Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина
Адам мүшелерi мен ұлпаларының дамуына және қызмет атқаруына
жүктеу/скачать 4,22 Mb. Pdf көрінісі
|
Биология 7 каз 2017 ОКУЛЫК
- Бұл бет үшін навигация:
- Білу және түсіну
- Талдау: 1. «Бір ген – бір белгі» деген пікірді қалай түсінесіңдер 119-сурет. ДНҚ-ның хромосомаға орналасу тәртібі
| Адам мүшелерi мен ұлпаларының дамуына және қызмет атқаруына
қатысатын гендер саны Лимфалық жасушалар 374 Эндотелиялық жасушалар 1031 Сiлекей безi 17 Қалқанша без 584 Қалқансерiк без 46 Тегiссалалы бұлшық ет 127 Сүт безi 696 Ұйқы без 1094 Көкбауыр 1094 Бүйрекүстi безi 658 Өт қалта 788 Үлкен шарбы 163 Жiңiшке iшек 297 Ұрықжолдас 1290 Қуықасты безi 1283 Қаңқа бұлшық етi 735 Лейкоциттер 2164 Ми 3195 Көз 547 Сүйек 904 Май ұлпасы 581 Айырша без (тимус) 261 Өңеш 76 Өкпе 1887 Жүрек 1195 Бауыр 2091 Эритроцит 8 Тромбоцит 22 Тоқiшек 879 Бүйрек 712 Аналық без 504 Аталық без 370 Жатыр 1859 Терi 620 Ұрық 1989 Ен 1232 Синовиалдық қабықша 813 190 оған ДНҚ молекуласы оралады. Бұл кішкене шарлар келесі реттегі құрылымға жиналады – топталып жиналады. Содан кейін орамдар оралған кішкене шарлардан тұратын бұл құрылымдар бірігеді де, тікелей хромосома түзеді (119-сурет). Сонымен хромосома ДНҚ молекуласы мен нәруыздан тұрады деп айтқан дұрыс. Мұндай тұжырымдар жиі қолданылады; «хромосома – нәруыз қабықшадағы ДНҚ молекуласы». ДНҚ нәруыздан механикалық тұрғыда ұсталып тұрады деп ойламау керек. Хромосома құрамындағы заттар арасында механикалық емес, химиялық өзара әсер бар. ДНҚ мен нәруыздардан тұратын, хромосома түзетін қосылысты белгілеу үшін õроматин деген термин пайдаланы- лады. Ең дұрыс анықтама: хромосома – хроматиннен тұрады. Ген, õромосома, õроматин. Білу және түсіну: 1. Жасушаның ұсақ органоидтері – хромосомалар қайда орналасқан? Олар қандай заттардан тұрады? Хромосома қандай қызмет атқарады? 2. Хромосоманың пішіні қандай? Қолдану: 1. Мына ұғымдарды. қандай ретпен жазуға болады: «ген», «хромосома», «хроматин», «ДНҚ», «нәруыздар»? 2. «Ген», «хромосома», «хроматин», «ДНҚ» түсініктеріндегі ұқсастық пен айырма шылықты сипаттаңдар. Талдау: 1. «Бір ген – бір белгі» деген пікірді қалай түсінесіңдер? 119-сурет. ДНҚ-ның хромосомаға орналасу тәртібі a b c d e f 191 Синтез: 1. «Ген», «хромосома», «ДНҚ» деген түсініктерін салыстырыңдар. 2. ДНҚ, хромосома құрамындағы нәруыздар, ген, хромосома, хроматин, нуклеотидтер, аминқышқылдары түсініктерінің байланысын көрсететін сызба құрастырыңдар. Бағалау: Адамның бір жасушасындағы барлық 46 хромосоманың ұзындығы 2 см дейді. Микроскоппен көрінбейтін осы 2 сантиметр жасуша ядросының ішіне қалай сыяды? Пікірталас: Интернет-ресурстарды пайдаланып, ДНҚ құрылысына, қасиеті мен қызметіне байланысты өздеріңді қызықтырған сұрақтарға жауап табыңдар. Өздерің тапқан қызықты фактілерге сыныптастарыңның на- зарын аударыңдар. жүктеу/скачать 4,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|