a ) және ең аз (
b ) масштабтарды есептейді, олар негізгі бағыттар
бойындағы масштабтар болады.
Негізгі бағыттар бойындағы масштабтарды біле отырып, кез келген
берілген бағыттар бойынша проекциядағы жеке масштабтарды есептеуге
болады. Берілген нүктедегі жеке масштабты есептеу үшін мына формула
пайдалынады:
a
a
m
2
2
2
2
sin
cos
b a +
=
Ұзындық бұрмалану қатынасы – деген жеке жəне негізгі масштаб
арасындағы айырмашылық.
1
-
=
m
n
Ұзындықтардын бұрмалануы % -н берілуі мүмкін, егер
=
n
200% болса –
бұл жеке масштабтың негізгіден 200%-ке көптігін білдіреді, ал
15
,
0
-
=
n
немесе
15% болса, минус таңбалы негізгі масштабтың жеке масштабтан үлкендігін
көрсетеді.
53
Белгілі нүктедегі ұзындықтың бұрмалануы негізгі бағыттар бойынша ең
үлкен және ең аз масштабтармен яғни осы нүкте салынған проекциядағы
бұрмалану эллипсінің остері бағыттарымен сипатталады.
Ұзындықтардың бұрмалануы барлық проекцияда болады,бірақ тең
аралықтағы проекцияларда ең үлкен және ең аз масштабтар бағыты бойынша
ұзындықтар сақталады.
Нормальды ортографиялық азимутальды проекцияларда негізгі
масштаб барлық параллельдерде, ал нормальды тең аралықты азимутальды,
конустық және цилиндрлік проекцияларда барлық иеридиандарда сақталады.
Бұрыштың бұрмалану көрсеткіші болып эллипсоидтағы бұрыш
айырмашылығы
a
және оған сәйкес бұрыш
/
a
салынады.
Бұрыштардын бұрмалануы градуспен абсолюттік шамада беріледі.
Берілген нүктедегі бұрыштардын бұрмалану мөлшері бұрмаланудың ең үлкен
шамасымен
w
сипатталады.
b a b a +
-
=
2
sin
w
немесе
n m n m +
-
=
2
sin
w
,
мұнда
m жəне
n – қатынастар бағыттары бойынша масштабтар,
а жəне
b – үлкен жəне кіші масштабтар.
Бұрыш бұрмалануы болып эллипсойдтағы бұрыш
a
Және проекцияда сол бұрышқа қарасты
/
a
айырмашылық болады. Бұрыш
бұрмалануы абсолюттік шама градусында көрсетіледі. Берілген нүктеде бұрыш
бұрмалану размері үлкендеу бұрыш бұрмалануымен
w
көрсетіледі:
Sin
w
2
=
(а - в ) / (а + в ) немесе
sin
2
w
=
(
n m -
) / (m + n )
мұндағы m және n – тиісті бағыттар бойынша масштабтар.
а және в - еңүлкен және ең аз масштабтар.
Егер екі бағыттағы масштабтар
1
m
және
2
m
және мередиан мен параллель
арасындағы
q
– бұрыш белгілі болса, онда мына формуланы пайдаланады:
q
m
m
m
m
q
m
m
m
m
w
sin
sin
2
sin
2
1
2
2
2
1
2
1
2
2
2
1
+
+
-
+
=
немесе
q
q
w
sin
sin
2
sin
2
2
2
2
mn n m mn n m +
+
-
+
=
немесе
p n m p n m +
+
-
+
=
2
2
2
2
2
sin
w
.