Дәнекер тіндерінің арнайы белоктары

455 
Коллаген молекулаларының 15-тен астам түрлері белгілі, олар 
изоколлогендер: 
I - 
[α(1)]
₂
α
₂
(I) және 
II 
- [α(II)]
₃
- сүйектер, дентин, 
көздің қасаң қабығы, гиалинді шеміршектерде; 
III 
- [α(III)]
₃
-тері, 
қызыл иек, жүрек қақпақшаларында; 
IV - 
[α(IV)]
₃
- базальды 
мембраналарда;
V 
- [α(1)]
₂
α
₂
(V) және
VI -
α,(VI) , α
₂
(VII) – 
сүйектер, көздің мүйізді қабығы, жүрек қақпақшалары, артерия 
тамырларында;
VII -
α
₁
(VII) және
VIII -
α
₁
(VIII) – тамыр 
эндотелиінде; 
IX -
α
₁
(IX) α
₂
(IX) және
X -
α
₁
(X) –шеміршек тінінде 
кездеседі, ал изоколлагеннің I-III-ші түрлері – фибриллалар түзеді;
изоколлагеннің IV-VII түрлері тор түзушілер болып есептеледі, 
мысалы, базальды мембранада, IX-XII изоколлагендер фибрилла 
түзуге қатысады. [34]. 
Коллаген 
молекуласының 
полипептидтік 
тізбегі 
жиі 
қайталанатын триплет: глицин – X-Y-тен тұрады. Бұл кезде, әдетте 
X және Y қызметін пролин (гидроксипролин) және лизин
(гидроксилизин) атқарады. Бұл полипептидтік тізбек әр спираль 
сайын 3 аминқышқылының қалдығынан тұратын, солға бұралған 
спиральдарды қалыптастырады, коллагенде белоктың екінші реттік 
α-спиральді құрылымын тұрақтандыратын сутекті байланыстар 
түзілмейді. Коллаген 
талшығының 
құрылымдық 
бірлігі 
тропоколлаген -
деп аталады. Ол үш полипептидтік тізбектің 
суперспиральдануы нәтижесінде, таяқша тәрізді молекулалар
түзіледі, оның ұзындығы 300 нм және диаметрі 1,5 нм болады. 

жүктеу/скачать 7,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: