ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы
жүктеу/скачать 34,49 Mb.
|
|
рөлде біреудің ашынасы (тіпті кімдікі екені белгілі!) ойнау керек еді... Мына келген режиссерi барлық дәстүрді бұзды. Кәрі актер биiктiкте болған ескi уақытты да, әрі оның жас ашыналары болған кезді де, мәдениет шенеуніктерінің ашыналарымен жұмыс істеуге келісім беретін жаңа кезеңді де... Ал енді ол Кәрі Актерден дәстүрді бұзуға оның көмек беруін талап етті. Ол МҮМКIН ЕМЕСТІ талап еттi! Өйткенi режиссердiң тiлегiн бір ған жолмен: өз аброй- ын құрбан етіп қана орындау мүмкiн еді. Және де - көптiң алдында. Сондықтан Кәрі актер Дала заңына берілгендерден ешкімге қажетсіз, өзінің парықсыз сөздерін оған ұғындырғысы келген келімсек түрiктің бұрмаланған орыс тiлiн түсiнбеген сыңай байқатып, көз жұма салды. Ескi актердiң гримеркасы ( ал оның өзінің, ата- улы гримерка болды, аты-жөні, лауазымы, атағы ойылып алтындалған кестемен жазылған!) қазір кезекті дубльдің түсiрiлiміне даярланып жатқан Жас Актрисаның қасында еді. Грим жасайтын бөлмелердің қабырғасы жыл сайын болатын күрделi жөндеуден кейін тағы жұқарған еді, егер Жас Актри- саны жылатып қоятын болса, аздаған өксiктің өзін есту мүмкiн еді. Бұл түсiнiктi де болар едi. Бiрақ көршi гримерка тыныш еді. Бұл күдіктендіреді. Осы кезде есіктен тықыр естілді. Кәрі Актер селт еттi. Бұл шын мәнісінде Жас Актрисаның басынан құлап түскен Томирис ханшаның телпегi еді, және ол еденге құлаған еді * * * Театр астында тек топырақ, және де адамның пырақтары жатқан жертөледен шыққан өкпек жел- мен дүңк етті. Бұрынғы өткен кезде, әлі қаланың аумағы кішкене болып, Ақ өзеннің тек аржақ бой- ында орналасқанда, бұл жерде қалалық зират бол- ды. Солардың біреуі. Ең кедейлерін, сондай-ақ құжаттары болмағандарын, немесе әр түрлі себеп- термен бұрынғы Гурьев қаласының негiзгi христиан және мұсылман зираттарынан құрметтелген жерге жерлеуге болмайтындарды жерлеген. Соның ішінде: қыдырма-саудагерлер, түрлi салмақтағы ұрылар, тағы айтсақ - осы қалаға келіп, қалып қойған бiршама әртiстер... мәңгіге... Театр бұрынғы зираттың үстінде тұрды, өлiмнiң рухы таланттар лагерьлерде қырылып, ал дарынсыздар биліктің басына шығып жатқан кезде құйылған оның iргетасының әрбір тасына сіңіп қалғандай еді. Қазiр заман көп өзгерген жоқ - билікте бұрынғыша дарынсыздар отыр, ал міне таланттар негізінен орналаспағандықтарынан құрып жатыр... когда в пьесе главная роль могла быть сыграна чьей- нибудь (и даже ясно – чьей!) любовницей… Этот приезжий режиссер нарушил все традиции. И старого времени, когда Старый Актер был на высо- те, и у него самого еще были молодые любовницы, и нового, когда нужно было соглашаться работать с любовницами чиновников от культуры… А теперь он требовал от Старого Актера помочь в его нарушении традиций. Он требовал НЕВОЗМОЖНО- ГО! Потому что выполнить желание режиссера можно было лишь одним путем: пожертвовав собственным авторитетом. Причем – прилюдно. Поэтому Старый Актер закрыл глаза, и сделал вид, что не понимает ло- маного русского языка, на котором этот заезжий турок пытался ему втолковать свои бестолковые, никому в этом городе и этой стране не нужные замыслы… ни- кому из тех, кто предан Степи… Гримерка Старого Актера (а у него была своя, имен- ная гримерка, с золоченной табличкой, на которой были выгравированы имя, титул, звание!) находилась рядом с той, где сейчас готовилась к съемке очередно- го дубля Молодая Актриса. Стенки между гримерны- ми после очредного ежегодного капитального ремон- та стали еще тоньше, и можно было бы расслышать даже малейший всхлип, если бы Молодая Актриса вздумала бы заплакать. Это было бы понятно. Но в со- седней гримерке было тихо. Это настораживало. И тут послышался стук. Старый Актер вздрогнул. На самом деле это всего лишь шапка царицы Томирис упала с головы Молодой Актрисы, и ударилась об пол… * * *
