Оқулық. Алматы, 518 бет
Иммунологиялық толеранттылық
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
| Иммунологиялық толеранттылық
(французша tolerance - шыдамды- лық) - арнайы бір антигенге (толерогенге) иммундік жауап болмайтын ерекше иммунологиялық құбылыс. Оргаңизмнің өз антигендеріне шыдамды- лығы болады да, қалыпты жағдайда оларға қарсы жауап бермейді. Толерант- тылықтың механизмін организмде тиісті лимфоциттердің клонының болма- уымен немесе олардың тежелуімен түсіндіреді. Толеранттылықты қалыптас- тырудың бірнеше әдістері белгілі. Оның ең сенімдісі - антигенді организмге дамуының эмбриональдік сатысында енгізу. Кейбір жануарлар түрлерінде толеранттылықты қалыптастыру қабілеті туғаннан кейін де біраз уақытқа созылады. Бұл кезең туғаннан соң тышқан, тауық және күркетауықта 1-2 күнге, ит пен егеуқұйрықта 2-5 күнге созылады, ал қой мен қоянда туғанға дейін аяқталады. Бүл уақытты адоптивтік кезең деп атайды. Адоптивтік кезең шартты үғым, оған толерогеннің ерекшелігі мен дозасы эсер етеді. Есейген кезде толеранттылықты антигеннің үлкен дозасы арқылы тудыруға болады. Оны иммунологиялық сал (паралич) деп атайды. Бұндай жағдай антигеннің шамадан тыс болуынан туындайды. Ол белгілі кезеңге дейін ғана (негізінен 2-3 айға) созылады. Толеранттылық антигенді өте аз мөлшерде көп рет енгізгенде де пайда болады. Сонымен толерогеннің мөл- шеріне қарай антигеннен туындайтын толеранттылық аз дозалы және көп дозалы деп аталатын екі түрге бөлінеді. Дене мүшелерін ауыстырып салғанда трансплантанттың орын тебуі үшін реципиентке иммунитетті тежейтін эр түрлі иммунодепрессанттар (6-меркап- топурин, имуран, ам етопетрин, циклоф осф ам ид, т.т.) ж іберіледі. Бұндай 33 құбылысты дэріден туындайтын толеранттылық деп атайды. Әйтсе де аталған дэрілер рентген сэулесімен тақілеттес организмге телімді әсер етпейді. Сон- дықтан бұндай жағдайда белгілі бір антигенге бағытталған телімді иммуно- логиялық толеранттылық болмайды. Иммунологиялық толеранттылықтың қанда антидене болмайтын айқын түрі де, антидененің өте аз мөлшерде түзілетін салыстырмалы түрі де табиғат- та кеңінен тараған. Эмбриональдік кезеңде пайда болған толераңттылық бактериялық жэне вирустық этиологиясы бар жүқпалы іш тастау аурулары тұсында жиі ұшырайды. Ондай ауруларға бруцеллез, сальмонеллез, кампило- бактериоз, лептоспироз, жылқы ринопневмониясы, сиырдың жүқпалы рино- трахеиті, т.б. жатады. Қоздырушысы тікелей (вертикальді) енесінен ұрыққа берілетін бірқатар вирустық жұқпалы аурулар кезінде, кейінгі ұрпакта иммундік жауап реак- циясы білінбей-ақ вирус организмде тұрақтап қалады. Мұндай инфекцияларға тышқанның хориоменингиті, тауықтың лейкозы, адамның вирустық гепатиті, Борн ауруы, висма-маеди, скрепи, т.б. жатады. Ф.Бернет мұндай ауруларды түбегейлі толеранттанған инфекциялар деп атады. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|