55
параллельдер бойынша масштабтары, алаңдар масштабы жəне бұрыштар
бұрмалануы есептелуі мүмкін.
2. Проекцияда бұрмалану сипаттамаларының негіздері проекцияны
таңдау жетекшілігінде (ЦНИИГАиК) кестелер мен графиктер түрінде беріледі.
Олар бұрмалану шамаларын нүктенің географиялық жағдайына байланысты
еңдік бойынша жəне бойлық бойынша анықталған интервалдармен немесе
зениттік ара қашықтыққа байланысты сипаттайды.
3.Проекцияда бұрмаланудың таралу сипаттамасы жəне шамасы жайлы
айқын көріністі бірдей бұрмалану сызықтарын көрсететін
изоколдар
береді.
Изоколдардың формалары əр түрлі проекцияларда əр түрлі болады
(шеңбер,доға,түзу сызық жəне əр түрлі қисық сызықтар түрінде).
Картографиялық торабқа изоколдар (
w
,
,
,
p
n
m
) есептеулерімен еңгізіледі.
4. Кестелер мен изокол сызбаларының жоқ кездерінде, сонымен қатар
зерттелетін карта проекциясы белгісіз жағдайларда, бұрмалануды номограмма
көмегімен анықтайды.
Негізгі әдебиеттер:
1[29-47], 2 [12-26]
Қосымша әдебиеттер:
2[19-27]
Бақылау сұрақтары
1. Картографиялық проекция деген не және не үшін қолданады?
2. Жергілікті жер масштабы деген не және картада қандай масштаб түрлері бар?
3. Эллипс бұрмалануы деген не?
4. Жердің сфералық бетінен жазықтыққа өтуде қандай бұрмалану түрлері пайда
болады?
5. Карталарда бұрмалануларды анықтау үшін қандай әдістер бар?
№10 Дәріс. Картографиялық проекциалардың классификациасы.
Жер бетін жазықтыққа жобалаудың əр түрлі заңдарын қолдана отырып,
картографиялық тораб түрлері жəне сол торабтарда картографиялық
бейнелердің бұрмалану шарттарымен айырылатын əр түрлі картографиялық
проекцияларды алуға болады. Мұндай жағдай картографиялау үшін өте
маңызды, себебі проекцияны таңдауға, жер беті кеңістігін бейнелеуде жəне əр
түрлі географиялық жағдай бойынша қамтуды қанағаттандыратын, сонымен
қатар карта арналуын, оның мазмұның жəне қолдану сипаттамасын сақтап қалу
мүмкіндігі бар. Картографиялық проекция классификациясы
Достарыңызбен бөлісу: