§10.7 Үлкен су ағарлардың арғы бетіне биіктік шамаларын беру Стандарт, норма жəне ережелер (СНиП) талаптары бойынша,
300 метрден артық көпірлік өтулерін салуда, əр жағада саны екіден
кем емес тұрақты реперлер орнатылады, жəне де олардың биіктік
шамаларын анықтаудың шектік шамадан ауытқуы, бастапқы
негізге салыстырмалы түрде қарағанда ± 10 мм аспауы керек.
Биіктік шамаларды анықтау қыстыгүні мұз үстімен нивелирлеу,
су арқылы екі қайталап нивелирлеу, тригонометриялық немесе
гидростатикалық нивелирлеу əдісімен іске асады.
Мұз үстімен нивелирлеу керекті дəлдікті қамтамасыз етпейді,
себебі мұз тік жазықтықта қозғалып, жоғары, төмен көтеріліп
тұрады. Жазда су ағар арқылы биіктік шамаларын екі қайта ниве-
лирлеу əдісімен жеткізеді. Екі жағалауда
R 1 , R 2 реперлерін бекітеді
де, бұл реперлерді бақылау кезінде көздеу осі жер бетінен 2-3 м
төмен болмағанын қадағалайды. Реперлерден 10-30 м жерде
J 1 , J 2 станциясын таңдап алады (80-сурет). Мұнда арақашықтықтардың
тең болғаны дұрыс, сонда
J
1
R
p1
= J
2
R
p2
⎫⎪
⎬
⎪⎭
(126)
J
1
R
p1\2
= J
2
R
p1.
Нивелирмен
J 1 нүктесінде тұрып, соңғы
R p1 репер үстіне
қойылған рейкадан З
1
есебін алады жəне фокустық арақашықты-
ғын ретке келтіргеннен кейін алыстағы
R p2 реперінің үстіне
қойыл
ған рейкадан П
1
есебін
алады. Əрі қарай нивелирді
фокустық арақашықтығын өз-
гертпестен арғы жағаға ауыс-
тырып
J 2 станциясына орна-
тады да, алыстағы (соңғы)
рейкаға бағыттап З
2
есебін ала-
ды, əрі қарай жақын (алдыңғы)
рейкаға бағыттап П
2
есебін