ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы
жүктеу/скачать 34,49 Mb.
|
|
И ведь даже не приставал, не намекал – весь театр зна- ет, что он влюбленный ходит в художницу с волосами цвета спелого колоса. Молодая Актриса видела этот цвет там, на Целине, когда ездила на гастроли еще с труппой театрального училища. Турки – они такие, любят светловолосых, просто по- мешаны на них! Она что, ревнует? Молодая Актриса встряхнула головой, и с таким трудом водруженная на голову сакская шапка царицы Томирис слетела на пол. Вот тебе и еще одно доказательство этой необъявлен- ной войны – вроде полчаса костюмерша укрепляла ее на голове, а упала от одного движения! А если бы на площадке съемочной, где каждый дубль – время и деньги, и когда дубль идет в брак, режиссер орет на своем турецком так, что хоть уши затыкай… ругательства-то похожие, что у турков, что у нас, каза- хов. Все вокруг срамного да такой-то матери… * * * Матери-Степи было обидно. Ее не понимали. Отказы- вались понять. Израненная, усталая, отравленная их отходами, ядерными взрывами на испытаниях, обо- жженная пламенем взлетающих с ее груди в космос ракет, она все равно продолжала любить этих людей. Это была ее нация. Ее дети. Потомки кочевников, они стали строить теперь свои города, отдалились от нее, и все, что оставалось у них от Степи – традиции. Ве- ками она учила их быть одним целым, быть семьей, быть кланом, чтить старшинство, чтобы выжить – иначе в ней, нещедрой на хлеб и кров, только сила была бы правом. А там, где право только за сильным, нет нации. Старики слабеют, но несут в себе мудрость времени
чтобы заставить сильных молодых кочевников ува- жать и признавать ум и авторитет тех, чьи руки уже не держат меча, не могут натянуть лук, а ноги ослаб- ли, и не взлететь им на спину боевого коня, чтобы с криком «алаш!» биться за каганов, ханов, Орду, и кого еще там судьба принесет им в правители… Может, и перестаралась, так не со зла же! Она чувствовала боль 236 237
на әуелеп ұшып шыға алмайтындардың ақылдары мен беделдерін мойындату үшін жүздеген жылдар қажет болды... Мүмкін, артық қимылдаған шығар, бірақ ол қастық ойлағаннан емес қой! Ол қанында оның тозаңы бар, бабалары Далада туылған, және де осы тозаңмен бірге бостандыққа қайраттанған әр адамның жан айқайын және қорқынышын, көз жасын және қуанышын сезді. Тек далалық қана шынымен де еркін бола алады, ал қаланың балалары оны түсіне алмайды! Сенің назарың – ғаламның бір шетінен екінші шетіне, сенің арт жағыңдағы шығыстан, алдыңдағы батысқа дейін – тек қана Даланы көрсе, онда сен еркін екеніңді түсінесің, және сенің өмірің тек өзіңе ғана тиесілі. Оларды қалада неге үйретуге болады? Тек қана құлдық пен өтірікке. Міне, мынау да, олардың Те- атр деп атап жүргендері – өтіріктің ордасы! Адамдар өтірік сөйлеп, біреудің орнына ойнайтын жер, және де оны өнер деп атайды. Ол қандай өнер? Жазықтық, кеңдік, ШЫНДЫҚ қайда?! Ол домбыраның әр пернесінен шыққан ақындардың өлеңдерінде болды, әр күйде тек шындықты айтты! Дала туғызған және жасаған өнер – осы болса керек, енді міне оның балалары осы Шындықты – басқа халықтардың Өтірігіне алмастыра салмақ?! Олар тіпті одан сұрамады да! Оның биіктігін мойын- дамады да! Мүмкін, ол оның қабырғаларын бүлдіріп, ондағы өмірді қиындатып, бұл соғысты бастамас та еді, өзінің шаңын қалаға жібермес те еді, және ең бастысы – өзінің сарқылмас, бастапқы Күшінен нәр ала отырып, жанын өзінің дәстүрлерiмен қолдайды... Ол қаламен, Театрмен соғысты. Дала ренжулі еді. Және өзінің реніші туралы ылғи ойлайтын. Бір күні Жас Актрисаның басынан Дала соғысып отырған, Театрдың гримеркасында Томиристің телпегі құлап қалмағанша... * * * Кәрі актер режиссерге қарады, бірақ одан не ке- рек екенін түсінбеді. Оның тек көз бояушыларда ғана болатын, терең әжiмнен айғыздалған бетiнде ештеңе бедерленбеді. Міне он бес жылдан бері осы театрдың сахнасында тек басты рөлдерді ғана ой- нады – сонау заманның кездерінен «еңбек сiңiрген» атағының лауазымы да, труппадағы дәрежесі де, жас шамасы да басқасына келісуге мойыны жар берме- ген еді... Ал рөлдер аз еді, жыл санап – азая бастады, өйткені міне, он бес жыл болды бұл театрда жаңа үлкен спектаклдерді де, классиканы қоймады, ал қатары сирек көрермендерге бiр актылы түрге дейін қысқартылған жаңа пьесаларда Кәрі актер үшiн рөл тіпті де болмады. Жаңа пьесалар жаңа уақыт үшiн жазылды, ал қаржыландыруды мүмкiндiгiн алу үшін басты и страх, слезы и радость каждого, в чьей крови была частица ее пыли, чьи предки родились в Степи, и вме- сте с этой пылью вдохнули Свободу. Только степняк умеет быть по-настоящему свобод- ным, детям городов этого никогда не понять! Когда твой взгляд – от края и до края вселенной, от восхо- да за твоей спиной, и заката впереди – видит только Степь, ты можешь понять, что свободен, и твоя жизнь принадлежит лишь тебе. Чему их может научить город? Только рабству и лжи. Вот, и этот, которого они называют Театром – храм лжи! Место, где люди говорят ложь, притворяются не теми, кто они есть на самом деле, и называют это ис- кусством. Какое это искусство? Где простор, широта, где ИС- ТИНА?! Она была в песнях акынов, звучала в каждой струне домры, и каждый кюй говорил лишь правду! Вот – искусство, которое родила и создала Степь, и те- перь ее дети готовы променять эту Правду – но Ложь искусства чужих народов?! Они даже не пытались ее спросить! Не призанали ее главенства! Может быть, она и не начала бы эту войну, не пустила бы свою пыль в город, разрушая его стены, делая жизнь в нем сложнее, и самое главное – поддер- живая душу в своих традициях, вдыхая в них из своей бесконечной, изначальной Силы… Оа вела войну с городом, с Театром. Степь была обижена. И думала о своей обиде почти всегда. Пока однажды шапка То- мирис не упала с головы Молодой Актрисы на пол в гримерке Театра, с которым Степь вела войну… * * *
Новые пьесы писались для нового времени, в котором шанс получить финансирование было лишь тогда, |