кұбылыстардың жиынтығы ғана емес, бүкіл кұрамдас бөліктерінің өн бойы жалғыз негіз кұраушы принциппен камтьшған жэне жалғыз эрі басты кұндылыкты білдіретін тұтастык немесе индивидуалдық болып табылады. Дәл осы кұндылык барлык мәдениеттің негізі жэне ірге тасы кызметін аткарады", - деп есептейді. Сондыктан кұрамдас кұндьшыктың біреуі өзгерген жағдайда, калган өзгелері де осындай өзгерістерге ұшырайды. Мәдени типтердіц кұндылыктары катарына ғалым мыналарды жаткызады: өнер мен гылымның, философия мен діннің, этика мен кұкыктын басым касиеттері, элеуметтік, экономикалык жэне саяси ұйымдардың, әдет-ғүрыптардың өмір тэртібі мен ойлаудың (менталитеттің) негізгі формалары. П.Сорокин мэдениеттің үш типін бөліп көрсетеді: идеационалды, идеалистік және сезімдік. Жалғыз нактьшык пен күндылык ретінде Қүдайдың сезімнен тыс жэне акылдан тыс екендігі туралы принципке негізделген мәдениеттің унификациялык жүйесін ол идеационалдық деп атайды. Бұл типке брахмандык Үндінің, буддистік, лаоистік мәдениеттерді, б.з.д. ѴІІІ-ѴІ ғасырлардағы грек мәдениетін жэне батыстың ортағасырлык мэдениетін жаткызады. П.Сорокиннің пікірінше, "ортағасырлык Батыс мәдениеті эртүрлі мэдени нактылыктардың, кұбылыстардың жэне кұндылыктардың жиынтығы 279
емес, барлык бѳліктері объективті нактылық пен маңыздылыктың тек бір ғана жоғары кағидатын білдірген жалғыз тұтастык болды: Құдайдың мәңгілігі, шексіздігі, акылдан, сезімнен тыс екендігі, элем жэне адамды
