Оқулық Алматы, 012 М. Ə. Бөлешов ƏӨЖ 614(075. 8) Ббк 51. 1я73 б 78
жүктеу/скачать 2,02 Mb. Pdf көрінісі
|
Бөлешов.2012.ҚДС.
- Бұл бет үшін навигация:
- КӨРСЕТКІШТЕРДІ СТАНДАРТТАУ (бірыңғай қалыпқа келтіру)
- А мен Б ауруханаларының бөлімшелеріндегі
| əдісімен есептеу
жасы жылмен есептеген- де дене салмағын кг есепте- генде Дəрежесінің айырмашылығы (d) Дəрежелер айырмашылығының квадраты 2.5 2.5 1 7.5 5 5 7.5 5 7.5 7.5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 +1.5 +0.5 -2 +3.5 0 -1 +0.5 -3 -1.5 -2.5 2.25 0.25 4.0 12.25 0 1 0.25 9.0 2.25 6.25 ∑d 2 =37.5 1. Алынған деректерді дəрежелер корреляциясының коэффициентіне арналған формулаға салып есептейді: rху=1 - 6 37,5 1 0,2 0,8 990 • = − = + ; 2.+0.8 тең корреляция коэффициенті студенттердің жасы мен салмағының арасында күшті байланыстың барлығын көрсетеді. 3. Корреляция коэффициентінің шынайылығын анықтаймыз, ол үшін оның қатесін есептейді: m p= 1 0.64 0.045 0.2 8 − = = ; сенімділік коэффициентін (t) мен қатесіз болжамдау (Р) мүмкіндігінің дəрежесін анықтайды: t= 0,8 4 0,2 = ; t=4 болғанда Р>99% 91 КӨРСЕТКІШТЕРДІ СТАНДАРТТАУ (бірыңғай қалыпқа келтіру) Дəрігерлер мен ғалымдарға сапасы жағынан əртүрлі топтардан алынған статистикалық көрсеткіштердің салыстыруға тура келетін жағдайлар жиі кездеседі. Бұл жағдайда стандарттау əдісін қолданып, топтардың айырмашылықтарын жояды. Стандартты көрсеткіштер жадағай көрсеткіштер болып табылады. Сондықтан зерттелетін көріністің толық шамасын көрсете алмайды. Мысалы, 2 аймақтағы балалардың туылуы көрсеткіштерін салыстырғанда еске алатын нəрсе мыналар. Бір аймақтағы тұрғындардың құрамында ер кісілердің саны, ал екінші аймақтағы тұрғындардың құрамында əйелдердің саны артық болуы ықтимал немесе бір аймақта жастардың, ал екінші аймақта қарт адамдардың саны артық болуы мүмкін. Ал, осы аталған жағдайларды туылу көрсеткішін анықтағанда есепке алмаса болмайды. Өлім көрсеткішін зерттегенде де осындай жағдайлар көптеп кез- деседі. Мысалы, тұрғындардың құрамы əртүрлі болған жағдайда, өлім көрсеткіштері де бірдей болуы мүмкін емес. Тұрғындардың бірыңғай болмауы аурушаңдық, жарақат, өлім жəне т.б. көрсеткіштерді зерттеген- де де өзіндік əсерін тигізуі мүмкін. Интенсивтік көрсеткіштерді салыс- тыру барысында құрамы əртүрлі жиынтықтардан есептеп шығарыл- ған интенсивтік көрсеткіштерді бір-бірімен салыстырғанда, олардың құрамындағы айырмашылықтарды жою керек. Бұл мақсат стандарттау əдісінің көмегімен іске асырылады. Оның тікелей, жанама жəне кері түрлері бар. Оның ішінде ең жиі қолданылатыны тікелей стандарттау əдісі. Оның мағынасы, берілген деректер негізінде осы жиынтықтар құрамының бір деңгейде болғанда алынатын көрсеткіштерін есептеп шығару болып табылады. Стандартты көрсеткіштерді есептеу төмен- дегідей тəртіппен жүзеге асырылады. Берілген тапсырма бойынша тікелей стандарттау əдісімен стан- дартты көрсеткіштерді есептейді, салыстырмалы – жалпы көрсет- кіштерді, əрбір жеке көрсеткіштерді, стандартты жəне кəдімгі көр- сеткіштерді анықтайды. Жай жəне стандартты көрсеткіштерді салыстыру қорытындысын сараптайды. Мысалы, стандарт деп А мен Б ауруханасындағы бөлімше ауруларының жартылай санын алу керек. Оны есептеу үшін ауруханалардағы емделгендер мен өлгендердің абсолюттік саны қажет (16-кесте). |