Й. Вандевалле. Түрік тілін шетелдіктерге оқыту жөнінде Әож 378. 147 ТҮрік тілін шетелдіктерге оқыту жөнінде
Й. Вандевалле. Түрік тілін шетелдіктерге оқыту жөнінде
жүктеу/скачать 339,25 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.1. Фонология.
| Й. Вандевалле. Түрік тілін шетелдіктерге оқыту жөнінде
жалғау (ad-ınız, ad-ım), жіктік жалғау (nereli-siniz, İzmirli-yim), етістіктің нақ осы шақ формасы (otur-uyorsunuz, otur-uyorum), зат есімнің септіктерінен жатыс септік (nere-de, İstanbul-da), сұраулы сұрақ (ne, nereli, nerede), күмәнды сұрақ (mi), болымды және болымсыз сөйлем (değil, otur-mu-yorum) үйретіледі. Бұл грамматикалық құбылыстардың кейбіреулері студенттерімізге мүлде таныс емес, сондықтан оларға қиын тиеді. Түрік тілінде кейбір жұрнақтар бір- біріне өте ұқсағандықтан оларды оңай шатастырып алады (асты сызылған жалғауларға назар аударыңыздар): ad-ım -(I)m = -m, -im, üm, -ım, -um İzmitli-yim -(y)Im = -im, -üm, -ım, -um, -yim, -yüm, -yım, -yum dinle-yiniz -(y)InIz= -iniz, -ünüz, -ınız, -unuz, -yiniz, -yünüz, - yınız, -yunuz ad-ınız -(I)nIz = -niz, -nüz, -nız, -nuz, -iniz, -ünüz, -ınız, -unuz nereli-siniz -sInIz = -siniz, -sünüz, -sınız, -sunuz Студенттеріміз шатастырмасын деп оқулығымызда жұрнақтарды, жалғауларды араластырмаймыз. Алғашқы төрт сабақта тәуелдік жалғауларды, ілік мен табыс септіктерді, бесінші сабақта жіктік жалғаулар, алтыншы сабақта етістіктің нақ осы шағы мен өзге септіктерді үйретеміз. “Hoşgeldiniz”, “teşekkür ederim” сияқты кейбір құрылымдарды алғашқы сабақтарда тек штамп, клише ретінде ғана үйретеміз. Бірнеше сабақтан кейін студенттердің назарын бұл штамптарға, клишелерге аударып сөздерді талдап грамматикалық жағын түсіндіреміз. Енді кезегімен фонология, морфология, синтаксис және лексикаға тоқталып өтейік. 3.1. Фонология. Түрік тіліндегі дыбыстар мен дыбыстар тіркестерінің түгелге жуығы студенттеріміздің ана тілі нидерланд тілінде бар, тек қана “ı” дауысты дыбысы және “g” дауыссыз дыбысы жоқ. Бірақ, мысалы, нидерланд тілінде артикльде түрікше “ı” дыбысына жақын “e” дыбысы бар және “g” дыбысын фламандықтар ағылшын және француз тілінен жақсы біледі. Фламандықтарға түрік тілінің дыбыстары онша қиындық келтірмейді. Фламандықтардан гөрі Батыс Еуропада түрікше сөздерді дұрыс айтуда ағылшындар көп қиналады, өйткені ағылшын тілінде мысалы “ö” мен “ü” дауыстылары жоқ. Байқауымызша, фламандық студенттеріміз дауысты дыбыстардың түрік тіліндегі сингармонизм заңына да тез үйренеді. Тәжірибемізге қарағанда фламандықтарға түрік тілінің |