Театр стоял на бывшем кладбище, и ему казалось, что дух смерти впитался в самые камни его фундамента, заложенного во времена, когда таланты гибли в ла- герях, а посредственности возносились к вершинам власти. Сейчас времена изменились ненамного – у власти по прежнему сидят посредственности, а вот таланты гиб- нут в основном просто от невостребованности… 240 241
Дала Қаламен соғысында жеңеді, өйткенi қазiргi Атыраудың дамыған қасбеттерінде ескінің әруақтары, ызалы, қанды-қызыл билiктің жетпiс жыл күрескен бұрынғы байлар заманының рухы басымырақ... әрі бұл адамдарға, бұл қалаға, бұл елге мұраға қалдырылған Театрмен бірге жеңілді... * * * Кәрі Актрисалар «шай ішетін». Бұл ұғымның аста- рында, әрине тек үндi бұталарының түйiршiктелген жапырақтарының тұнбасы ғана емес, сондай-ақ бiр жағынан Кәрі Актрисалар онсыз шай iшуді толым- сыз деп санайтын, тұтынғанда барынша қыздыратын, бағалы сусындардан кемірек есептелетін сусынды тұтынатын... Оларлар әрқашан жиналып киім бөлмесінде шайдың өзімен және ескі электр пешіне қыздырылған үйден әкелген түскі аспен, жақын жердегі кәрiстердің даяр ас дүкенінен сатылып алынған ащы және татымды салаттармен, және одан да ащырақ әрі татымдырақ Кәрі Актрисалардың татымындағы өсектерді тіске ба- сып «шай ішетін». Өсек Ескi актрисалардың өмiрлерінiң ең маңызды бiр бөлiктерiн құрады. Мүмкiн, барлық әйел Кәртайғанда солай болар, болатын да шығар. Әсiресе егер бұл әйелдер - актриса болса. Соның ішінде олар - әлдеқашаннан бері спектакльдер қойылмаған Ескi театрдың актрисалары болса. Бiрақ олардың өсектерінің салатындағы артық бұрышы, тұзы, соясы Театрда өзгерiстер басталғанда жетiле түседі. Әсiресе осыған ұқсас. Театрда фильм түсіріледі. Фильмге Жас Актриса алынды, ал режиссер Кәрі Актрисаларды бір жаққа..., оларға тiптi прожектордан бағытталған жарық та жетпейтіндей көрінген сахнаның ең шаңды және қараңғы шетіне және түбіне лайықсыз шеттетілген. Олар осылар туралы айтты. Және сол үшін фильмді, режиссерді, Жас Актрисаны, тiптi өздері ешқашан мойындамаса да Театрды да өзін жек көрдi. Киім бөлмесі өзінің рөліне дайындалып жатқан Жас актрисаның грим жасайтын бөлмесінен алыста орналасқан. Сахнаның басқа жағы, басқа жағынан сырты, басқа қанаты... Егер қабырғаға бетіңді берсең - оң жағы. Егер өзің сахнада тұрсаң - Сол жағы. Мүмкін содан болар өз Театрларының залында отыруға дағдыланған актрисаларға олар оң жақта отырған секілді болып көрінетін. Тек ескi Театрға олай болып көрiнбейтін. Бiрақ Кәрі Актрисалар өз Театрларын көптен сезін- бейтін. Олардың ішінде бұрынғыша жыл сайын олар туып-өскен, бірақ оның бөлшегі бола алмаған Степь побеждает в войне с Городом, потому что за урбанистическими фасадами современного Атырау все сильнее дух старого, байского прошлого, с кото- рым злая, кроваво-красная власть боролась семьдесят лет… и проиграла, вместе с Театром, оставшимся в наследие этим людям, этому городу, этой стране… жүктеу/скачать 34,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|