Жастардың рухани мәдениеті феномендерінің құрылымы
|
Ақпараттық
|
Құндылықты –
нормативтік
|
Іс-әркеттік
( қызметтік)
|
Білім
беру
|
Білім беру
Процесінде алынған
Білімдер,оларды түсіну және меңгеру
дәрежесі
|
Кәсіби таңдау және нормаларды қосқандағы білім беру құндылықтары
|
Тұрақтылықты жоғалту,білімінің жоқтығына байланысты сегресия,жоғары білім арқылы мүмкіндіктерді
бөлу мүмкіндігінің төмендеуі
|
Еңбек
және
жұмыс-бастылық
|
Еңбек нарығы туралы ақпарат,
Еңбек ынтасының
Ақпараттық
негіздері
|
Нарықтық қатынастар
Жағдайындағы
Жастардың еңбектік
Күтулері,соның ішінде,
Жаппай және құрылымдық
Жұмыссыздық
жағдайлары
|
Еңбектік өмірдің субьективті-биологиялық аспектілер
|
Тынығу
|
Ақпараттық
тынығудың негізгі
түрі ретінде
пайдалану
|
Бизнес саласы мәнінің артуы,қабылдау формасының тынығу саласынан сананың басқа
Саласына өтуі
|
Тынығу таңдарттау,ойын формаларының
Дамуы
|
Саяхат
|
Саяси сипаттағы ақпаратты алудың
қалаулы жолдары,
тәсілдері және формалары
|
Саяси сананың ,
саяси белсенділіктің
қалыптасуы
|
Жастардың
субмәдениеті және
альтернативті
мәдениетінің
компоненттері негізінде жаңа
ынтымақтастыққа келер жол
|
Жастардың рухани мәдениетін зерттеуде субмәдени компонентті бөліп алу керек.Жастрадың өмірге деген көзқарасы көбінде тек сезімдік әлеммен ғана емес,олардың символдың қоршаған ортасыменде байланысты .Әлемнің бейнесі тікелей тәжербиеден гөрі коммуникацияның өнімі болып табылады.Жалпы символдық ортаны жасай отырып ,субмәдениет немесе жекелеген топтың рухани мәдениеті әлемнің бейдесін ұйымдастырады.Осы символды меңгергендер әлемге деген ортақ көзқарасқа келіп,көзқарасы келісілген әрекеттердің негізі болды – делінген[ 24б.,30б. ].Сағындыкова Б.Е., Қазіргі заманғы Қазақстан жастарының рухани құндылықтарын қалыптастыру (соц7 талдау): соц.ғ.к.дис /Алматы,2010 ж.-128 б
Сәндік қолданбалы өнерін қабылдаудың өзіндік ерекшеліктері бар.қолөнерін қабылдау үрдісі қабылдау мақсатына тікелей байланысты болып келеді.Мұндай қабылдау үш түрлі мақсатқа байланысты: бірінші – өнер бұйымдарын әлеуметтік танымдық, екінші – өнертанымдық, үшінші – оқулық өнертанымдық қабылдау деп бөлуге болады.
Ғылыми өнер танымдық әдебиеттерді саралау барысында сәндік қолданбалы өнерінін ерекшелігін тануда мынандай бағыттарға бөліп қарастыруға болады: - Сәндік зергерлік қолөнер –қазақ қол өнерінің халықтық тұрмыстағы тұтыну мен әсемдік мүддесінен туындайтын шеберелер шығармашылығының ерекше бір түрі. -Сәндік зергерлік қолөнері бұйымдары дәнекерлеу технологиясы мен тұтыну сипаты ,ою өрнегіне қарай бірнеше түрге бөлінеді. -Сәндік зергерлік қолөнері бұйымдарының бір ерекшелігі мал шаруашылығына қатысты атаулардың халықтың өмірі мен тұрмысына ,ақыл-ойы мен мүдесіне байланысты сипатталады. -Зергерлік бұйымдарының негізгі композициялық ерекшеліктері орталығында орналасқан төртбұрыш,шеңбер немесе ромб ішіндегі ою өрнектердің сырты мен жиегіндегі дәстүрлі өрнектермен қоршалып түзу сызық бойымен орналасуы. -Зергерлік бұйымдарының асыл тастарының негізгі түстері қызыл, сары, күрең кейде көкшіл табиғи түстерден құралуы. -Қазақтың зергерлік бұйымдарының композициясында беогілі бір ойды білдіретін,белгілі бір мақсатты көздейтін, тұспалдап көркетілетін символдық теңеулер болатындығы сияқты т.б. -Студенттердің қол өнер түрлерін көруі,оларды бір- бірімен салыстыруы ,түр-түстерін ,композициялық ерекшеліктері мен ою өрнектерін салыстыру олардың көркемдік талғамын арттырады. Ғылыми әдебиеттердегі тәрбиелеу мәселесінің теориялық жағдайлары мен оның гараматикасын зерттеу мәселесінің профилдік оқу орындарында тәрбие жұмысына болашақ маман дайындау мәселесімен тығыз байланысты екендігі байқалады .Болашақ мамандарды зергелік өнері арқылы студенттер тәрбиесіне дайындау жолдары профилдік колледждерде мынандай міндеттерді шешуді талап етеді. 1.Зергерлік өнерінің қалыптасуы мен дамуын айқындау.
2.Зергерлік өнерінің мазмұндық сипаттамасын дайындау.
3. Зергерлік өнерінің жасалу технологиясын айқындау. 4.Студенттерге зергерлік бұйымдарын жасауға практикалық сабақтар ұйымдастыру қажеттілігі.
5.Студенттерге зергелік өнерінің тәрбиелік мүмкіндіктерін ашу.
6.Студенттерге бұйым дайындау технологиясын меңгеру.
7.Студенттерге зергерлік өнерінің дамуы,қалыптасуы, түрлері, технологиялары ,қурстық жұмыс, баяндама,дипломдық жұмыс дайындауға үйрету.
Көркемдік білім беруде сәндік қолданбалы зергерлік қолөнері арқылы студенттердің рухани мәдениетін дамытудың тиімді жолдары мыналар:
1.Зергерлік өнер туралы ғылыми өнертанымдық түсініктерді меңгерту;
2.Зергерлік өнеріне ата-баба мұрасы ретінде қарауға үйрету;
3.Студенттерді зергелік өнерін дұрыс меңгеруге,көркемдік ерекшеліктерін көре білуге үйрету.
4.Болашақ мамандарға зергерлік өнері арқылы көркемдік білім мен эстетикалық тәрбие беру мазмұнын ,формалары жіне әдіс-тәсілдерін меңгерту;
5.Дәстүрлі зергерлік бұйымдарын іс тәжирбиелік практикада инновациялық технологиялар қолдану барысында және дипломдық жұмыстарында қолдануы; жолдарды қарастыруға болады.
Сәндік қолданбалы өнерді дәріптеу оны ұмыт салдырмай әрі қарай жалғасын атадан балаға мұра ету ,қазіргі таңда ұстаз,студенттер мен тілімгерлер өнер саласында жүргендердің міндетінің бірі болып кеткендей. Бұл пікірдің кері тұстарыда бар себебі ұлттық мұраны халық болып ұлт болып дәріптептеуіміз керек.Өнер саласының мамандары ғана бұл іспен айланысса ұзаққа бармайды деп ойлаймыз.Қазіргі таңда Ұлттық сәндік қолданбалы өнерге мемлекеттің көңіл бөлуі өте төмен деңгейде деп ойламыз.Студент кәсіптік колледжге келместен бұрын жалып орта мектептен базалық білім алып келу керек ол карапайым базалық қолға инструмент немесе теориялық көркемдік сауаттылықпен келуі керек ,бірақ қазір ондай жағдайды көру өте қиын .Кәсіптік колледжге келіп 9 сынып бітірген талапкер хабарсыз келеді .Егер ол қосымша түрлі студия немесе үйірмелерге қатысса жалғастыру жеңілірек болады.Тек мектептің білімімен аптасына 40 мин болаттын «көркем еңбек» пәні бойынша жетістікке жету қиын.Егер ол мектепте үйірме сағаты беріліп оқушы сол үйірме сабақтарына қатысқанымен жабдаықталған аудиториялар жоқтың қасы.Сол себептіп профилдік колледжге келген талапкер білім алу процесінде көптеген қиындықтарға тап болады.Базалық білімнің аздығынан мамандық алу процесінде тежеулер киындықтар кездеседі.Профилдік колледж студенттерін екі тапқа бөлуге болады ;базалық білімі мен немесе орта мектеп білімімен келген деп.Базалық білімі бар судент техникаларды игеру сабақ процесіне енуі жалдамырақ болды .Себебі студент алға қлйған мақсыты мен міндеттері айқын.Ал еш базалық білімсіз келген студент басынан композициялық білім ,түс, құрылым ,стиль түрлері сынды бағыттарды меңгеруге тісті болады.
Достарыңызбен бөлісу: |