«Мұражайтану» пәні бойынша
ЛЕКЦИЯНЫҢ ҚЫСҚАША КУРСЫ Жетісай-2007 ж 9. ЛЕКЦИЯ САБАҚТАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
жүктеу/скачать 1,65 Mb.
|
ЛЕКЦИЯНЫҢ ҚЫСҚАША КУРСЫЖетісай-2007 ж 9. ЛЕКЦИЯ САБАҚТАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫЛекция№1 Т.Кіріспе. Қарастырылатын мәселелер: 1. Мұражайтану негіздері
Мұражай Ғылыми орталық реттінде Пайдаланатын әдебиеттер: 1.Ашурков В.Н., Кацюба Д., Матюшкин Г.Н. Историческое краеведение.М., 1980г. 2.Ахметова С.Ш. Историческое краведение в Казахстане. А., 1982г. 3.Юньев И.С. Краведение и туризм. М.1974г. 4. Внекласная работа по истории краведения. М., 1975г. Лекцияның мәтіні: Мұражайлардың пайда болуымен даму заңдылықтарын олардың әлеуметтік функцияларын және осы функцияларды қоғамдық дамудың әр қилы кезеңдерінде іске асуды зерттейтін ғылыми пән. Қазақстан мұражайтануының методологиялық негізі диалектикалық және тарихи материализм болып табылады. Мұражайтанудың құрамдас бөліктері ретінде мұражай ісінің теориясы, мұражай ісінің тарихы, мұражай ісінің методикасы болып табылады. Мұражай қызметінің негізгі түрлерінің бірі. Қорды жабдықтау қазіргі мұражай тануда оның әлеуметтік ақпаратын толтыру, қоғамның өркендеуін құжаттау қаралады. Ол тандау жолымен әлеуметтік ортадан әр дәуірдегі әр түрлі мақсатқа арналған заттарды мұражайға ақпарат бастауы өз уақытының құжат ретінде қаралады жиналған мұражай заттары мұражай жиынтығының негізін мұраждай заттарын құрлуын джәне бүкіл мұражай қызметінің ірге тасы болып есептеледі жабдықтау кезде мұражай затты құны есептеу процесәі басталады. Ол үшін оның жеке ақпараты өмір сүрген ортадан алған ақпараты зерттеледі.Осындай затқа болатын ақпаратта олардың өмірлік байланысы мен адам тағдырын толық ашуға жәрдем береді. Қосымша ақпарат берукші бірақта мұражай затты ретінде бағалаға жоқ заттар ғылыми көмекші материалдар қорын толықтырады. Қосалқы ақпарат бөліктері кейде ауызша түрде түсуі мүмкін ол ерекше түрдегі құжаттық белгілейді. Мұражай қорларда жиналған заттар саяси оқиғалардың сипатамасының техника өркендеуін әскери іс, қоғамның әр түрлі тобының жағдайы әр түрлі әлеуметтік эканомикалық қалыптағы өмір кейін өнер туындылары тарихи куә, әрі бағалы көркем туыңды т.б. материалдар тарихи байлықтар мұражайдың қорын жабдықтай екі бағытта жүреді. 1. Типологиялық колекция әр заттың өмірге адамға қатнасын анықталады. 2. Тақырыптық коллекция әр түрлі типтегі заттар қоғамдағы елеулі оқиға дерект жинау, өмірбаян, мәдени өмірдегі және солсияқты. Жабдықтау процесін бірнеше кезендерге бөлуге болады. 1.Мұражайды қызықты тарихи фактілерді анықтау. 2.жабдықтау мақсатында мұражай зерттеу үшін обьектілердіайқындау. 3.мұражайға қажетті заттарды табу. 4.Мұражайлық маңызы бар бар экспертиза тексеріп бөлу. 5.Оны мұражайға затына айналдыру үшін алу. Қорларды жабдықтау көздері кездейсоқ табылғандар (үйлерді бұзғанда, жер қазу, жұмыстар кезде) тұрғындардың заттар өткізуі мұнда бұқаралық ақпарат құралдары мұражай қызметкерлерінің тұрғын халыққа дәріптеп қызықты материалдарды мұражай қорына өтікізу жұмыстарын асыру қажет.
