§ 10.6 Көпірдің ұзындығын анықтау

150
Көпірлік өту құрылысын салуда, екі жағадағы бастапқы нүк-
телер арасындағы қашықтықты анықтау керек болады. Өту 
арақашықтығын жарықтықты пайдалану арақашықтық өлше-
гішімен анықтауға болады, ал қыстыгүні мұз қатқанда инвар-
лы сым-темірлермен, шкалалы таспамен жəне компараторда 
тексерілген таспалармен өлшейді.
Параллактикалық полигонометрияны қолданғанда топта-
ма (звено) пішін түрлерін дұрыс таңдау керек. Егер су ағардың 
ортасында арал болса, топтама пішінді немесе кез келген пішінде 
(симметриялы емес) құрады (79 а, 79 ə-суреттер). Симметриялы 
топтамада сызық ұзындығы 
АВ = S
формуламен анықталады 
ϕ
ϕ
=
+
1
2
(
)
2
2
2
b
S
ctq
ctq
; (122)
Симметриялы емес топтамада 
S = b(ctqφ
1
+ctqφ
2
).
(123)
79-сурет.
Көпірдің ұзындығын анықтау тəсімдері
Топтама бір жағада орналасқан жағдайда көпір ұзындығы 
(79 б-сурет) 
S = bctqφ.
(124)
Үлкен көпірлік өту кезінде күрделі пішінді топтама құры лады 
(79 в-сурет). Мұнда 
СD
үлкен базис ұзындығын қосымша топтама 
кіргізіп, оның кіші базисі 
b
ұзындығын өлшеу арқылы анық-
тайды. Сонда көпірлік өту ұзындығы 
АВ
төмендегі формуламен 
есептелінеді:

151
ϕ
ϕ
ϕ
=
+
1
2
S (
)
.
2
2
2
2
b
ctq
ctq
ctq
(125)

жүктеу/скачать 2,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: