11-§. Бастауыш сыныптарда факультативтік сабақтарды үйлестіру методикасы
Факультативтік сабақтар бастауыш сыныптың оқушыларын тәрбиелеуде, оларға кәсіп таңдауға тиісті білім беруде жоғары нәтиже береді. Әсіресе, қабілетті оқушыларда пәнге қызығу, дүниетаным, зейінділік пайда болады. Ал бұл бастауыш сыныптың оқушыларына толық білім беруде, әрбір оқушының жеке қасиеттерін үйренуде оқушының қабілеті көрінеді. Бастауыш сыныптарда факультативтік сабақтарды бірінші кезекте, математика сабақтарында ұйымдастыру үлкен маңызға ие. Осы орайда оқытушы бірінші кезекте оқушылардың ішінен математикаға қызығуы мен қабілетін анықтауға мүмкіндік беріп, олармен тіл табысады.
Сабақтағы оқу материалдарын қайталамайтын, бірақ оны нығайтуға қызмет ететін күрделі көріністегі оқу материалдары үйреніледі.
Бастауыш сыныптар факультативтік сабақтар дидактикалық ойындар, олимпиадалар, кештер, викториналар өткізуге жәрдем береді. Ғылыми техникалық даму математикамен байланысты болғандықтан жайлап күрделі шешімді үйренуге мүмкіндік береді. Мысалы, ЭЕМ-да микрокалькуляторда есептеу үйреніледі.
Бастауыш сыныптарда факультативтік сабақтарда оқушылардың математикалық ой-түсінігі, пікірлеу қаблеті нығаяды.
Факультативтік сабақтарды бастауыш сыныптарды түрліше жүргізу мүмкін, әсіресе, III-IV сыныпатарда қызықты, яғни, оқушылардың математикаға деген қызығуын жан–жақты тұрғыдан есептей отырып жүргізу мүмкін.
Факультативтік сабақтар I сыныпта оқушылардың қызығуы мен меңгеруіне қарай пәнаралық байланысты есепке ала отырып, жүргізеді.
II-IV сыныптарда 34 сағат өтіледі.
сыныпта тоқсан бойынша жүргізу мүмкін. Мсыалы I тоқсанда математика, II тоқсанда ана тілі және т.б.
сыныпта жарты жылдық бойынша жүргізіледі. Мысал 1 жарты жылдықта математика, 2 жарты жылдықта ана тілі және т.б.
Ал IV сынып жаппай тек қана математикаға араналады.
III, IV сыныптарда көбінесе күрделі мәселелермен істеу үшін факультативтік сабақтарда мәселелер істеу үшін 10 сағат бөлінеді.
Бастауыш сыныптарда факультативтік сабақтарды ұйымдастырудың маңызы үлкен. Факультативтік сабақтарда оқулық материалдарын қайталамайтын материалдар үйреніліп, бірақ бастауыш сынып оқушыларының сабақтан алған білімін нығайту және тереңдетуге көңіл бөлінуі тиіс.
Әсіресе шығыс ғұламаларының еңбегін үйрену, әр сабақта математика сабағының нәтижелілігін арттыруда тарихи материалдарды пайдалану ұсынылады. Мысалы,
сабақта Абу Райхон Беруни;
сабақта Ибн Сина, сосын Ал-Харезми, Ұлығбек тәрізді ғұламалар мұрасының бастауыш сыныпқа тән жақтарын үйреніледі.
сыныпта факультативтік сабақтарда үйренуі қажет болған тұжырымды жоспар — Абу Али ибн Синаға арналған сабақтың үлгісін ұсынамыз.
сабақ. Абу Али ибн Сина туралы мәлімет.
сабақ. Абу Али ибн Синаның “Ал-есеп” деген еңбегі. Ибн Синаның “Ал-есеп” атты еңбегінің бөлімдерінен бірі математика, есеп, (арифметика), хандаса (геометрия) және алжабр (алгебра) пәніне арналған.
Ибн Синаның арифметикасы араб тілінде жазылып, төрт бөлімнен тұрады.
Бірінші бөлімде түрлі тізбек сандардың қасиеттері баяндалған.
Екінші бөлімде сандардың теңдігін теңсіздігімен саластыру амалдары берілген.
Үшінші бөлімде арифметиканың геометрия заңдарының кейбірлерімен байланысы өрнектеледі.
Төртінші бөлімде арифметикалық және геомтериялық көргезбелі кұралдар анықталады.
IV сыныпта математикадан факультативтік сабақтарда төмендегі қасиеттерді пайдалану мүмкін.