Қарастырылатын мәселелер: 1. Мұражайдың пайда болуы
Мұражайтану ғылымының қалыптасуы. Пайдаланатын әдебиеттер: 1.Ашурков В.Н., Кацюба Д., Матюшкин Г.Н. Историческое краеведение.М., 1980г. 2.Ахметова С.Ш. Историческое краведение в Казахстане. А., 1982г. 3.Юньев И.С. Краведение и туризм. М.1974г. 4. Внекласная работа по истории краведения. М., 1975г. Лекцияның мәтіні: Мұражайтану ұғымдар мұражайтану пәнінің негізін түсіну үшін бастапқыда мұражай затты “мұражай” “мұражай ісі” ұғымдарға толық түсініктер береміз қажетті. Бұл ұғымдар ыңғы зерттеушілердің назарында және маркеттық мұражайтануында ерекше орын бөлінген. Алғашқыда мұражай заттарына сөз жүргізейік. Бұл ерекшелікке мұражайтанушылар ерте кезеңнен бастапқыда ақ, назар аударған И.Д. Маиор (ХVІІғ.) сөздері бар. Мұражай заттарын өткен кезеңнің тірі куәлігі шыңдығы және үлкен мерзімде сақтауылыуы ғылымның ХІХғ. Бөлінуінің саласынан мұражайдағы сақталған заттары әр түрлі ғылымдардың ағымы болып есептеле бастады. Бірақта мұражай затының мұндай тұжырымына мұражайтанушылар келісе алмады. Себебі көпшілік назарында мұражай затты жай ғана заттар болып есептелген еді. Бұл заттарды мұражай системасында маңыздылығын шың мәнісінде мұражайтанушылар ғана білген болар. Мұражай заты мұражай жинағына кірген қоғамдық өмір және табиғат процестеріндегі оқиғалар құбылыстар фактілер түпнұсқалық куәсі болып келетін (бастапқы деректемелер) тарих және мәдениет немесе табиғат ескерткіштері. Заттардың мұражайлық маңызы олардың бойындағы ақпараттың әлеуметтік мәнділігі ғылыми тарихи мәдени (оның ішінде қассиеттілігі естеліктігі) көркем мәні эстетикалық құндылығы арқылы анықталады. Бұл мұражай заттарына тән белгілері. Мұражай ісі Мұражай жұмысының теориясы мен практикасы қызметінің практикалық ғылыми барлық салалары мұражай тараптарын ұйымдастыру мұражайды басқару және мұражай заңдылықтары кіреді. Біздің заманымызда мұражай заттары түп нұсқа ретінде қаралады ұдайы іс-әрекет нәтижесінде пайда болған. Мұражайда профильініне сәйкес келетін заттай немесе суреттер арқылы жинақталған мағлұматтары мұражайларды басқа институттардан ерекшелігінің көруге болады. Мұражай затты мұражайдың әс-әрекетін негізгі тамыры болып есептеледі. Осы мұражай заттары арқылы біздер көрермен көпшілікке экоспозиция выставкаларда ғылыми тұрғыда және білім беру тәрбиелік маңыздылығын көрсете беру мұражай қызметкерлеріннің бастапқы жұмысы. Мұражайтанушылар алғашқы даму кезеңдерінде өзінің қоғамдағы атқаратын рөлін айқындап алғысы келеді. Бірақта көптеген мағлұматтар әр салаға қатысы бар болғандығынан ғылымның көпшілігі оны көпшілік жиынтығы деп атайды. Бұл орайда біздерге “мұражай” ұғымының қайдан шыққаның анықтау қажеттілігі туды. Бұл ұғымның алғашқыда әр түрлі теориялар пайдаболды. Филологтар мағлұматтарына қарасақ мұражай антикалық храмдарына сүйене отырып пайда болған орысшасы сөздіктің сәйкес келетінің музеумам. Бұл проблеманы шешуіне алып келген жоқ, өйткені антикалық музеумам қайдан шыққанын мағлұмат жоқ. Сол үшін біздер мұражай терминін қайдан пайда болғанын анықтауыз қажетті мысалы: Ветнам мұражайы “dao ting” (бао та) бұл жерде бао-қастерлі та-қор қасиетті қор деп аталады. Ветнам варианты мұражай терминіне сәйкес келетінін көреміз. Мұражайлардың пайда болуы қоғамда мұражай керектілігі арқылы пайда болды. Егерде біздер мұражайды қай ғасырдан бастап жұмыс істеді десек. Алғашқы қауымдық құрлысы кезінен бастасақта болады. Заттарды жйнау. Оларды ата бабасына қалған мұра ретінде қоғамдағы өзінің беделділігі қай топқа жататындығын осы жинақтар арқылы бағаланып отырған. Әсіресе мұражай заттары жиынтығы.Шығыс елдерінде дамыған «мысалы: ежелгі мысырдағы. “тіршілік үйі” Ура жиынтығы. (мемлекет Шумер) орта ғасыр дәуірінде мұражайлар жиынтығы. Монастірлерде, қорғандарда, храмдарда жиналып сақталған. Бірақта бұл жинақтар көпшілік назарында болған жоқ мұражайды заттармен толықтыру қазіргі таңда мұражайлардың жапай-ағарту және ғылыми зерттеу мекемесіне айналдыру мұражай қызметкерлерімен іс әрекеті арқылы жүргізіледі. Сөйтіп мұражай арнай институты болып саналады қоғам қажеттілігін қамтамасыздау, сақтау және затты таихи ескерткіштер қабылдау оның эстетикалық құндылығын айқындау өз заңдылығын құрастыра бастағанын көруге болады. Лекция№3 Т.Мұражайтанудың негізгі ұғымдары. Қарастырылатын мәселелер: 1. Мұражайтану ұғымдары
Ұғымдардың ғылыми тұжырымдамасы. Пайдаланатын әдебиеттер: 1.Ашурков В.Н., Кацюба Д., Матюшкин Г.Н. Историческое краеведение.М., 1980г. 2.Ахметова С.Ш. Историческое краведение в Казахстане. А., 1982г. 3.Юньев И.С. Краведение и туризм. М.1974г. 4. Внекласная работа по истории краведения. М., 1975г. Лекцияның мәтіні: Беру актісі мұражайдың мұражай заттарын немесе ғылыми – көмекші материалдарды тұрақты немесе уақытша қолдануға беру фактісін анықтайтын бастапқы заңды құжат. Мұражай байлықтарын сақтау мен есепке алудың қолданылып жүрген нұсқауына сәйкес құрастырылып, толтырылады. Өзінен шығатын құжаттарды директор бекіткен соң күшіне енеді. Қабылдау актісі – мұражайлық маңызы бар және ғылыми – көмекші материалдарды мұражайдың алған фактісін анықтайтын бастапқы заңды құжат. Археологиялық қазбалар - жердегі жасырулы археологиялық ескерткіштерді жер қазу жұмыстарының ерекше тәсілдері және ғылыми – зерттеудің әдістері мен жолдары арқылы тауып, зерттеу. «Ашық парақ» негізінде археолог – мамандар жүргізеді. Экспозицияның архитектуралық-көркемдік шешімі экспозициялық материалдарды – көрсетуге анықталған, кеңістік, түс, жарық ортасын жасауға бағытталған архетуктаралық – көркемдік құралдар жүйесі. Көркемдік жоба түрінде өңделіп, мұражай экспозициясы жобасының бөлігі болып табылады. Мұражай заттарының атрибуциясы (анықтауы) мұражай заттарының өзіне тән белгілерін анықтау: материалы, түрі, құрылғысы, мөлшері, жасалу технологиясы арналуы, стилі ж.б. және осы негізде жасалған жері мен орнын анықтау, авторлық жатысы, тұрмысқа қолданылуының әлеуметтік және этникалық ортасы. Бейнелеу, жазбаша деректемелер, кино және фонодеректемелердің тақырыбын, сюжетін, идеялық бағытын анықтау. Алынған мәліметтер мұражай заты жазбаларында белгіленеді. Экспонат аттрактливтілігі – формасымен, мөлшеріне, түсі, жарығымен, динамикасы т.б. назарды тарту қабілеттілігі. Мұражай заттары, көшірме, ғылыми-көмекші материалдарға техникалық құралдарды қолдану немесе көркемдік шешімін анықтау нәтижесінде өзіне тән немесе қосып қою болады. Буклет - бірп параққа басылған безенді шығарылу қатарлық тәсілмен бүктеліп және керме түрінде ашылады. Мұражайды, мұражай экспозициясын, мұражай жинақтарын, мұражайдан тыс ескерткіштерді, ғылыми ағарту шараларын насихаттауға қолданылады. 7а Вернисаж –мұражай экспозициялары немесе көрмелердің салтанатты ашылуы, оған арнайы шақырылғанадамдар қатысады. Заттай деректемелер - мазмұн мағынасы заттың іске асуында көрсетілген (құрылысы, арналуы) мұражай заттарының түрлері. Оған адам жасаған заттар –материалды мәдениет ескерткіштері және табиғат обьектілері кіреді, тағы қараңыз: мұражай заттарының жіктелуі. Табиғат ескерткіштері. Мұражайдан тыс экскурсия – ұмытылмас, есте қаларлық жерлер, елді мекендер, архитектуралық құрылыс пен ансамбльдерге, экономика және мәдениет обьектілері табиғат ескерткіштері және тағы басқа бойынша экскурсия. Мұражай экскурсия жұмыстары түрлерінің бірі. Тағы қарңыз: комплексті экскурсия. Мұражай заттарын көшірмелеу – түпнұсқаларды «ауыстырушылар». Түпнұсқа материялынан немесе басқа материалдан басқа көлемде, басқа техникада түпнұсқаға дәл сәйкес келтіріліп жасалады. Тәжірибеде көбінесе түпнұсқаларды экспонаттау мүмкіншілігі болмаған жағдайда мұражай экпозицияларында қолданылады. Тағыда қараңыз: көшірме, макет, үлгі, муляж, жаңа іс, Репродукция, көшірме бедер. Мұражай көрмесі – уақытша сипаттағы мұражай экпозициясы. (мерейтойлық, қор, есеп беру, т.б.) көрмелер қоғамдық-саяси сипаттағы көкейкесті оқиғаларға үн қосуға, мұражайдың ғылыми жетістігін айналымға жіберуге, қорларды кең қолдануға, басқа мұражайлар, сақтау орындары, жеке жинақтардан, материалдарды тартуға мүмкіндік береді. Стационарлық және жылжымалы көрмелер қазіргі мұражай дамуының қажетті жағдайы. Бас қорғаушы – жабдықтау, есептеу, сақтау және мұражай қорларын зерттеу, әрі қор материалдарына кеңес беру жұмысы, мұражайдың барлық қызметінің жетекшісі. Мұражай дирекциясының мүшесі. 12а. Бас мұражай - Белгілі әкімшілік-территориялық аймақтық, облыстық, республикалық шеңберінде бір және сол профильдегі мұражайларға ғылыми-әдістемелік орталық болып есептелінетін мұражай. (мысалы, Алматыдағы ҚР оралық мемлекеттік мұражаының ҚР-ндағы тарихи-өлкетану). Аз филиялдарына әкімшілік және ғылыми-әдістемелікті басшылықты іске асыратын мұражай. (Мысалы, Оңтүстік Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану мұражайының өз филиалдарына қатынасы). Мұражай – мұражай бірлестігінде, орталықтандырылған мұражайлар жүйесіне кіретін мұражай филиалдарға әкімшілік және ғылыми-әдістемелік басшылықты іске асырушы. (Мысалы, Оңтүстік Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану мұражайының мемлекеттік бірлестікке кіретін облыс тарихи-архитектуралық, әдеби мұражайларға қатысты). Мұражай (басты зоналық) белгілі экономикалық ауданға сәйкес келетін зона шеңберіндегі әртүрлі профильдегі мұражайларға ғылыми-зерттеу қызметтерін үлестіруді іске асырушы. (Мысалы, Оңтүстік Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану мұражайының Оңтүстік Қазақстан эканомикалық ауданы мұражайларына қатынасы). Мұражай құжаттары –мұражайдың заңдылық жағдайын белгілейтін, (мұражай туралы ереже, төлқұжат, штаттық кесте және т.б.) әрі жабдықтау процессі кезінде жасалынатын, есептеу, зерттеу, сақтау, мұражай қорын экспонаттау мен насихаттаудың құжаттар жиынтығы. Есептеу бірлігі – түсім немесе инвентарь кітабына бір номермен жазылған заттардың коллекциясы, комплект немесе жеке зат. Сатып алу комиссиясы – мұражайлық заттарды алу мәселесін қарайтын, олардың ғылыми және көркемдік маңызын, сақталуын, құнын және т.б. анықтайтын мұражайдың коллегиалдық органы. (тағы қараңыз: қор комиссиясы). Бейнелеу деректемелері – олардың мазмұн мағынасы (тақырып, идея бағыты, сюжеті ж.с.с) бейнелеу арқылы жазықтық пен кеңістікте көрсетілген (кескіндеме, графика, скульптура, фотография ж. т.б.) мұражай заттарының түрлері. Мұражай заттарын зерттеу –мұражайдың ғылыми-зерттеу және қор жұмыстарының бағытына кіретін: мұүражай заттарын атрибуциялау, жіктеу, жүйелеу және интнрпретациялау. Жабдықтау, есептеу, сақтау, әрі мұражай қорларын ғылыми және ғылыми ағартушылық мақсаттарға қолданудың негізі болып табылады. (тағы қараңыз: мұражай заттарының ақпараттылығы. Мұражай заттарын монографиялық зерттеу). Инвертарлық карточка - инвектарь кітаптарының графаларына сәйкес мұражай заттарын зерттеу нәтижесін белгілейтін карточка. Инвектарь кітабында бұрын жазылып кеткен мәліметтер карточкаға толтырылады. Инвектарлық номер бойынша жүйеленген инвектарь карточкалары қор бөлімінің инвектарлық картотнканы құрайды. Инвертарлық кітаптар – мұражай заттарының зерттеу нәтижесі белгіленген негізгі қорды есепке алу кітабы. Жазулар мұражай байлықтарын сақтау мен есепке алудың бекітіліп, қолданылып жүрген нұсқау формасына сәйкес материалдардың түрлері бойынша (археология, нумизаматика, ағаштан, металдан, керамикадан жасалған бұйымдар, гербарии, геологиялық үлгілер ж.т.б.) жүргізіледі. Мұражай затының ақпараттылығы – мұражай затының сыртқы белгілері арқылы мазмұн ақпаратын беру: обьект, кейпі, түсі, фактурасы ж.т.б. әрі бейнелеу, жазбаша, аудивизуальді белгілі мазмұн құбылысы. (тағы қараңыз: экспонпттың аттративтілігі, заттай бейнелеу, жазбаша деректемелер, киноқұжаттар, фоноқұжаттар, мұражай затының экспресивтілігі) тікелей қабылдауға көрінбес ақпараттар (мысалы, тұрмыста қолданылған ортасы, нақты құбылыстармен, фактілермен, адамдармен, т.б. байланысы). Мұражай заттарын зерттеу процесінде анықталып, белгіленіп, оның жазбасы этикетаж арқылы, ауызша түсіндіруге беріледі (қараңыз: экскурсия, лекция). Каталог мұражайдағы – мұражайдың қорлары мен экспозицияларындағы қандай бір белгілері бойынша жіктелген мұражай заттарының жүйеленген аннотациялық тізімі. Катологтарды шығару мұражай жинақтарын жариялаудың формаларының бірі болып табылады. Мұражайларда ғылыми-анықтама картотекалары түрінде жұмыс каталогтары жасалынады. Әрі мұражай тәжірибесінде анықтаушы. (қараңыз анықтаушылар) материалдың мәдениет ескерткіштерінің бір түрі көркемдік шығармалар т.б. олардың маңызды жеке белгілерін көрсету арқылы: сауда фирмаларының, антикварлық және букинистік магазиндердің, акциондардың, мұражайлық маңызы бар заттардың қозғалысын бақылап отыруға мүмкіндік беретін каталогтар қолданылады. 21а . Мұражайлардың жіктелуі. Мұражайларда анықталған белгілері бойынша топтарға бөлінуі. Профиль бойынша жіктеу, оның анықтаушы белгісі болып табылатыны: мұражайдың нақты ғылыммен, өндіріс саласымен, техникамен, өнер түрімен т.б. Лекция№4 Т. Мұражайдың негізгі қызметі Қарастырылатын мәселелер: 1. Қоғамдық қызметі
Қоғамның дамының ғылыми құжаттау процессі Мұражай ғылыми орталық реттінде Пайдаланатын әдебиеттер: 1.Ашурков В.Н., Кацюба Д., Матюшкин Г.Н. Историческое краеведение.М., 1980г. 2.Ахметова С.Ш. Историческое краведение в Казахстане. А., 1982г. 3.Юньев И.С. Краведение и туризм. М.1974г. 4. Внекласная работа по истории краведения. М., 1975г. Лекцияның мәтіні: Мәдениет, ғылым,білім,тәрбие жұмыстары мұражайда,қоғамдық талап бойынша орындалады. Қоғамдық қызметін талдау. 1.Ғылыми құжаттау қызметі деген- мұражай құбылыстарды ғылыми құжаттауын жүргізу, қоғам және табиғи заңдылықтарын құжаттау. 2.Қорғау қызметі деген- мәдени-тарихи байлықты қорғау, ұлттық және дүниежүзілік мәдениеті сақтау. 3.Зерттеушілік қызметі деген-мұражай ғылыми-зерттеулерінің өзгеше(ерекше) орталық болуы, осы зертеулерге сүйене отырып өзінің іс-әрекетін жүргізеді. 4. Білім-тәрбиелік қызметі деген-қоғам алдында мұражай белсенді қызмет қөрсету, жаңа адам қалыптастыру ықпал ету Бұл қызметтер барлық мұражайларға арналады.Бірақ мұражай түрлеріне қарай қызметтер бөлінеді.
Қарастырылатын мәселелер: 1. Ғылыми-ағарту, білім беру және тәрбиелік жұмысы
Жұмыстың формасы және түрлері Мұражай педагогикасы мен психологиясы Пайдаланатын әдебиеттер: 1.Ашурков В.Н., Кацюба Д., Матюшкин Г.Н. Историческое краеведение.М., 1980г. 2.Ахметова С.Ш. Историческое краведение в Казахстане. А., 1982г. 3.Юньев И.С. Краведение и туризм. М.1974г. Внекласная работа по истории краведения. М. Лекцияның мәтіні: Мұражайдың іс-әрекетінің басты мақсаты- білім беру және тәрбиелік жұмысы мұражай заттары арқылы. Осы жұмыстардың арқасында білім берудің бір түрі бар, ол мұражай сабақтары мен жекешкленген жазбаша тапсырмалар. Бұл сабақтар жеке жазбаша тапсырмалары мектеппен жұмыс істеуінің мұражайдың жұмыс элементі ретінде болады, және олар кейбір келушілер категориясына да қолданылуы мүмкін. Мұражай педагогикасында көп көңіл бөлінетін оқушылар үшін сабақ әдістемесі. 1. Мұражайдағы сабақ (қорда және экспозицияда) оқушыларға белгілі оқу бағдарламасының берілген білімді есінде жақсы сақтау үшін өтеді. Ол оқушыларға жаңа ұғымдарды қалыптастырып білімін кеңейтуге сеп болады. 2. Мұражай педагогикасында ерекше маңыз берілетіні жекелеген жазбаша тапсырмалар. Себебі ол оқушының өз алдына жұмыс істеу қызығушылығының бағыттары. Тапсырманы мұражай педагогы мұражай экспозицияшысы оқу жоспарының талабын ескере отырып жасайды. Деректемелердің алынған түрлеріне орай тапсырмалар мынадай болып келуі мүмкін. 1. Заттай деректерді жазу мен суреттеу, олардың арнаулы сипаттамасы, стилі, жасау технологиясы, түрі, техника эволюциясы, заттарды салыстылмалы талдау мен анықтау, тұрмыс кейпі мен еңбек жағдайының өзар қарым-қатынасы. 2. Бейнелеу деректерін интериретациялау, соның негізінде әр түрлі тақырыпқа орай образдық қатарластыру. 3. Жазбаша деректерді талдау мен сынау арқылы бағасын беру оның жалпы тарихи контекске кіргізу. 4. Өзара құжат деректемелердің әр түлі түрін, үлгілерін талдау. 5ғ Ғылыми көмекші материлдар (карта, нұсқан, диаграмма, статистикалақ мәліметтер). Мұражайдың жұмыстарының түрлерінің бірі клубтар мен үйірмелер. Мұражайда құрыл,ан клубтар мен үйірмелер ең біріншісі жастарға есептелген. Мұражайдағы үйірменің негізгі жұмысы- мұражай коллекциялары мен көптеген мұражай жұмыстары. Үйірме жұмыстары көп тараған бағыттарын көрсетеді.1. Тарихи бағыттағы үйірмелер, тарихи оқиғаларды, белгілі бір обьектінің тарихын, көрнекті кісінің өмірбаянын т.б. зерттейді.2. Мұражай коллекциялары (археологиялық, материалды, мәдениет салалары бойынша, этнографиялық және т.б.) 3. Көркем техникалық үйірмелерде мұражай коллекцияларын қолдана отырып, модель жасау, сурет салу, балшық илеу, қолдан жасаудың әр түрлі құрастырмалы өнеріменжүргізу. 4. Мұражайтану бағытындағы үйірмелер (үйірмелер мұражай мен қала үшін жас экскурсия жасаушы) дайындайды. 