрдасымды,

Жазыпты жарқыратып маңдайыңа.

Білемін қандай нәрсе бар ойыңда.

Сендей болып, Үмітжан, соғыласың,

Соғыласың әлі де қоғынасың.

Бұйыртса үш баланы бесеу қылып

Жәрдемақы ап үйіңде отырасың.

Тілеймін болғаныңды ұлық ісі

Ал енді шырқап жібер әрмен қарай

Ұлы ақын Ұлбикенің сіңілісі.

Халқыма таныла бер, мол мұрамен

Үмітжан, жалғыз шығыпсың, қорықпаймысың,

Ерболың қорғаушы еді домбырамен

Қарашы бұл Үміттің сабалауын,

Өрт болып өн-бойымды аралауын.

Жөн болмас менің саған қарамауым,

Құшақтап құшағыммен өшірер ем,

Қарап тұр ана жақта қара дәуің.

Айтатын талай нәрсе бар ойымда

Ақындық, сазгерлік пен жазбашылық

Сыйыпты қылдай болдай тал бойына.

Бітпейтін сүрлеу, соқпақ болар ма едің

«Қыздар-айың» құбылып мың шырқалғанда

Өн-бойым от-жалындай жанар менің.

Бір қыздан соң бір қызды алар ма едің

Көп қызға жүрегіңді бөліп беріп,

Бір жерде ескерткіш боп қалар ма едің.
Үміт: өнерім біраз жерге айдан анық,

Отырған шығар жұрт та жайға қанып.

Айтысқа қатысушы ем Ерболменен,

Домбыра тартпайтынымды пайдаланып.

Бұзбайын деп отырмын көңілді шат.

Ерболдан егемендік алып шықтым,

Тәуелсіз Қазақстан елім құсап.

Қашан да оны жырға қосып өтем.

Ал сенің әйеліңнің іші қалай

Жарылып кетпей үйде отыр екен?

Алыстан жағдайлар көп ызғар ұшқан.

Менімен айтысты деп сені естіп,

Тұз жалап жүрмей ме ол қызғаныштан?

Ал сенді сыр толғайын сөздердей.

Сұрадың ауылдағы құрбы жайын.

Соғысып жатыр олар шешендердей.

Дегенмен осы жерде қырлап тұрсың.

Ерболдан егемендік алып шығып

Шетелмен байланысты құрмақпысың?

Сұрағың болса егер бұрылмай бер.

Ресейге кешегі өткен шегірткедей,

Ал Үміт, шырылдай бер, шырылдай бер.

Қайтесің ол сырың да білінбесе.

«Дәметкен алтын балық қармағыңа

Не істейсің итбалық та ілінбесе?»

Отырған сен емес пе құты қалмай.

Ірімшік құсап неге үрпиесің,

Қарғасы Крыловтың шұқығандай.

Көрермін мен де іштен балығымды алып?

Қармаққа ілінбесе мен қайтейін,

Көкпардай сүйреп кетем тақымға алып.

Айналғандай болмайын сүріншекке

Қатты кетсем, Үмітжан, айып етпе,

Кім жағады бұл күнде көңілшекке.

Ауылдағы айдадым аман болсын.

Қайтеміз ілінбесе ірімшік те.

Түспейді ат аузына Үміт тегі.

Атымды шатастырдың Күміспенен,

Түсіңе Күміс ақын кіріп пе еді?

Судағы ұстатпаймын балықтай-ақ

Осымен біз айтысты доғарайық

Отырмын шаршап кеткен халықты аяп.

Сұлулық жер бетінен жоғалады.

Сен мені сыйлап жүргін, қимай жүргін,

Бұл Үміт саған шын дос бола алады.

Қадірін бұл Ертайдың кеш білесің.

Таң азаннан Күмісін күтіп жүрген,

Бұл сөзіңді Шорабек естімесін.

Жаны нәзік сазды едің

Қош аман бол осымен,

Ақын Үміт, сал-серім!

Ал Үміт, Үмітім,

Үзілмейді үмітім.

Болайықшы сонда да,

Екі жарты бір бүтін.

Талай нәрсе айтар ем,

Келіп қалды жігітің...

5 тамыз, 1999 жыл.

Қаратау қаласы

Ақмаралдай керілген.

Жан емес едің, жарқыным

Еңбек десе ерінген,

Айтысам деп өзіңді,

Әдейі іздеп келіп ем

Айтысқа түсіп сан рет,

Сендей қыз туып өсірген,

Айналайын туған еліңнен.

Ағарды, міне самайым,

(есіңе мұны салайын)

Ұшырдым мен де білесің,

Талапты жастың талайын

Халқыңның ақын қызы едің,

Көтеріп аттан алайын...
Үміт: Әскербек аға, құп алам,

Қадамыңды бүгінгі,

Жан едім өз күшіммен.

Көріп жүрген күнімді,

Қамшылап, қайрап түсірдің,

Есіме ақындығымды

Елжіреп жылы сөзіңе,

Көңілім сәл-пәл жығылды.

Әуре болма әспеттеп,

Оу, Әсеке, мендейді.

Көңілім хош көрмейді

Жақсы да бар, жаман бар

Деп екіге бөл мейлі

«Аузы қисық болса да

Бай баласы сөйлейді».

Қозғап жүрген ойымның

Бір-сын да, бірі-мін,

Аузы батыр сіз айтқан

Ақынның рас бірімін

Салтымыз ғой сғыну-

Қысқа болса жүрімің,

Көзім кетсе көрерсіз...

Ал, әзірге тірімін.

Бірі еді Нарша да,

Қызметке тұрды да

Қалып қойды қалқада,

Түсінеміз бәрінің

Қарайтынын қалтаға,

Қалай көніп жүр екен

Нар ақын сол ортаға.

Наршаны дос тұтып ем,

Батылдықты ақын деп

Мен Нәкеңнен күтіп ем.

Тұншықтырып тасада

Екеуін өлең-құтымен,

Қалтыратқан қоғамда

Әйел – мен не бітірем...

Сеніммен көп қараймын,

Тәуелденбей ешкімге

Жүргенді жөн санаймын

Кебін кимей тағдырын

Ақша шешкен талайдың

Тіл мен жаққа сүйенген

Ақындықты қалаймын.

Бірақ қандай әдемі ед,

Ауыл көркі клуб ед,

Бар еді жұртта және ниет

Кітапхана ашқаннан

Оңалса жақсы мәдениет.

Ауылда адам қалды ма,

Оқитын кітап, әдебиет?

Ел түбінде оңбаған,

Қолдайын деп әйтеуір

Істің бетін оңдаған,

Мәдениет жылында

Амалсыздан қолдаған,

Жыл өткен соң қайтадан

Қорлай ма деп қорғанам...

Ауырады жүрегім.

Мұның таппай бір емін,

Мен де қатты жүдедім

Кездессем деп өзіңмен,

Тісімді қайрап жүр едім,

Сорлының соғар сойылын,

Сен де ақынның бірі едің

Нарша менен Ерболды

Таниды ғой бұл елің

Кітапхананың жағдайын,

Айтпасаң да білемін,

Шындық үшін шырылдап,

Жүрген жанның бірі едім.

Келгенінше шамамның,

Жеткізем елдің тілегін

Сенесің бе қарағым,

Заңды заңгер бұзады.

Осыған қаным қызады.

Құқықтық негіз құра алмай,

Жатырмыз ба біз әлі?
Үміт: Өткен күндер елес қой,

Бүгінде болды о да аңыз.

Төлі емген төсін баяғы

Жоқ жайлау-жасыл жағамыз.

Үзілуге шақ тұрған

Шыдамның шегін созмыз,

Өтпелі мынау кезеңнен

Қашан өтіп боламыз?

Жеткізем деп жырлайсың,

Аудан түгіл астанаға

Тосын емес мұндай сын.

Бізсіз де көп жанашыр

Шырылдайтын, мұңдайтын,

Тек осыны шіркін-ай

Құлақ болса тыңдайтын.

Адал адам аз әлі

Шыңға біткен шынарға,

Пәре-мықты «адвокат»,

Мойнындағы тұмарша.

Заңды заңгер, әрине,

Бұза алады шын «алса»,

«Қазаншының еркі бар

Қайдан құлақ шығарса».

Қабағына қарайтын

Кім бар дейсің халықтың

Ел өмірін біле ме

Күпінген көп белсенді

(Белсендіге қашан ел сенді)

Жарар еді-ау, әрине,

Көтерсе бұлар еңсемді,

Толып кетті басқарма,

(Бұл не деген масқара)

Бас-басымызға би болып,

Шаңғытып жатқан батырмыз,

Бір де біріс тындырмай,

Әйтеуір жүріп жатырмыз.

Ашып айтар ақынбыз.

Жұмфсшфлар азайып,

Атқа мінген көбейді.

Мұнымыз ұят демейді.
Үміт: Айтайын, айтсам жасырмай,

Халық бұған не десін,

Жүрген жоқ па таба алмай

Арқа сүйер егесін.

Өмірден өшін алып жүр

Сілтеп сөздің жебесін,

«Тартылып қалған теңізге

Түсіре алмай кемесін».

Түзету мұны келер ме.

Менен де қайран жоғы рас,

Арқау етем өлеңге.

Көппен бірге жазмыштың

Жазғанын мен де көрем де,

Бур Алла ғана жар болсын

Шуағын шашқан төбемде.

Енді ғана шешілдім.

Мұқағали айтқандай,

Кей-кейде менде кесірмін.

Кеткенін білмей есімнің.

Артық кетсем лапылдап.

Айналайын, кешіргін.

Былтырғы жылы көшеге,

Қанша тал тігіп өсірдің?..
Үміт: Біреулердей мен сізді

Дей алмаймын кесірлі,

Былтырғы жылы талдардың

Тең жартысы кесілді,

Жауап алып отырсыз

Сұрақ қойып не түрлі,

Әсеке, мен-қылмыскер,

Сен-тергеуші секілді.

Не түрлі әдіс қолданба,

Жыл сайын көшет егеді,

Лицейім менің сол маңға,

Жаңбырға аспан тарылмай

Айналар еді ендігі

Еккенім менің орманға.
Бас ие болмай кө уақыт

Қалаға оның үстіне

Қанша әкім келіп-кепеді,

Қаншасы тақтан түсті де

Батекең

Алла қаласа

Рахаң бар қала әкімі,

Бірігер білек күш, міне!
Әскербек:

Сү ағады тас қалар,

Түсінсе бұны басқалар.

Айтпасаң де сеземін,

Ісіміз енді жақсарар

Құлақ қойсаң сөзіме,

Айтатын сөз көп өзіңе,

Бүтін үйді бүлдіріп,

Не көрінді көзіңе.
Үміт:

Бұл сөзіңді, Әсеке,

Мен де теріс демеспін,

Ел қиналып жатқанда

Қажеті не егестің.

Тиісіп шыға келдіңіз,

Сонда мен кімге теңестім?

Сенсеңіз, үй түгілі

Күрке бұзған емеспін.
Әскербек:

Әкімдерім апырмай,

Қаһарына мінбей ме.

Үйлердің қирап жатқанын,

Мен айтпасам білмей ме.

Айтайын, елдің арызын.

Айту менің парызым.

Электр, суға, жылуға,

Көп көрінед қарызың.
Электриктердің өздері,

Жасырып тоқты ұрлайды.

(Есітіп жүрміз мұндайды)

Бұларды жөнге келтірмей,

Ақының енді тынбайды.

Шенеуніктер шіреніп,

Сөзімді жүре тыңдайды.
Үміт:

Үй орнындағы үймекті

Көрген адам күле алмас,

Қаратауды қазіргі

Ешкім танып біле алмас.

Жұқа өңін жұртымның

Қалың қайғы қаптаған-

Қалың маска секілді,

Оған ешкім ұялмас.
Электр, су мен жылудың

Төлейтін не бір түрі көп.

Квартплата дегеннің,

Білесіз сіз де, жыры көп.

Бураханға сан бардым,

Шешетін шығар мұны деп,

Аударып ақша сандалдым,

Бітер бірақ түрі жоқ.

Қаратауым ғана ма,

Биыл қыста үздіксіз

Берілді жылу қалама,

Жылынғанбыз далада,

Биыл шүкір, әкімге

Риза қарт та, бала да.
Қаратауым осылай

Паналауға жарап тұр,

Таластағы бар жұрттың

Бар жыртығын жамап тұр.

Ал, Әсеке өзіңнің

Ақкөл аулың қарап тұр.

Айтайын ба аямай,

Кемшілігін санап бір...

Шағала көңлі шарықтап,

Шабытын ақын шақырсын.

Бетке айтатын, білемін

От ауызды ақынсың.

Үмітжан, сен де байқағын

Көңілімнің тұнығын

Неге ғана шайқадың.

Мен де өзіңдей ақынмын

Талайдың қаққан шайтанын

Жұртымыз жұтап жатқанда

Шықпасын неге айқайым,

Ел үшін жүрген шырылдап

Әкімге алғыс айтамын.

Байқадым мен де, Әсеке

Айтарыңның бәрі мұң,

Қалғансыз ба қамығып,

Қайда қалам-қаруың?

Қаламгерсіз тәп-тәуір

Көтерген жүктің ауырын,

Ашынғаннан айтып ем

Кеткен соң тозып ауылың
Айтып жүрген жан едім

Баспасөзде айтарын,

Оқымайтын газетті

Көп жанның барын байқадым.

Рухани тозып жүдеген

Жандардан жаман қорқамын.

Бұдан кейін сен кімнің

Қақ дейсің маған шайтанын.

Кей-кейде қатты күйініп

Қаламғ мен де жүгінем,

Мақала жазып шығамын

Кірпік ілмей түнімен.

Кей қулардың ісіне

Қапаланып күйінем

Шындықты айтар шырылдап

Мамадияров Қамбардың

Ісіне шын сүйінем.

Осындай адал жандардың

Алдында мен де иілем

Ардагерлерді басқарып

Тұрғанда Жапар ағамыз,

Бірлігіміз бұзылып

Сөгіле ме жағамыз.

Барады бірақ кей қулар

Қу құлқынның құлы боп.

Сенейін қалай сақшыма

Ұсталып жатса ұры боп.

Халқыңа бол десем

Сөзіме менің көне ме,

Ұрлық түбі-қорлық,

Тыныш жүрсе өле ме?

Шіреніп кейбір шенеуніктер

Барады шығып төбеме,

Мұні көзің көре ме?..
Үміт:

Тықшыңдаған ол қулар

Шықпақ болса төбеңе,

Шығып көрсін, Әсеке,

Жолын әсте бөгеме.

Биіксің сен ойыңмен

Аласың шыңдай төбеңнен

Құлап о неме өле ме.

Шыққысы кеп шығады,

Енді бірде шығады,

Енді бірде біреулер

Аяқтан шалып шығады.

Анықталар түбінде

Шыны менен күмәні,

Адал жанның жүрегін,

Халық өзі-ақ ұғады.
Әскербек:

Жарлының жанын түсінер,

Жан екенсің саналы,

Жылы сөзің, жарқыным,

Жаныма жағып барады.

Сезесің бе, Үмітжан,

Көптің көңлі жаралы.
Тырнамаймын деп едім

Көңілдегні жараны.

Доғдырға барсаң ауырып,

Көргенге ақы алады,

Қарағым, білсең жауап бер,

Бұ заман не боп барады?

Анықтама алсаң да

Оған ақша төлейсің.

Қалтасын қаққан халықтың

Қуларға енді не дейсің.

Шаршап жүрсем, қарағым,

Не болды сізге дегейсің,

Тек тәңірден тілерім,

«Қарадомалақ» көбейсін...

Қалжыратып шаршатқан

Сізді осы ой нағып,

Кетіпсіз-ау өзіңіз

Асан Қайғыға айналып.

Кетем мен де ойланып,

Жағдайы еске түскенде

Қалар тілім байланып.

Малға салар кебекке

Су шылап жүрек жалғаған,

«Қаралар» ғой қазақтың
Санын жоқтап зарлаған,

Туғызып ап «жүз мыңмен»

Жаңа жылда алдаған

Басқа күнде туғанның

Халін сұрап бармаған.
Бетке айтпаса батырып

Қадірленер сын несін,

Газетіңізде, Әсеке,

Жазылып жүр ғой күнде сын.

«Сөз-тәуелсіз» деп жүрміз,

Айтысымыз бірақ та,

Қысқартуға ұшырап,

Күзеліп кетіп жүрмесін.

2000жыл, мамыр.