Монография түркістан, 2010 жыл Пікір жазғандар: Ә. Жолдасбеков- педагогика ғылымдарының докторы,профессор

Іс-әрекеттік бағыт – тәрбие барысында тұлға дамуын қамтамасыз етуші нақты жетекші іс-әрекет түрлерін іріктеуді қажет етеді. Осының арқасында сана және іс-әрекет бірлігі идеясын арқау еткен тәрбиенің жаңа жүйесі қаланды.

Тұлғалық іс-әрекеттің тәрбиелік бағытының мәні: мектеп алдына адамның қызмет жасау қабілетін қамтамасыз етумен бірге оның тұлға дәрежесіне көтерілуіне жәрдемін тигізу міндетінің қойылуы.

Шығармашылықты бағытта басты назар тәрбие үдерісіне қатысушы педагог және шәкірттің дүниені қайта жасап, жаңалықтар ашумен соны жасампаз әрекеттер істей алуына аударылады.

Қарым-қатынасты бағыт іс-әрекетке орай да, өз алдына дербес те қарастырылуы мүмкін. Ол реттеу-түзету ниеттерімен де, балалардың бірлікті іс-әрекеттері және ортақтасуынан туындайтын байланыстарымен де, оларды арнайы жасалған шарт- жағдайлар жәрдемі арқылы гуманитаризациялаумен де сабақтас келеді.

Оқиғаластыру бағыты іс-әрекеттік бағыттың бір қыры ретінде назарға алынуы мүмкін. Мұндай бағыт мәні – қандайда жоспарланатын іс-шараны бүкіл ұжымды еліктіретіндей жұмысқа айналдырып, оған қатысушылар есінде ұмытылмас із қалдыру.

Тәрбие аймағындағы жіктемелі бағыт – бұл балалардың қызығуларын, олардың билік-белсенділік мүмкіндіктерін, өздерінің ұйымдастырушылық қызметтерін ұжымда іске асыру қабілеттерін ескеруге негіз болады.

Құндылықтылық (аксиологиялық) бағыт тәрбиенің басты міндеті ретінде жалпы адамзаттың рухани және заттасқан мәдениет жетістіктерін игеруді көздейді.

Қоршаған орта жағдайларын ескеру бағыты да педагогикада соңғы жылдары көрініс бере бастады. Оның мәні – педагогикалық мақсатты ниет- көзқарасқа орай мектепті қоршаған ортаға, ол қоршаған ортаны өз кезегінде мектепке икемдестіріп, ұштастырумен алға тартылған міндеттерге қол жеткізу. Тәрбие үдерісіндегі қоршаған орта бағытын ұстана отырып, мектеп төңірегіндегі табиғат, қоғам, қауымдастықтықтың барша тәрбиелік құрал-жабдықтарының ықпал әсерін біріктіре қолдануға болады, осының нәтижесінде аймақтық тәрбие жүйесі қалыптасады.

Әлеуметтік белсенді тұлғалық тәрбиенің келесідей әдістері танылған:

- шәкірттер қолымен әрқилы материалдық-рухани мәдениет құндылықтарының жасалуы;

- балалардың өз қалауымен мәдени тіршілік, іс-қызмет, шығармашылық әдістері мен формаларын таңдап, қолдануы;

- ұлттық мәдениетті өркендетуге бағытталған ізгілікті іс-әрекеттер.

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында күшіне енген «Білім жөніндегі Заң» мұғалім-педагогқа тұлға қалыптасуына тікелей араласуына орай төмендегідей құқықтар береді:

- авторлық тәрбие бағдарламасын иелеуге;

- балалар дамуына реттеу-түзету берудің әртүрлі әдістерін пайдалануға;

- шәкірт тәрбиесіне орай жекеленген бағдарламалар түзуде отбасына көмек беруге;

- тәрбиеленушілер қызығуларын ескерумен тәрбие формасын, әдістерін және мазмұнын анықтауда еркіндік.