5. Үлкендер үшін үйірмелер ұйымдастырылады. Бұл көбіне оқытушылар үшін (семинар секілді). Үйірмеге қара,анда клуб өз алдына жеке қоғамдық ұйым болып табылады. Мүшелері ғылым, мәдениет, кәсіби салалары бойынша біріккен. Клуб мүшелері тек өзіне лайықты ғана ұйымдастыру түрін таңдайды (секцияларға бөліну, клубтық үйірмелер құру т.б.). Клуб қызметін оның мүшелері сайлаған кеңесі болады. Ұдайы өтетін жалпы жиылыста жоспарлар талқыланады, секциялар есеп береді. Клуб кеңесіне мұражайдың ғылыми қызметкерлері, алдымен мұражай педагогтары кіреді. Олар клуб үйірмелердің бастықтары мен кеңес берушілері болып саналады. Тақырыбы мен мазмұны бойынша мұражай клубтарын 3 топқа бөледі: Кең бағдарламалы, жалпы білім, қоғамдық саяси сипаттағы ұйымдар. Мысалы, оның ішінде »Жас өлкетанушылар мен тарихшылар клубы» оның бағдарламасында біздің отанымыздың айтулы даталары. Қазіргі кездің көкейтесті мәселелері мен тарихына арналады. Бұл әскери патриоттық клубтар интернационалдық достық клубтары, атейстер, жастарға кәсіби бағыт беру клубы. Жас мұражайтанушылар клубы, онда мұражай қызметі мен әдістемесі және таныстыруы. Мұражайлардың ғылыми ағарту, тәрбиелік комплекстік көпшілік шаралары. Онда үлкен және шағын дәрежедәгі ғылыми насихат, саяси насихат, көңіл көтеру мен демалыс жатады.1. Кең әр түрлі келушілерге арналған ашық есік күндері. Онда мұражай жұмысының мазмұны мен таныстыру үшін экскурсия арқылы тегін кіруді ұйымдастыру. Ашық есік күндері 18 мамыр халықаралық мұражай күні қарағанда өтеді. Бұл кәсіп күні. Бұл күндері белгілі салалар мен бағытындағы жұмыстары, әскери күні, жұмысшы жастар күні, мұғалімдер күні т.б. 2. Қазіргі кезде кең тараған мұражай мерекелері. Ол мерекелер ескерткіштердің даталарымен байланысты. Олар негізінен халықаралық мұражай күні өтеді. Реквизит жасау материалы ретінде мұражай материалдарын қолданады. Бұл мерекелерді ұйымдастыруға барлық мұражай мүшелері белсене қатысады. Келушілердің көп болуына орай мұражай экскурсиялық бюросының жұмысы ұлғаяды. Оның міндеті экскурсияларды ұйымдастыру. Мұражайға келушілерді тартудың әрқилы түрлерін қолдану. Қалалық экскурсия бюросымен келісім жасау өндірісі және экскурсия жұмыстарын жоспарлау мен есептеу. Есеп 3 түрлі бағытта жүреді. Мұражай экскурсиясы мен көрмелер, шараға келушілер санын есептеу. Өтетін шаралар саны. Бөлім жұмысына қатысушы әр қызметінің іс жүргізсе. Есеп неғұрлым санақ жағдайда болса соғұрлым істелген жұмысқа талдау мен бағалау оңай болады. Лекция№6 Т. Мұражайтану әдістемесі. Қарастырылған мәселер Мұражайдың ісі, дерек мағлұмат ретінде. Мұражайтану институт ретінде, іс қызметі. Қоғамдық және қазіргі пәндер әдістері. Эксперименталды әдіс. Каталог: CDO -> Sillabus -> Tar Tar -> Лекция: 52 сағ Семинар: 50 сағ СӨЖ: 17 сағ обсөЖ: 16 сағ Барлығы: 135 сағ Tar -> Сабақ саны: лекция, семинар, лаборатор. СӨЗ, обсөЖ Tar -> «Қазақ халқының салт-дәстүрлері» пәні бойынша жүктеу/скачать 1,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|