Ассоциации «общенациональное движение «бобек» конгресс ученых казахстана
ТІЛДІК ПОРТФЕЛЬ КОММУНИКАТИВТІ ҚҰЗІРЕТТІЛІКТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
жүктеу/скачать 1,83 Mb. Pdf көрінісі
|
9 2 ФИЛОЛОГИЧЕСКИЕ НАУКИ (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Тірек сөздер
- SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD: CHALLENGES OF THE XXI CENTURY" ASTANA, KAZAKHSTAN, FEBRUARY 2023 67
|
ТІЛДІК ПОРТФЕЛЬ КОММУНИКАТИВТІ ҚҰЗІРЕТТІЛІКТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ Орынтай Шапағат Айдаржанқызы М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті Аңдатпа: Мақалада шеттілдік білім берудегі тірек ұғым болып табылатын мәдениетаралық коммуникация құзіреттілігі және тілдік портфель шетел тілін оқытудың инновациялық әдістері ретінде қарастырылады. Сонымен қатар тіл мен мәдениеттің тығыз байланысы, оның тілдік білім беруге тигізер әсері мен тиімділіктері де тілге тиек етіледі. Тірек сөздер: тілдік портфолио,мәдениет, тіл, мәдениетаралық құзіреттілік, оқу процесі. Қазіргі таңда шетелдік білім беру ісін мәдениетаралық қарым-қатынас ұғымысыз елестету әсте мүмкін емес, себебі, бұлар егіз ұғымдар іспеттес. Қалай болғанда да, тілді үйрену, оқу мен оны игеру мәдениетпен танысу ісі арқылы да жүзеге асып отыратыны белгілі. Шет тілі мен мәдениетін оқытудың бүгінгі міндеті мәдениетаралық коммуникацияға даярлық ретінде негізделген. Қазіргі қазақстандық қоғам әртүрлі салаларда алға қойылған мақсаттарға жету жолында ғаламдық коммуникациялық кеңістікке енуге ұмтылады. Сол себепті де тұлғаға өз тілін ғана емес, шет тілдерін де үйрену қажеттілігі анық болады. Солайша, қоғам білім беру ошақтарында шет тілдерін SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD: CHALLENGES OF THE XXI CENTURY" ASTANA, KAZAKHSTAN, FEBRUARY 2023 67 үйрету істеріне қатысты көптеген талаптар қояды. Шетел тілін үйрену арқылы тұлға оқытылатын тіл елінің мәдениетіне енеді және бұл оқытудың өте маңызды бөлшегі болып табылады, бірақ оқушылардың мәдениаралық құзыреттілігін қалыптастыруға және соған сәйкес елдің тілдік кодын ашуға жеткіліксіз көңіл бөлінеді. Мәдениетті тану мәдениетаралық құзіреттіліктің ажырамас бөлігі болып табылады. Бұл есте сақтарлық маңызды мәселе, өйткені оны тек түрлі мәдениеттер туралы білім, мәдениетаралық құбылыстарды түсіну және «басқаға» құрмет пен түсіністік тұрғысынан оңай сипаттауға болады. Шет тілін үйренуші барлық осы элементтермен жұмыс істеуі керек, сонымен қатар оларды мәдениетаралық қарым-қатынас жағдайында қолдана білуі керек [1; 13]. Мәдениетаралық құзыреттілікті қалыптастыру технологиясы ретінде «Тілдік портфолио» технологиясы ұсыныла алады. Тілдік портфолио технологиясы – бұл оқушылардың өз жұмысының нәтижелері мен жетістіктері үшін рефлексия дағдыларын қалыптастыруға және дамытуға бағытталған жеке тұлғаға бағытталған оқыту технологиясы. Бұл технология оқушылардың шет тілін өз бетінше оқуға деген ынтасын арттырады, сонымен қатар барлығына өз мүмкіндіктерін барынша пайдалануға көмектеседі. Тілдік портфолио шет тілдерін оқытудың нақты мақсаттарын қоюға мүмкіндік береді, сондықтан оқу процесінің ұйымдастырылуын жақсартады. Сонымен қатар, оқушылардың өзін-өзі бағалауы, олардың қажеттіліктері мен уәждерін талдай отырып, оқу мазмұнын түзетуге мүмкіндік береді [2; 164]. Сонымен қатар, тілдік портфолио оқушыларға тілдегі әртүрлілік, тілдер мен мәдениеттер арасындағы берік байланыс туралы білуге мүмкіндік бере алады. Тілдік портфельді пайдалану тәжірибесі оны: шет тілін үйренуге ынталандырудың тиімді құралы ретінде; мәдениетаралық қарым-қатынас субъектісі ретінде өзін-өзі тануға ынталандыру құралы ретінде; шет тілін үйренушінің рефлексивті өзін-өзі бағалау білігін қалыптастыру құралы ретінде; тіл және мәдениет саласындағы оқу-танымдық құзыреттілікті дамыту құралы ретінде; шет тілін үйренушінің өнімді оқу қызметін дамыту құралы ретінде; шет тілін үйренушінің автономиясын дамыту құралы ретінде; тіл мен мәдениетті зерттеудің шынайы мән-мәтінін қамтамасыз ету құралы ретінде көрсетеді [3; 4]. Мұғалімдер үшін тілдік портфолио оқушылардың пән бойынша жетістіктерін бейресми бағалау, сонымен қоса, оның жеке басының дамуына ықпал ету үшін қолданылатын құрал ретінде қызмет етеді. Бұл технологияның мәні – оқушы пен мұғалімнің бірлескен іс-әрекетінің белгілі бір жүйесі. Бұл білім алушыға өзінің тілдік құзыреттілігін және оның ана тілдерімен өзара байланысын бағалауға мүмкіндік беретін жеке құжаттар қалтасы болып табылады. Қысқаша, бұл әдіс шет тілдерін оқу үрдісінде мұғалімнің іс-әрекетінен оқушының іс-әрекетін басты назарға алады. Бұл процесті жүзеге асыру жолында мектеп оқушылары өздерін объективті және сыни тұрғыдан бағалау ісін, ойлау қабілетін ояту және дамытуды қалыптастыруы керек. «Тілдік портфолио» ұғымын қарастыра отырып, оның мақсаттарын, міндеттері мен ерекшеліктерін талдай отырып, біз бұл әдіс оқушылардың ынтасын, олардың шет тілін меңгерудегі нәтижелері үшін жауапкершілігін арттырады деген қорытындыға келеміз, бұл технология сонымен қатар оқушылардың оқу процесіне саналы көзқарасының дамуына оң әсер етеді. Тілдік портфолио шет тілдерін оқыту мақсаттарын нақтылауға мүмкіндік береді, сондықтан оқу процесін дұрыс ұйымдастыруға ғана емес, сонымен қатар оны еуропалық стандарттарға сәйкес модернизациялауға мүмкіндік береді. Технология |