2.Жылуөткізгіштік Егер газ қабаттары әртүрлі температурада болса, онда қызған қабаттан салқын қабатқажылу алмасып жылуөткізгіштік құбылысы жүреді. Газдың температурасы тек z осі (19-сурет) бағытында өзгерсін. Бұл жағдайдағы газдың жылуөткізгіштігі тәжірибе жүзінде алынған: , (2.73)
мұндағы, - - өсіне перпендикуляр S ауданша арқылы dt уақытта өтетін жылу мөлшері; - газ температурасының градиенті; - жылуөткізгіштік коэффициент.
Температурасы жоғары қабаттағы молекулалардың орташа кинетикалық энергиясы жоғары болып, температурасы төменгі қабатқа енгенде баяу молекулалармен соқтығысып, артық энергиясын береді де, оның температурасын артты-рады. Керісінше, температурасы төмен қабаттағы молекулалар температурасы жоғары қабатқа
19-сурет
өткенде, ол қабаттағы жылдам молекулалар есебінен өз температурасын арттырып, ал есебіне оның температурасын төмендетеді. Сондықтан да бұл S ауданша арқылы тасымалданатын dQ жылу мөлшері молекулалардың бейберекет қозғалысының орташа кинетикалық энергиясы ретінде қарастырылады. Тұтқырлық есептегендегідей, S ауданша арқылы төменнен жоғары өткен молекулаларға жазықтығындағы температураға сәйкес, ал жоғарыдан төмен өткен молекулаларға жазықтығындағы температураға сәйкес орташа энергияны алуға болады.
Газ молекуласының орташа кинетикалық энергиясы болғандықтан төменнен жоғары S ауданша арқылы бір молекула энергия, ал керісінше энергия тасымалдайды. Жоғарыдан төмен S ауданша арқылы бір молекула энергия тасымалдайды, ал керісінше . Бұл екі шаманың айырымы бір молекуланың бір қабаттан келесі қабатқа тасымалдаған орташа энергиясының өзгерісін көрсетеді. Бірлік көлемдегі молекулалар n саны Т температураға кері пропорционал, ал, орташа жылдамдық шамасына пропорционал болғандықтан, көбейтіндісі шамаға пропорционал, яғни, екі қабат үшін бірдей болады. Олай болса, бірлік уақытта S ауданша арқылы бір бағытта тасымалданатын молекулалар саны , ал dt уақыттағы бейберекет қозғалыстағы молекулалардың алып өтетін жылу мөлшері (2.74)
