114
лады, себебі аспаптан екі (соңғы жəне алдыңғы) рейкаға дейінгі
арақашықтық тең болғандықтан бұл қате өзінен-өзі жойылып
кетеді:
m
4
= 0.
Рейканың сантиметрлік бөліктерінен
есеп алудағы дөңгелек-
теу қатесін
m
5
= ±
0,5
мм
деп алуға болады.
Сыртқы əсерлерден болатын қатені, нивелирлеу оңтайлы
жағдайда өтті деп,
m
6
= 0
тең
деп алуға болады
.
Жоғарыда келтірілген мəндерін (100) формулаға қойып, таба-
тынымыз:
m
е
=
2
2
2
2
5
,
0
1
8
,
1
2
,
1
+
+
+
= ±
2,4
мм .
Екі есеп алудың қатесі,
m
h
=
2.4
2
= ±
3.4
мм.
Шекті нивелирлеу қате
, есептелінген қатеден үш есе асып
кетуі мүмкін деген жорамалмен:
∆
h=
3.4×3 ≈ ±10
мм
.
Егер нивелирлеудегі станция арасы 100 м,
яғни аспаптан
рейкаға дейін осыншама қашықтықта (100
м
) есеп алынатын
болса, онда 1
шқ
жүрісте 5 станция бар. Сонда өсімшелер
қосындысының қатесі
5
есе көп, яғни 1
шқ
нивелирлік жүріске
қателік
,
Dh =
10
5
≈ ±22
мм.
Қазіргі нұсқауларда, нивелирлеу
тек қана қалыпты жағдайда
ғана емес, қиын жағдайдада өтетінін ескеріп, қателердің
шектік шамасы біршама жоғары алынған. Мысалы, техникалық
нивелирлеу (есептеулер тек қана техникалық нивелирлер үшін
жүргізілген) үшін, келесі шектік шамалар қарастырылған:
Dh =
±30
L
мм
немесе
Dh=
±50
L
мм
,
мұндағы,
L
– шақырыммен алынған жүріс ұзындығы.
Бұл екі формула көбінесе автожолдарды нивелирлеу кезінде
қолданылады