Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Тарихи деректер.
- Қоздырушысы
- Індеттік ерекшеліктері.
| 10.15. Шірікбақай
Шірікбақай (Paronyhia contagiosa, копытная гниль) - тұяқтың шіруі жэне аша терісінің болжырауы арқылы ерекшеленетін жүғымтал ауру. Тарихи деректер. Ауруды ұзақ уақыт бойы некробактериозбен, яғни са- рыппен шатастырып келеді. 1810 ж. Францияда Gohier аурудың ерекшелік- терін сипаттады, ал Beveridge 1941 ж. қоздырушысын бөліп алды. В. Пичугин Орта Азия аймағында бұл аурудың бар екендігін хабарлады. Гришаев Қос- танайда шірікбақайдың қоздырушысын бөліп алды. Қоздырушысы - Bacteroides nodosus - бактериоидтар туыстығына жататын грамтеріс микроб. Түрі таяқша тэрізді түзу немесе аздап иілген, көлемі ірі, қозғалмайды, спора мен қауашақ түзбейді. Екі үттты аздап жуан- даған, түрі гантелге үқсайды. Бүл ірі таяқшаның айналасында көбінесе үсақ 314 грам теріс микробтар орңаласады. Ауасыбағасыз жағдайда арнайы қоректік орталарда өседі. Сыртқы ортада төзімсіз. Жайылымда 2 аптадан артық сақ- талмайды. 90°С 1 мин. 80°С 2 мин. ішінде өледі. Кэдімгі дезинфектанттар эдеттегі концентрациясында зарасыздандырады. Індеттік ерекшеліктері. Шірікбақайға қой мен ешкінің барлық тұқым- дары шалдығады. Әйтседе биязы жүнді қойлар қылшықты жүнділеріне қара- ғанда жиі ауырады. Жас төл уыздан апған иммунитеттің нэтижесінде жеңіл ауырады. Инфекция қоздырушысының бастауы - ауырған қой мен ешкі. Олар ірің- ді өліетті экссудатпен микроб бөліп шығарады. Ауырып жазылған малдың зақымданған ұлпасында қоздырушы 3-4 жыл бойы сақталады. Мұндай мап экелінген отарда індет байқапып, кейіннен түрақтанып қалады. Ауру тікелей жанасу кезінде жэне ластанған төсеніш, көң, топырақ ар- қылы, әсіресе, жайылымда немесе суатта жұғады. Аурудың шығуына жара- қаттану, жоғары ылғалдылық қолайлы жағдай туғызады. Қыста мапды жылы, ылғап, лас қорада ұстау, рационда кальций, фосфор, витаминдердің жетіспеуі шірікбақайдың кең тарауына ықпал етеді. Ауру эсіресе, көктемде қар еріген уақытта немесе жауын-шашынды жаз, күз айларында көп шығады. Суы шыл- қыған көң немесе садыраның сілтілік көрсеткіші жоғары болып (pH 8-ден артық), түяқты жэне оның көбесін жұмсартып, болжыратады да, инфекцияға жол ашады. Дерттенуі. Ауру қоздырушысы тұяқтың маңайындағы болжыраған теріге еніп, өсіп-өнеді де терінің эпидермисіндегі кератин белогін ыдырататын про- теаза ферментін бөліп шығарады. Сонымен қатар, ұлпаларды қабындырып, өліеттендіретін токсиндер бөледі. Дерт процесі тұяқтың мүйізді қабығын зақымдап, тұяқтың табанына шабады. Өрбіген ылғалды дегенерация мен өлі- еттену процестерінің нэтижесінде тұяқтың астындағы жұмсақ ұлпалар ірің- деп, шіріп, тұяқ босап, бөлініп, түсіп қалуы мүмкін. Жалаңаштанған ұлпа- ларға қосалқы іріңдеткіш микробтар еніп, ауру асқынып, бақайшық флег- монасы, тұяқ буынының іріңді артриті, тереңге бойлаған пододерматит бай- қалуы мүмкін. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|