Оқулық Алматы, 2014 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 3,11 Mb. Pdf көрінісі
|
iztaev osimdik sharyashylygy (1) (1)
| 7.2.1. Қоспа жəне орташа сынамалар
Нүктелік сынамаларды алған соң, оларды жеке-жеке қарап, сыртқы көрінісіне қарай біріне-бірінің ұқсастығын анықтайды. Егер олардың бəрі бірдей болса, оларды қосады да, қоспа сынама алады. Қоспа сынаманың көлемі астық жеткізген көліктің сыйымдылығына байланыс- ты болады. Мысалы, автомобильдің қорабының ұзындығы 3,5 м-ден аспаса, одан барлығы 8 (астыңғы қабатынан 4, үстіңгі қабатынан4) нүктелік сынама алынады. Егер қуысқұлаққа 100 г дəн сияды деп есеп- тесек барлық 8 нүктелік сынымалардың қосындысы 800 г ғана болады, ал вагоннан алсақ (оның үш қабатынан: астыңғы, ортаңғы жəне үстіңгі қабаттарының) əрқайсысынан 11 нүктелік немесе барлығы 33 нүктелік сынама аламыз да, оның массасы 4 кг-нан артық болады. Күзде диқаншылар астық тапсырған кезде немесе темір жол көлігінен жəне басқа да көліктерден үлкен партиялы астық келіп түскен кезде, осы астықтың сапасын əрқайсысынан бөлек анықтау қиынға түседі. Сондықтан олардан орташа тəуліктік немесе орташа ауысымдық сынамалар жасау əдісі қолданылады. Оларды жасаудың тəсілдері зертханалық жұмыстарда берілген. Бұл тақырыпта тек қана онда көрсетілмеген кейбір дақылдардан нүктелік жəне қоспа сынамалар алудың ерекшеліктерімен ғана танысты- рамыз. Егер кемеден немесе темір жол көлігінен бірнеше тəулік қатарынан астық қабылдағанда немесе тиегенде орташа сынаманы əр тəулікке емес, барлық қабылдаған немесе тиеген тəуліктердің бəріне бірақ жасауға бола- ды. Ол үшін əр тəулікте алынған қоспа сынамалардың 1/8 бөлігін жинап, орташа тəуліктік сынама жасайтын тəсіл сияқты, жақсылап араластырып, одан 2 кг орташа сынама алады. Бірақ олардың ылғалдығы əр тəулік сайын бөлек анықталады да, барлығы тиеліп түсіріліп біткен соң, олардың орта- ша көрсеткішін есептеп шығарады. Жүгері собықтарын қабылдаған кезде орташа тəуліктік сынама жа- сау үшін əр автомобильден таңдамай кез келген 10 собық алады да, барлық сапа көрсеткіштерін осы собықтарды талдап анықтайды. 89 Осы күнге дейін сынама алу, оларды қоспа, орташа тəуліктік, орта- ша сынамалар жасау, əр талдауға керекті өлшемдер алу жұмысын көп керек етеді. Кейінгі кезде АІУПА-2А сынама алатын сынама алғыш аспап (пробоотборник) Қазақстанның солтүстік облыстарында кеңінен қолданылады. жүктеу/скачать 3,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|