Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) – 45 сағат
жүктеу/скачать 2,88 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 8 дәріс тақырыбы: Батыс еуропа елдеріндегі мектеп пен тәрбие (ХҮІІғ орт.– ХҮІІІғ аяғы).
| Дәрістің мазмұны:
Жаңа дәуір басындағы педагогикалық ойлар. ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы ағарту ісі жайлы педагогикалық ойлар Француз революциясының педагогикалық идеялары мен мектеп жобалары. XVII ғасырдың ортасы мен XVIII ғасырдың аралығы Англиядағы буржуазиялық революция және Ұлы француз революциясы дәуірі болып саналады. Бұл революциялар жеке елдерде болғанмен, олардың жалпы европалық мәні болды. Бұл революциялар жаңа қоғамдың құрылыс — капитализмнің жеңісін орнатты, сол капитализм позицияларының қалыптасуын және дамуын жеделдетті. Осылардың нәтижесінде феодалдық құрылыс бұл дәуірде экономикалық және саяси әрі рухани дағдарыста болатын. Франциядағы ұлы буржуазиялық революцияны идеологиялық жағынан сол дәуірдің атақты ойшылдары, ағартушылары әзірледі. Олар сол заманның үстем көзқарастарын сын елегінен өткізді, ғылымның табыстарын жинақтап, жүйеге келтірді және революцияшыл күрестің ұрандарын анықтады. XVIII ғасырдың ортасында Францияда орын ала бастаған капиталистік даму процесі елде ертеден қалыптасқан феодалдық қатынастармен қайшылыққа кездесті. Феодалдық тәртіп пен дәстүрлер мануфактураның, қолөнері мен сауданың дамуына кедергі болды. Феодалдық қүрылысқа сай қоғам үш сословиеге бөлінген болатын: духовенство (бірінші сословие), дворянство (екінші сословие), негізінен шаруалардан тұратын үшінші сословие. Бірақ үшінші сословие біртекті бола алмады, себебі оған шаруалардан басқа ірі фабриканттар да, саудамен айналысқан купецтер де, шеберханаларды меңгеруші мастерлер де және әр түрлі жұмысшылар да кірді. Өздерінің қоғамдық орнына қарамастан бұлардың барлығы да феодалдық үкіметке наразы болды, үшінші сословиеге кірген жаңадан өрлеп келе жатқан буржуазия осы сословие бұқарасының тиран-корольдерге, дворянство мен духовенствоның үстемдік ерекшеліктеріне қарсы бағытталған күн сайын қаулап келе жатңан наразылығын қолдады. Бүкіл үшінші сословиені соңына ертіп отырған буржуазияның феодализмге қарсы күресі тек экономикалық қатынастармен шектеліп қоймай, бұл күрес ағартушылық философияның дамуында айқын байқалды, мұның өзі XVIII ғасырдың бүкіл саяси еміріне күшті әсерін тигізді. Жаңа (ол кезде революцияшыл), таптың — буржуазияның идеологтары өз шығармаларында корольдық үкіметті де, феодалдың көзңарас-тарды да, діншіл әдет-ғүрыптарды да батыл әшкереледі. Бүл күрес әсіресе XVIII ғасырдың 50—80-жылдарында шиеленісе түсті. 1751 жылы XVIII ғасырдың көрнекті материалист-философы Дени Дидроның редакциясымен «Француз энциклопедиясы» шыға бастады. Энциклопедия біртіндеп феодализмге қарсы ба-ғытталған күрестің идеологиялың орталығына айналды, ол шіркеуді де, феодалдық тәртіптің негізін де сынап отырды. Энциклопедияның айналасына сол кездегі революцияшыл буржуазия интеллигенциясыньщ көрнекті өкілдері болып есептелген философтар мен жазушылар топтасты. Атаңты француз ағартушылары (Дидро, Голь-бах, Даламбер, Вольтер, Руссо т. б.) феодализмнің тірегі больш саналған дінге, феодалдың құрылысқа, феодалдық идеологияға қарсы келіспес күрес жүргізді. Олардың бір тобы (Голь-бах, Дидро, Руссо т. б.) халыңтың өзі «шарт бойынша» үкіметті халық өкілдеріне тапсырған, егер халық тілегі орыңдалмайтын болса, олардан өкіметті ңайтарып алып, басңаларға тапсырады деп мемлекеттің пайда болуы жөнінде «шарттылық» теория дегенді таратты. Олардың дәлелдеуінше бостандық, теңдік және бауырластық адамның «табиғи құқығы» болды. Француз ағартушылары зор сеніммен жаңа заманның, мәңгі ақыл-сананың үстемдік мұратын кезеңін күтті. Француз материалистерінің ішінде педагогикалың көзқарастары кеңірек баяндалғаны Гельвеций мен Дидро болды. Олар тәрбиенің зор күшіне сенді, оларша жаңа адамды тәрбиелеу арқылы бүкіл әлемді, қоғамды қайта өзгертуге болады, ағарту ісінің нәтижесінде жалған әдет-ғүрыптар, ескінің қараңғылығы жойылады, бүкіл феодализмге тән кертартпалық аласталынады делінді. № 8 дәріс тақырыбы: Батыс еуропа елдеріндегі мектеп пен тәрбие (ХҮІІғ орт.– ХҮІІІғ аяғы). жүктеу/скачать 2,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|