Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53
2.3. Дүние жүзінің, жеке елдер мен аймақтардың картала-
жүктеу/скачать 11,51 Mb. Pdf көрінісі
|
tokpanov-kartografia
| 92
2.3. Дүние жүзінің, жеке елдер мен аймақтардың картала- рын құруға арналған проекциялар Дүние жүзінің карталарының проекциялары. Түзу жа- насатын цилиндрдегі квадратты цилиндрлі проекция перспективті емес. Оны құру барысында m=const=1 жағдайы ескертілетіндіктен меридиандардың бойында ұзындық мас шта- бы ның бас масштабтан айырмашылығы болмайды. Бұл жағдай картографиялық тордың сызықтары бірін-бірі өзара перпенди- куляр қиып өтетін шаршы болғанда сақталады. Көршілес па- раллельдер мен меридиандардың арақашықтығының шамасы төменде көрсетілген формуламен есептелінеді: АА′ = M R ⋅ Δ ⋅ 0 360 2 ϕ π . 2.29-сурет . Цилиндрлі квадратты проекцияның N=P=k изокалдары бар қалыпты картографиялық торы Алынған картографиялық тордың нөлдік бұрмаланудың барлық түрі экваторға орналасады, ұзындықтың бас масштабы меридиандарда сақталады. Параллельдердің бойында жеке мас- штаб экватордан алыстаған сайын басында аздап өзгергенімен шетіне қарай оның артуы күшейеді. Параллельдегі ұзындықтың масштабының өзгеруі дүние жүзінің цилиндрлі квадратты проекцияларында 9O° ендіктерде ұзындықтың бұрмалануының шексіз болуына əкеп соқтыра ды. Бұл проекцияда ауданның бұрмалану көрсеткіші карта ның кез- 93 келген нүктесінде n=p тең болатынын жеңіл байқау ға болады. Жоғарғы ендіктерде бұрыштар пен пішіндер дің бұр малану өте жоғары. Оған əр түрлі ендіктер де гі бұрмала ну көр сеткіштерінің p=n = k əртүрлі болуына əсер етеді [2.29-сурет]. Мысалы, төменде көрсетілген ендіктерде ұзындықтың бұрма- лануы: 45° - 1,4, 60° - 2,0, 75° - 3:85 тең болады. Аталған прое к- ция ны ХV ғасырда португал ханзадасы Генрих ұсынған. Прое к- ция ның қасиетіне сай экватордың екі жағында 30°-40° ендік терге дейін ғана бұрмалану аз. Оқу картографиясында оны көрне кілігі мен градус торларының қарапайымдылығына сай оқу мақсатында қол данады. жүктеу/скачать 11,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|