және т.б.) қамтиды. Адам кұкықтары дегеніміз индивидтің өз калауы бойынша әрекет ету мүмкіндігін (адам кұкыктарының бұл бөлігін бостандыктар деп атайды) немесе белгілі бір игіліктерді иемдену мүмкіндігін (бұл адам кұкыктарының өзі болып табылады) қамтамасыз ететін адамдар мен мемлекет карым-катынастарының нормалары, кағидалары. Адам кұкыктары адамдар кызметінің ұзак кайталанған актілерінен кайталанып отырған байланыстар мен катынастар нысандарынан калыптаскан. Осылардың нәтижесінде адамдардың карым-катынастарын тәртіпке келтіре алатын белгілі бір тұракты нормалар, эталондар, кұндылыктар пайда болған. Әрбір адам белгілі бір материал дык жэне рухани игіліктерді иемденуге талаптанады, ал оларды иемденуге когам мен мемлекет кѳмектесуі керек жэне осы игіліктер кѳлемі тарихи тұрғыдан эркашанда коғамның сыныптык кұрылымындағы, материалдық өндіріс жүйесіндегі индивидтің жағдайымен белгіленіп отырады. Индивидке берілетін осы игіліктерді адам кұкықтары деп атауға болады. Адам кұкыктары мэселесі эркашанда коғамдағы адам орнын белгілейтін құкыктарды иемдену ушін, олардың көлемін кеңейту үшін жүргізілетін сыныптық шайкастар мэселесі болған. Тарих көрсететіндей эр ұрпак адам кұкыктарын қайта корғауға мэжбүр болады, адам кұкыктары мен бостандыктарын коргау жэне колдау үшін күш кажет болмайтындай жағдай адамзатка кездескен емес. Әр ұрпак адам кұкыктары мен бостандыктары сиякты ұлы кұндылыкты корғауға байланысты тарихтьщ шакыратын мэңгілік жекпе-жек шайкасына шығады. Адам кұкыктары ең жогары мәдени кұндылыкгардың бірі, өйткені олар барлық коғамдык даму процестерінің ортасына тұлғаны кояды, оның еркіндігі мен тең кукыктығын белгілейді.