П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Дарынды болмаса жалпы ақыл-ой қабілетінде көрінеді. Дарынды балалармен жүмыс
| II бөлім. Дидактика
239 Мінез-қүлық қалыптасу үрдісі уақытында, жүйке жүйесінің типологиялық қасиеттері баланың үлгеріміне әсерін тигізеді. Оқыту қызметінің жағдайы баланың жалпы жүйке жүйесі мен қызбалығына байланысты. Әлсіз қоз- дырғыш процесінде оқушылар ақырын жүмыс істейді, жылдам шаршайды, дүрыс тыңдай алмағандығынан қателер жібереді. Бақылау жүмыстарында төмен көрсеткіш көрсетеді, ақырында жүйкеге, мінез-қүлқына күш түсірудің әсерінен жаман баға алған баланың үзақ уақыт оңала алмауына әкеп соғады. Сол уақытта олардың сөздері бейнелі және сезімді орі уайымшыл болады. Егер де мүгалім әр-түрлі әдіспен жүмыс істесе оқушының үлгерімі және тәртібі оның жүйке жүйесі мен қызушылыгына байланысты емес. Темпера мент ерекшелігіне қарай оқуды оқи алмайтын бала жоқ. Бірақ та оң нотиже алу үшін әр оқушының жеке ерекшелігіне сәйкес оқыту жоне тәрбиелеу әдісін пайдалану керек. Педагогтар мен психологтардың зерттеулері бойынша, оқушыларды олардың мүмкіндігіне, жүмыс ісгеу қабілетіне, денсаулыгына, жеке ерекшелігіне карай топқа бөле отырып, білімді бағалаумен жеке гексерісті үйымдастыру кезінде, үлгерімеушілікті жеңу үшін осы ерекше- ліктерге қарау керек. Осы таланты сақтамаган уақытта, тіпті жаксы оқитын баланыц өзі де, оқу бағдарламасынан қалып қалуы мүмкін. Олар оқуда жогары талаптылық, өз қүрбыларының қасында ақыл-ой, білім алу қабілетін (немесе белгілі бір музыкаға, суретке, тагы басқалар) корсетеді. Дарындылық баланың белгілі бір даму саласында, Дарынды болмаса жалпы ақыл-ой қабілетінде көрінеді. Дарынды балалармен жүмыс балалар жақсы есте сақтау қасиетімен, білімді алуга қызығуымен, үлкен сөз байлығымен, әр нәрсені білуге қүшгарлығымен, өмірдегі белсенділігімен көрінеді. Олар мектеп бағдарлама- сын әз қүрбыларынан гөрі жылдамырақ және оте жоғары деңгейде меңгереді. Филадельфияда Ресейдіц жеті жасөспірімі дүние жүзілік гылымдық және инженерлік шығармашылықтың әлемдік жарысында ғылым жаңашылыгыы көрсеггі. 1999 жылы Үлыбритания мен Италияның конкурсанггары қанша- лықты марапат алса, соншалықты марапат Ресейдің жеті жасөспірімі алды. Конкурсқа қатысушы Сергей Тищенко бірден үш награданы әр гүрлі номина- циядан алды. Ол венгер оқымыстысы Ііауль Эрдештің бір есебініц шешімін үсынған. Бүл есепті дүние жүзінің барлық математиктері шеше алмаган еді. Дарынды оқушылардың арасында үлгерімі төмен балалар да болады. Бүның басты себебі педагогтардың соларга уақы гын аз бөлгенінен болады, ақырында дарынды оқушылар оқуга деген қызығушылыгын жояды, күнделікті дайын- дықты тоқтатады, осындай жағдай олардың ары қарай үлгеріміне жоне жүріс түрысына әсерін тигізеді. Бүл педагогтардың басты кемшілігі. Дарынды балалар жоғарғы таным белсенділігін баппен талап етеді. Бүндай жағдайға көптеген жай мектептердің қол жеткізуі қиын. Дүние жүзінің көптеген елдерінде дарынды балаларға көмек ретінде арнайы мектептер ашылуда. Мысалы, баланың дарынын аша түсетін физика-математикалық, биологиялық, химиялық мектегігері және де басқа іүрлері, әр түрлі факультативтер, кафедра- лар, секциядар және үйірмелер үйымдастырылуда. Лицей жоне гимназияда оқытушылардың басшылығымен немесе ғылыми қызметкерлердің қатысуы- мен, ғылыми-зерттеу міндеперінің шешімін табуға оқушылар көгітеп қатысуда. Әсіресе, дарынды балаларга қосымша білім беру жүмысы жақсы жолға қойылған. |