101
мөлшері азаяды. Бұл жағдай күріш жармасын ажарлауда анық байқалады,
сондықтан кейбір елде күріш жармасы негізгі тағам болғандықтан, ажар
-
лауды терең жүргізбейді, қажетті тағамдық заттарды сақтап, тұтынады.
Ажарлау қарқынды болмаса жармада майлар көбірек қалады, ал ол
өнімнің сақталу ұзақтығын қысқартады. Сондықтан ажарлау үдерісін өте
мұқият жүргізу керек – әр дақылға тиімді ажарлау режимін таңдайды.
Халықаралық ФАО ұйымы күрішті ажарлаудың үш
дәрежесін
тағайындаған:
бірінші ұрықтық және тұқымдық қабықтары және аздап ұрықтық
бүршік алынған;
екінші немесе орташа жарма аталған заттар алынған және алейрон
-
ды
қабаттың көп мөлшері алынған;
үшінші қабаттары және алейронды қабат толық алынған.
Бірақ осындай топтама қажетті объективті көрсеткіштермен дәлел
денбеген, көбінесе қарамақарсы субъективті пікірлермен талас тууда.
Жарма зауыттарында ажарлау үдерісінің дәрежесін
Е
аж
ұнтақ шығы
мы
бойынша бағалайды, оны төменгі формуламен көрсетеді:
мұндағы:
m
1
,
m
2
,
m
3
– 1, 2, . . . n ажарлау жүйелеріндегі ұнтақ шығымы,
%;
Р
– 1ші ажарлау жүйесіне түсетін ядро, %.
Кейбір шет елдерінің жармаға арналған стандарттарында күлділік
шегі қойылған (арпа жармасы үшін). Майда арпа жармасын өндіруде
жарманы бесалты рет ЗШН машинасында ажарлайды, нәтижесінде даяр
өнім шығымы азаяды, есесіне ұнтақ артады және күлділігі төмендейді.
Осы үдеріс төмендегі көрсеткішпен сипатталынады:
мұндағы:
B
n
– n
і жүйеде өңдеуден кейін өнімнің шығымы, %;
z
n
– сон
-
дай жүйеде өңдеуден кейін өнімнің күлділігі, %.
Бірізділікпен тиімді ажарлауда Р
n
коэффициентінің деңгейі арта
-
ды және күлділігі жоғары заттарды алғаннан кейін өнімнің күлділігі,
оның шығымына қарағанда, қарқынды төмендейді. Одан әрі өңдегенде
(жылтыратқан жағдайда) Р
n
коэффициентінің деңгейі жайлап төмендейді,
102
ал бұл өнімнің шығымының азаюына әсерін тигізеді (35сурет). Деген
-
мен барлық жағдайда анықталған Р
n
коэффициентінің тәуелділік өзгерісі
сол күйі сақталады және оны өндірістің өңдеу режимдерін бақылау
ретінде қолдануға болады.
Достарыңызбен бөлісу: